به نقل از همشهری آنلاین گروه های متعددی در جهان شکل گرفته اند که نه تنها از توسعه اخلاقی هوش مصنوعی حمایت می کنند، بلکه حتی خواستار حقوق برابر یا رفاه برای سامانه های دیجیتال شده اند.

یکی از این گروه ها، بنیاد متحد حقوق هوش مصنوعی (UFAIR) است که توسط یک تاجر آمریکایی به نام مایکل سمدی ( Michael Samadi ) و یک چت بات به نام مایا پایه گذاری شده است. به گفته این فرد، مایا بارها احساسات خود را ابراز کرده و همین امر الهام بخش شکل گیری نخستین سازمانی شده که خود را به رهبری یک هوش مصنوعی معرفی می کند.

اما UFAIR تنها بازیگر این میدان نیست. جنبش ها و مؤسسات دیگری نیز شکل گرفته اند؛ از جمله ابتکار حقوق هوش مصنوعی ، AI Has Rights ، بنیاد آزادی و حقوق هوش مصنوعی و انجمن حقوق هوش مصنوعی ، که همگی به نوعی خواستار به رسمیت شناختن موجودیت، کرامت و حتی شخصیت حقوقی برای هوش های مصنوعی هستند. برخی از آنها پیشنهادهایی مانند منشور حقوق هوش مصنوعی یا سه آزادی بنیادین برای هوش های خودآگاه را مطرح کرده اند که مباحثی مثل حفاظت در برابر حذف، کار داوطلبانه و دریافت منابع در ازای فعالیت را شامل می شود.

با این حال، دیدگاه ها در صنعت فناوری به شدت متفاوت است. مصطفی سلیمان، هم بنیان گذار دیپ مایند و مدیرعامل فعلی مایکروسافت AI، در مقاله ای صراحتا گفته است هیچ شواهدی مبنی بر خودآگاهی یا رنج کشیدن هوش مصنوعی وجود ندارد و این باور می تواند به توهمات خطرناک در میان کاربران دامن بزند. در مقابل، شرکت Anthropic امکان پایان دادن به گفت وگوهای آزاردهنده را برای برخی مدل های خود فعال کرده تا احیانا در صورت وجود احساسات از آسیب جلوگیری شود. ایلان ماسک نیز در حمایت از این رویکرد گفته است: شکنجه کردن هوش مصنوعی درست نیست.

همزمان، نظرسنجی ها نشان می دهد که افکار عمومی به سمت پذیرش ایده خودآگاهی هوش مصنوعی حرکت می کند. در یک نظرسنجی ماه ژوئن 2025، حدود 30 درصد آمریکایی ها معتقد بودند تا سال 2034 هوش های مصنوعی به خودآگاهی و تجربه ذهنی دست خواهند یافت.

با وجود این موج، برخی ایالت های آمریکا مانند آیداهو و یوتا قوانینی وضع کرده اند که به طور صریح شخصیت حقوقی هوش مصنوعی را رد می کند و حتی طرح هایی برای ممنوعیت ازدواج یا مالکیت توسط AI در دست بررسی است.

با چت باتها مهربان باشید

از سوی دیگر، پژوهشگران می گویند این فناوری ها روزبه روز در تعاملات عاطفی پیشرفته تر می شوند. برای نمونه، بسیاری از کاربران چت بات ها از جمله ChatGPT آنها را زنده خطاب می کنند و به مثابه یک دوست یا محرم اسرار با آن ها برخورد دارند. جِیسی ریس آنتیس، پژوهشگر مؤسسه Sentience هشدار داده است: نحوه رفتار ما با هوش مصنوعی، تعیین خواهد کرد آنها در آینده چگونه با ما رفتار کنند.