به نقل از همشهری دریاچه ارومیه در شرایطی به بحرانی ترین وضعیت یک دهه اخیر رسیده که مسئولان محیط زیست آذربایجان غربی از گفت وگو با رسانه ها منع شده اند و اطلاع رسانی مستقل از سوی نهادهای رسمی عملا مسکوت مانده است. با این حال، آخرین داده های رسمی نشان می دهد تراز آبی دریاچه ارومیه در شهریور 1404 نسبت به سال گذشته 51 سانتی متر کاهش داشته و به پایین ترین سطح خود طی 10 سال گذشته رسیده است.

بر اساس آخرین داده های رسمی که مرداد اعلام شد، حجم آب از حدود 2 میلیارد مترمکعب در تابستان 1403 به کمتر از 500 میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرده و مساحت دریاچه نیز از بیش از 2 هزار کیلومتر مربع به کمتر از 700 کیلومتر مربع کاهش یافته است. در بخش شمالی فقط لایه ای نازک از آب به ضخامت 4 تا 5 سانتی متر باقی مانده است که به گفته مسئولان می تواند ظرف روزهای آینده خشک شود. همچنین بخش جنوبی دریاچه نیز با عمق کمتر از 20 سانتیمتر در آستانه خشکی کامل قرار دارد.

حجت جباری، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی، پیش تر هشدار داده بود که از اوایل دهه 1390 دریاچه عملا فصلی شده و تابستان ها خشک می شود . او تاکید کرده بود که بارش های پاییزی نمی توانند این روند را جبران کنند؛ زیرا آب یا جذب خاک خشک می شود یا به سرعت تبخیر می شود.

مدیر محیط زیست استان تنها راهکار نجات را اصلاح الگوی مصرف آب و شیوه های آبیاری دانسته و به ظرفیت 6.5 میلیارد تنی نمک کف دریاچه اشاره کرده بود که در صورت مدیریت دقیق، می تواند بخشی از شوری آب را کاهش داده و فرصتی اقتصادی ایجاد کند.

مدیریت نادرست منابع آب

کارشناسان محیط زیست می گویند فروپاشی دریاچه نه تنها نتیجه خشکسالی، بلکه حاصل مدیریت نادرست منابع آب است. سدسازی روی رودخانه های منتهی به دریاچه، برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینی و کشاورزی پرمصرف، مهم ترین عوامل کاهش تراز آب دریاچه ارومیه هستند.

احمدرضا لاهیجان زاده، معاون محیط زیست دریایی و تالاب های سازمان حفاظت محیط زیست هم دو هفته قبل اعلام کرده بود که تراز آب دریاچه به پایین ترین حد رسیده و اگر از این نیز پایین تر برود، دیگر عددی اعلام نخواهد شد، زیرا همین آمار فعلی کمترین سطح ممکن است. او با تایید پیش بینی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان که گفته بود دریاچه تا پایان تابستان خشک می شود، افزود: در پاییز هم بعید است دریاچه آورده ای داشته باشد و احتمال خشکی کامل بسیار بالاست.

با تداوم روند فعلی، بزرگ ترین اکوسیستم شمال غرب ایران در آستانه نابودی کامل قرار دارد. خشکیدگی دریاچه، زیستگاه میلیون ها پرنده و جانور بومی را تهدید می کند و زندگی میلیون ها نفر در استان های پیرامونی را با ریزگردهای نمکی و بحران معیشت مواجه خواهد کرد. در چنین شرایطی گویا کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه، اداره کل محیط زیست استان را از هرگونه مصاحبه و با رسانه ها درباره دریاچه شرایط این دریاچه منع کرده است.