روز دوشنبه، ساعاتی پس از اینکه اسماعیل بقایی در جلسه هفتگی با خبرنگاران به پرسش‌هایی درباره آینده همکاری ایران با آژانس پاسخ داد، گروسی هم با حضور در کنفرانس خبری، ابراز امیدواری کرد در چارچوب عادی‌سازی روابط بتواند به ایران سفر کند

جوان آنلاین: سخنگوی وزارت خارجه دیروز یک بار دیگر، بی‌عملی آژانس در قبال حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران را به باد انتقاد گرفت و تصریح کرد، ایران معتقد است آژانس به این درک رسیده که اجرای تعهدات پادمانی دیگر مثل قبل نخواهد بود. ساعاتی پس از نشست، رافائل گروسی در نشستی خبری اگرچه اعتراف کرد که اعتماد‌سازی با ایران مستلزم گذر زمان است، اما با فرافکنی و دفاع از اقدامات خود، از جای جای جلسه پرسش و پاسخ با خبرنگاران برای طرح درخواست بازگشت به ایران و از سرگیری بازرسی‌ها استفاده کرد. 

گزارش جدید رافائل گروسی و طرح ادعا‌هایی از جمله درباره نگهداری اورانیوم غنی شده باعث شد بخش قابل‌توجهی از نشست هفتگی اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه با خبرنگاران به پرسش‌هایی در این مورد اختصاص یابد. به گزارش «جوان»، بقایی درباره درخواست از سرگیری بازرسی‌ها که گروسی پس از تعرض وحشیانه به سه سایت هسته‌ای همواره خواستار آن است، گفت: «گزارش آژانس را بررسی کردیم. مواضع خود را در قالب یک یادداشت به آژانس و شورای حکام ارسال خواهیم کرد. انتظار داشتیم گزارش منصفانه با توجه به واقعیات میدانی که حمله غیرقانونی بود، تنظیم شود. این اتفاق آن‌قدر شنیع و بی‌سابقه بود که اقتضا می‌کرد آژانس به صورت مفصل به آن بپردازد و موضع خود را در خصوص قانون‌شکنی ابراز می‌کرد.» وی افزود: «دوره گزارش به قبل از تهاجم نظامی بازمی‌گردد. در عین حال، برداشت ما این است که آژانس به این درک رسیده که شیوه و اجرای تعهدات پادمانی ایران نمی‌تواند مانند قبل باشد، چراکه درباره حمله به تأسیسات هسته‌ای یک کشور، پروتکلی وجود نداشته است. آژانس به این نتیجه رسیده که دیدگاه‌های ایران را بشنود. این در قالب سه دور مذاکرات ایران و آژانس در تهران و وین انجام شد. آخرین دور جمعه و شنبه برگزار شد. هنوز به جمع‌بندی نرسیده‌ایم، اما روند گفت‌و‌گو‌ها مثبت بوده است.» سخنگوی وزارت خارجه ایران خاطرنشان کرد: «در این گزارش اشاره شده که در اوایل می‌دو مورد اسناد مورد دسترسی بازرسان آژانس در فردو به وین منتقل شده است. این برخلاف پروتکل‌های مربوطه بوده و آژانس هم پذیرفته است. در گزارش، اما از اقدام ایران برای منع ورود مجدد این بازرسان به عنوان «اقدام غیرقابل توجیه» نام برده که از نظر ما قابل توجیه است، چراکه این اسناد اساساً نباید از تأسیسات ما خارج می‌شده است.» بقایی همچنین با بیان اینکه «دور سوم مذاکرات ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در روز جمعه و شنبه در وین انجام شد»، در مورد دور بعدی این مذاکرات گفت: «نتیجه گفت‌و‌گو‌های دور سوم در حال بررسی است و منتظریم که جمع‌بندی انجام شود و براساس آن جمع‌بندی اعلام می‌کنیم که مرحله بعدی چه خواهد بود.» 

 آنچه در ایران رخ داد ساده نبود

روز دوشنبه، ساعاتی پس از اینکه اسماعیل بقایی در جلسه هفتگی با خبرنگاران به پرسش‌هایی درباره آینده همکاری ایران با آژانس پاسخ داد، گروسی هم با حضور در کنفرانس خبری، ابراز امیدواری کرد در چارچوب عادی‌سازی روابط بتواند به ایران سفر کند. او که تقریباً تمامی پرسش‌ها را زمینه‌ساز اشاره به لزوم بازگشت به ایران و از سرگیری بازرسی‌ها قرار داد به این نکته هم اذعان کرد که روند اعتمادسازی با ایران زمان می‌برد و افزود: «آنچه در مورد اعتماد به آن اشاره کردید، بخشی از تلاش‌هایی است که ما از طریق رایزنی‌ها، مذاکرات و گفت‌و‌گو‌های جاری با ایران در سطوح مختلف در حال پیگیری آن هستیم. باید بگویم ما نشست‌های فنی در تهران و همچنین در وین داشته‌ایم. همچنین چند گفت‌وگوی تلفنی با وزیر امور خارجه، آقای عراقچی، داشته‌ام. بنابراین فکر می‌کنم این یک روند است که زمان خواهد برد، اما نظر من این است که ما در مسیر درستی حرکت می‌کنیم.» گروسی در عین حال فعالیت‌های بازرسی آژانس را اقدامی دانست که براساس موافقتنامه جامع پادمان (CSA) انجام می‌شود و یک تعهد حقوقی الزام‌آور محسوب می‌شود، نه یک اقدام اعتمادساز. به‌ویژه وقتی کشوری تغییرات مهمی در موجودی مواد هسته‌ای خود دارد. گروسی با این ادعا که زمان انجام برخی از این تعهدات رو به سپری شدن است، اعتراف کرد: «آنچه در ایران رخ داد ساده نبود؛ یک حمله نظامی 12 روزه همراه با تخریب فیزیکی و مسائل سیاسی دیگر وجود داشت.» وی ادامه داد: «ما با توجه به اینکه جنبه‌های مهمی از جمله مواد هسته‌ای در ایران وجود دارد باید اقدامات ضروری را انجام دهیم، به همین منظور ما وقت نداریم، روزها، هفته‌ها و ماه‌ها به گفت‌وگوی بدون پایان (با ایران) ادامه دهیم و وقتی به زمان و به پایان رسیدن زمان اشاره کردم منظورم همین بود.» 

 عجله گروسی برای بازگشت بازرسان

رافائل گروسی حتی پاسخ درباره فعال‌سازی سازوکار ماشه را نیز به موقعیتی برای طرح لزوم بازگشت به ایران تبدیل کرد و گفت: «ما باید بازرسی‌ها را از سر بگیریم و دوباره آغاز کنیم. این کاری است که باید انجام دهیم، نه به خاطر مکانیسم ماشه یا تصمیم برخی کشور‌ها برای اقدامی خاص. این موضوع (مکانیسم ماشه) مربوط به گفت‌و‌گو‌های سه کشور اروپایی با ایران است، اما کاملاً مستقل از کاری است که من انجام می‌دهم.» وی البته در زمینه محکوم کردن ترور دانشمندان هسته‌ای ایران هم به بازی کلمات روی آورد و با تأکید بر اینکه به عنوان یک دیپلمات، اهل مذاکره است، از محکوم کردن مستقیم جنایات صهیونیست‌ها خودداری و صرفاً به اینکه «ما هرگونه استفاده از خشونت را محکوم می‌کنیم»، بسنده کرد. گروسی، سؤالی در خصوص اینکه آیا ایران آژانس را در جریان مواد هسته‌ای غنی‌شده‌ای که مورد حمله امریکا و اسراییل قرار گرفت، قرار داده است هم به موضوع سفر بازرسان به ایران پل زد و گفت: «شفافیت کافی در این خصوص وجود ندارد، چون هنوز از ایران تأییدیه‌ای در این زمینه دریافت نکرده‌ایم و این بخشی از فرایندی است که هنوز باید انجام شود. طبق موافقتنامه جامع پادمان (CSA)، کشور‌ها باید به ما اعلام کنند مواد هسته‌ای‌شان کجاست و چه برنامه‌ای دارند، و ما باید این اطلاعات را تحلیل کنیم. بازرسان پادمانی ما نیز باید آن را بررسی کنند. امیدواریم در روز‌های آینده با طرف ایرانی به یک درک مشترک برسیم و بتوانیم در این موضوع پیشرفت کنیم.» 

 واهمه گروسی از عدم دسترسی به سایت‌های ایران

مدیرکل آژانس در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آژانس درباره اینکه این نهاد، چه تضمینی به ایران می‌دهد که اطلاعات هسته‌ای ایران پس از بازرسی منتقل نمی‌شود و زمینه حملات آینده به تأسیسات هسته‌ای این کشور فراهم نمی‌شود گفت که آژانس هرگز اطلاعات هسته‌ای هیچ کشوری را به شخص دیگری منتقل نمی‌کند و باز هم در تأکید بر لزوم ازسرگیری بازرسی‌های آژانس در ایران مدعی شد: «معتقدم اگر بتوانیم با ایران همکاری خود را به‌طور جدی از سر بگیریم و بازرسی‌ها به‌طور کامل آغاز شود، احتمال وقوع حملات بیشتر کاهش خواهد یافت.» او ابراز امیدواری کرد که امیدواریم ایران در ان‌پی‌تی باقی بماند. در واقع، آژانس زمانی که بازرسان در ایران حضور داشتند، به راحتی می‌توانست از تمامی فعالیت‌های ایران مطلع شود، اما حالا و با گذشت سه ماه که عملاً با گزارش گروسی، زمینه تعرض به تأسیسات هسته‌ای فراهم شد، از این امکان محروم شده و هیچ جزییاتی از روند غنی‌سازی و میزان اورانیوم غنی شده و مواردی از این دست در اختیار ندارد به ویژه که به دنبال جنگ اخیر، عملاً امکان خروج ایران از ان‌پی‌تی یا تغییر دکترین اتمی قوت گرفته است و امکان دارد که دست آژانس برای همیشه از بازرسی سایت‌های هسته‌ای کوتاه شود و گروسی هم اگرچه سعی می‌کند خود را همچنان از موضع قدرت نشان دهد، اما نمی‌خواهد چنین اتفاقی بیفتد. لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال پس از کنفرانس خبری گروسی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چه زمانی می‌تواند به سایت‌های هسته‌ای و ذخایر اورانیوم غنی‌شده دسترسی پیدا کند و در ابتدا چه کاری می‌تواند انجام دهد، هنوز حل نشده است.»

منبع: روزنامه جوان