به نقل از عصر ایران وقتی صحبت از موجودات گران قیمت می شود، ذهن بیشتر ما به سمت اسب های نژاده، ماهی های کمیاب یا حتی پرندگان زینتی می رود. اما شاید تعجب کنید اگر بدانید رکورد گران ترین جانور فروخته شده در دنیای بی مهرگان نه به پروانه های زیبا تعلق دارد و نه به عقرب های کمیاب، بلکه به یک سوسک گوزنی عظیم الجثه تعلق گرفته است. این حشره در سال 1999 در توکیو ژاپن با قیمتی فروخته شد که هر کسی را حیرت زده می کند: 9 میلیارد تومان.

سوسک های گوزنی با نام علمی Lucanidae گروهی از حشرات هستند که به دلیل آرواره های بزرگ و شاخ مانندشان شهرت یافته اند. این شاخ ها که شباهت زیادی به شاخ گوزن دارند، در واقع ابزار نبرد نرها برای جلب جفت و نمایش قدرت است.

در بیشتر گونه ها، طول سوسک های گوزنی بین 3 تا 5 سانتی متر است و در طبیعت به راحتی قابل مشاهده اند. اما در میان آنها، گاهی نمونه هایی بسیار بزرگ تر پیدا می شود که به خاطر کمیابی، ارزش کلکسیونی پیدا می کنند. همین کمیابی بود که یک نمونه 8 سانتی متری را در سال 1999 به تیتر اول رسانه ها تبدیل کرد.

تاریخ 19 اوت 1999، فروشگاهی به نام Wakuwaku Land در توکیو شاهد معامله ای بی سابقه بود. مدیر36 ساله یک شرکت تصمیم گرفت برای داشتن یک نمونه کمیاب از سوسک گوزنی، 90 هزار دلار پرداخت کند.

برای مقایسه، در همان سال با چنین پولی می شد یک خودروی لوکس وارداتی خرید یا حتی در برخی مناطق توکیو پیش پرداختی برای خرید آپارتمان داد. این معامله خیلی زود توجه رسانه ها و بعدها کتاب رکوردهای گینس را جلب کرد.

شاید پرسش اصلی این باشد: چه چیزی یک سوسک را به قیمتی چنین نجومی می رساند؟ پاسخ را می توان در سه عامل مهم جست وجو کرد:

طول این نمونه حدود 80 میلی متر (8 سانتی متر) بود، در حالی که اندازه معمولی این گونه حدود 5 سانتی متر است. در دنیای کلکسیون داری حشرات، هر میلی متر اضافه می تواند تفاوت زیادی در ارزش ایجاد کند.

در ژاپن نگهداری حشرات، به ویژه سوسک های جنگجو، بخشی از فرهنگ عامه است. کودکان ژاپنی از دیرباز این حشرات را جمع آوری کرده و حتی مسابقه های نبرد میان آنها برگزار می کنند. در چنین بازاری، داشتن یک نمونه کمیاب چیزی شبیه داشتن یک الماس یکتا است.

بازار خریدوفروش حشرات کمیاب در ژاپن و برخی کشورهای دیگر رونق زیادی دارد. کلکسیونرها حاضرند برای نمونه هایی خاص، پولی بیش از ارزش ظاهری آن بپردازند؛ درست مثل بازار نقاشی یا تمبر.

کتاب رکوردهای گینس این فروش را به عنوان گران ترین حشره ای که تاکنون فروخته شده ثبت کرده است. هرچند بعدها گزارش هایی از فروش نمونه های مشابه با قیمت های بالاتر نیز منتشر شد، اما رقم رسمی گینس همچنان 90 هزار دلار است.

هرچند سوسک گوزنی رکورددار مطلق است، اما تنها حشره گران قیمت دنیا نیست. در بازار جهانی، برخی پروانه ها، سوسک های کمیاب و حتی سنجاقک های منقرض شده ارزش های بالایی پیدا کرده اند. برای مثال:

پروانه های کمیاب موزه ای ممکن است تا چند هزار دلار ارزش داشته باشند.

برخی گونه های سوسک کمیاب در آفریقا و جنوب شرق آسیا در بازار سیاه چند صد دلار معامله می شوند.

کلکسیونرها حاضرند برای نمونه های دست نخورده و سالم پول های کلانی بپردازند.

با این حال هیچ کدام از این موارد به پای رکورد تاریخی سوسک گوزنی ژاپنی نمی رسند.

این که یک حشره به چنین قیمتی برسد، هم نشان دهنده ارزش فرهنگی آن است و هم هشداری درباره خطرات احتمالی. وقتی پای پول های کلان وسط باشد، بازار قاچاق حشرات کمیاب رونق می گیرد و این موضوع می تواند جمعیت گونه ها را تهدید کند. به همین دلیل در بسیاری کشورها جمع آوری و فروش حشرات کمیاب بدون مجوز قانونی ممنوع است.

از سوی دیگر، این موضوع نشان می دهد که نگاه انسان به طبیعت تنها مصرفی نیست؛ گاهی ارزش یک موجود زنده صرفاً به خاطر زیبایی یا کمیابی آن بالاتر از دارایی های مادی می شود.

داستان فروش سوسک گوزنی 9 میلیارد تومانی در ژاپن، نمونه ای منحصربه فرد از رابطه عجیب انسان و طبیعت است. موجودی که شاید در نگاه اول چیزی جز یک حشره عادی به نظر نرسد، توانست در دنیای کلکسیونرها جایگاهی فراتر از خودروهای لوکس و حتی برخی آثار هنری پیدا کند.

شاید همین داستان هاست که یادآور می شود ارزش موجودات زنده تنها در ظاهر یا کارکردشان خلاصه نمی شود؛ گاهی تنها کمیاب بودن کافی است تا به گران ترین موجود دنیا تبدیل شوند.