رونمایی آیفون ۱۷ احتمالاً ۹ سپتامبر (۱۸ شهریور) برگزار می‌شود و ممکن است اپل با چهار گوشی جدید طرفدارانش را غافلگیر کند هرچند ایرانی‌ها از همین حالا نگران هستند.

شایعات زیادی قبل از معرفی iPhone ۱۷ به گوش می‌رسد که یکی از آنها به احتمال جایگزینی درگاه سیمکارت با eSim است. اپل با این کار سیمکارت‌های فیزیکی را به شکل رسمی حذف خواهد کرد و به استفاده از سیمکارت‌های مجازی روی خواهد آورد. تکنولوژی که حداقل الان در ایران وجود ندارد و دستیابی به آن ممکن است زمان‌بر باشد. برای همین از مدتی پیش، سایت‌ها و صفحات فعال در حوزه تکنولوژی ادعا می‌کنند پس از رونمایی آیفون ۱۷، ایرانی‌ها دوباره دستشان از گوشی اپل کوتاه خواهد شد. به نظرتان این مسئله واقعیت دارد؟

eSIM مخفف Embedded SIM است؛ یعنی سیم‌کارتی که دیگر به صورت فیزیکی در گوشی قرار نمی‌گیرد، بلکه روی یک تراشه کوچک درون دستگاه تعبیه شده و از طریق نرم‌افزار فعال می‌شود.

برخلاف سیم‌کارت‌های سنتی که نیاز به بریدن و جابه‌جایی فیزیکی داشتند، سیمکارت مجازی تنها با یک کد QR یا تنظیمات دیجیتال روی گوشی فعال می‌شود. این فناوری در بسیاری از کشور‌ها باعث سهولت جابه‌جایی بین اپراتور‌ها و فعال‌سازی سریع خدمات می‌شود.

اپل از سال ۲۰۱۸ در آیفون XS، این قابلیت را معرفی کرد. سامسونگ و گوگل نیز در پرچم‌داران اخیر خود این امکان را قرار داده‌اند. در eSIM دیگر سیم‌کارتی برای شناسایی فیزیکی وجود ندارد، بلکه کاربر یک پروفایل دیجیتال روی گوشی بارگذاری می‌کند که شامل اطلاعات و شماره موبایل است.

بسیاری از کشور‌های اروپایی و آسیایی تا امروز زیرساخت لازم را فراهم کرده‌اند و کاربران می‌توانند بدون مراجعه حضوری، سیم‌کارت جدید فعال کنند. با این حال، تجربه جهانی نشان می‌دهد که گذار کامل از سیم‌کارت فیزیکی زمان‌بر است و همچنان بسیاری از تولیدکنندگان موبایل برای بازار‌های در حال توسعه، درگاه فیزیکی را حفظ کرده‌اند.

همراه اول، ایرانسل و رایتل هنوز به شکل رسمی پشتیبانی از eSIM را اعلام نکرده‌اند. اگرچه برخی آزمایش‌های محدود در سال‌های اخیر انجام شده، اما این قابلیت هنوز به سرویس تجاری پایدار تبدیل نشده است.

اگر بپرسید چرا هنوز سیمکارت مجازی در ایران فعال نشده، باید در جواب گفت، چون زیرساخت مدیریت دیجیتال سیم‌کارت‌ها نیازمند سرمایه‌گذاری و تغییرات نرم‌افزاری گسترده است. از سوی دیگر، فروش و تعویض سیم‌کارت در ایران همچنان یک فرآیند حضوری و درآمدزا برای اپراتورهاست و گذار به eSIM نیازمند تغییر این مدل سنتی است.

رونمایی آیفون ۱۷ هنوز انجام نشده ولی حرف و حدیث زیاد است. می‌گویند شاید اپل این‌بار هم کوتاه بیاید و بی‌خیال eSIM شود، چون حذف سیمکارت در بسیاری از نقاط دنیا بازار فروش این گوشی را با مشکل رو‌به‌رو می‌کند.

اگر همراه اول و ایرانسل نتوانند از سیمکارت مجازی پشتیبانی کنند، فعال‌سازی آیفون ۱۷ یا هر موبایل دیگری در آینده دشوار می‌شود. کاربران دیگر قادر نخواهند بود به راحتی سیم‌کارت فیزیکی را عوض کنند یا برای سفر‌های خارجی سیم‌کارت محلی بخرند.

آیفون ۱۷ اگر اپل با iPhone ۱۷ پروسه حذف فیزیک سیم‌کارت را استارت بزند، حرکت به سمت eSIM یک روند اجتناب‌ناپذیر جهانی خواهد بود

افزایش هزینه‌ها قطعا به مذاق خیلی‌ها خوش نمی‌آید. نه فقط در ایران، بلکه در سرتاسر دنیا قطعا واسطه‌ها برای فعال‌سازی eSIM از مشتریان هزینه‌های اضافی دریافت خواهند کرد.

محتمل به نظر می‌رسد افرادی که دانش فنی دارند، برای فروش پروفایل جعلی یا خارجی اقدام کنند و کاربران مجبور شوند برای فعال‌سازی گوشی خود هزینه‌های اضافی پنج تا ۱۰ میلیون تومان پرداخت کنند. مشابه این اتفاق را در ماجرای ممنوعیت رجیستری آیفون به عینه مشاهده کردیم.

با این حال سیمکارت مجازی مزایای چشمگیری دارد. به‌عنوان مثال سرقت یا کپی کردن eSIM (حداقل به شکل فیزیکی) امکان‌پذیر نیست. از طرف دیگر، امکان داشتن چند شماره روی یک گوشی بدون نیاز به دو درگاه فیزیکی فراهم می‌شود.

سیمکارت مجازی برای تولید کنندگان موبایل فوق‌العاده است و به آنها اجازه می‌دهد فضای بیشتری برای افزایش ظرفیت باتری یا اضافه کردن فناوری‌های جدید داشته باشند.

چند سال پیش شاهد گذار از سیم‌کارت معمولی به میکروسیم و سپس نانوسیم بودیم. آن زمان هم می‌گفتند کاربران ایرانی دچار دردسر می‌شوند، اما در عمل دیدیم تنها با بریدن و کوچک‌کردن سایز سیمکارت، مشکل به سادگی حل شد.

اپراتور‌های ایرانی هرچند با تأخیر، توانسته‌اند خود را با تغییرات سازگار کنند. تفاوت اصلی در این است که سیمکارت مجازی یک تغییر سخت‌افزاری صرف نیست، بلکه نیازمند زیرساخت نرم‌افزاری گسترده و مدیریت دیجیتال هویت کاربران است. بنابراین، این بار گذار به فناوری جدید زمان‌برتر و پیچیده‌تر از تغییرات قبلی خواهد بود.

اگر همراه اول و ایرانسل سرمایه‌گذاری کنند و سراغ عرضه سرویس جدید بروند، کاربران ایرانی بدون مشکل می‌توانند از آیفون یا هر موبایل جدید دیگری استفاده کنند تا آن وقت کاربران ناچار می‌شوند از راهکار‌های غیررسمی برای فعال‌سازی سیمکارت استفاده کنند.

البته به احتمال زیاد برخی تولیدکنندگان موبایل (مانند برند‌های چینی) برای بازار‌هایی که هنوز آماده نیستند، همچنان مدل‌های دوگانه (با درگاه سیم‌کارت فیزیکی) عرضه کنند. این سناریو برای کاربران ایرانی واقعی‌تر به نظر می‌رسد.

اپل ممکن است با iPhone ۱۷ پروسه حذف فیزیک سیم‌کارت را استارت بزند و پس از آن حرکت به سمت eSIM یک روند اجتناب‌ناپذیر جهانی خواهد بود. هرچند در کوتاه‌مدت ممکن است کاربران ایرانی با مشکلاتی در فعال‌سازی گوشی‌های جدید روبه‌رو شوند یا سامانه رجیستری نتواند پروفایل دیجیتال را به‌درستی تطبیق دهد و به روزرسانی زیرساخت فعلی برای شناسایی سیم‌کارت مجازی زمان‌بر باشد، اما تجربه نشان داده اپراتور‌های داخلی دیر یا زود به این فناوری خواهند پیوست.

در واقع، چالش اصلی نه در پیچیدگی فناوری، بلکه در سرعت تصمیم‌گیری و سرمایه‌گذاری است. اگر این گذار مدیریت شود، سیمکارت مجازی می‌تواند برای ایرانی‌ها به اندازه کاربران جهانی سودمند. اما مشکل اصلی در مورد حضور آیفون ۱۷ چیز دیگری است. شایعات منتشر شده قبل از رونمایی نشان می‌دهد گوشی‌های خانواده جدید آیفون، افزایش ۵۰ دلاری را تجربه می‌کنند.

قیمت آیفون ۱۷ پس از این اتفاق در مدل پایه با احتساب هزینه رجیستری، مالیات، حمل‌ونقل و سود فروشنده از ۱۰۰ میلیون تومان شروع خواهد شد و iPhone ۱۷ پرومکس در بهترین حالت بالای ۱۵۰ میلیون تومان فروخته می‌شود. در این مورد قطعا کاری از دست هیچ‌کس ساخته نیست!