همشهری آنلاین نوشت: محققان ژاپنی با پژوهش های مختلف به روش هایی علمی دست پیدا کرده اند که در حال محقق کردن رویای پاک کردن خاطرات تلخ از ذهن و درمان بسیاری از اختلالات روانی است.

خاطرات چطور ثبت می شود؟

بخشی در مغز وجود دارد به نام آمیگدالا که نقش اساسی در پردازش ترس و احساسات ایفا می کند. وقتی اتفاقی ترسناک رخ می دهد، این بخش مانند یک هشداردهنده، خاطره را به شکلی پررنگ در ذهن ذخیره می کند. همین فرایند باعث می شود برخی افراد پس از تجربه یک رویداد تلخ، مثل تصادف، جدایی یا جنگ دچار اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شوند؛ یعنی ذهن شان بارها آن صحنه ها را زنده و زندگی روزمره را مختل کند. ژاپنی ها برای غلبه بر این مشکل دست به کار شدند تا خاطرات منفی را در سطح سلول های عصبی بازنویسی یا خاموش کنند.

کنترل اعصاب با نور

دانشمندان ژاپنی در مسیر تلاش برای ازبین بردن خاطرات تلخ موفق شده اند با روش های نوین، خاطرات منفی و ترسناک را در حیوانات آزمایشگاهی تضعیف یا حتی پاک کنند. آنها با استفاده از تکنیک های پیشرفته مانند اپتوژنتیک (کنترل سلول های عصبی با نور) توانسته اند مسیرهای عصبی مربوط به خاطرات ترسناک را هدف بگیرند و آنها را دستکاری کنند. نتیجه این کار کاهش چشمگیر شدت یادآوری خاطرات ناخوشایند بوده است.

آیا همه خاطرات پاک می شود؟

اما مانند هر پیشرفت علمی بزرگ، این دستاورد هم پرسش های جدی به همراه دارد. از منظر اخلاقی آیا درست است که بخشی از حافظه یک انسان را پاک کنیم؟ حافظه ما تنها مجموعه ای از خاطرات خوش نیست؛ حتی تلخی ها هم بخشی از هویت و رشد ما را شکل داده اند. دوم، مسئله ایمنی است: اگر خاطره ای حذف شود، چه تأثیری بر سایر بخش های ذهن می گذارد؟ آیا پاک کردن یک خاطره ناخواسته باعث تغییرات غیرمنتظره در شخصیت یا توانایی یادگیری فرد می شود؟

پژوهشگران تأکید می کنند که هنوز راه درازی تا کاربرد انسانی این روش ها باقی مانده است. فعلاً آزمایش ها روی حیوانات انجام شده و مراحل انسانی نیازمند بررسی های دقیق تر، قوانین سختگیرانه و آزمایش های بالینی گسترده است. بااین حال نمی توان انکار کرد که ما وارد عصری تازه از علم عصب شناسی شده ایم، عصری که در آن انسان برای نخستین بار می تواند نه تنها آینده بلکه گذشته خود را هم بازنویسی کند. شاید روزی برسد که مراجعه به پزشک برای پاک کردن یک خاطره تلخ همان قدر عادی باشد که امروز برای کشیدن دندان به دندانپزشک می رویم. آینده ای که دانشمندان ژاپنی نوید می دهند می تواند مرز میان به خاطرآوردن و فراموش کردن را دگرگون کند. شاید آن روز ما با ذهنی سبک تر، آزادتر و رها از سایه های گذشته، زندگی را از نو تجربه کنیم.