کشورهای عربی و در راس آن عربستان تصور می‌کردند با پیوستن به توافق ابراهیم و مشارکت در کریدور عرب-مدیترانه (آیمک) می‌توانند منافع اقتصادی و ژئوپلیتیکی مشترکی با رژیم صهیونیستی و آمریکا تعریف کنند، اما اعلام طرح «اسراییل بزرگ» از سوی نتانیاهو این رویا را به کابوسی برای آنها تبدیل کرد.

 فارس نوشت؛ کشورهای عربی در سال‌های اخیر با امید به بهره‌برداری از پروژه‌های اقتصادی مشترک با رژیم صهیونیستی، به سمت عادی‌سازی روابط و مشارکت در توافق ابراهیم و کریدور آیمک (عرب ـ مدیترانه) حرکت کردند. 

آنان گمان می‌کردند با پیوستن به این طرح، هم جایگاه خود را در معادلات ژئوپلیتیکی منطقه ارتقا می‌دهند و هم سهمی از مسیر ترانزیتی شرق به غرب خواهند داشت. اما تحولات اخیر نشان داد که این امیدواری‌ها بیش از آن که واقعیت داشته باشد، بر پایه یک تصور خام شکل گرفته است.

اعلام طرح «اسراییل بزرگ» توسط نخست وزیر رژیم صهیونیستی بنیامین نتانیاهو نه‌تنها نشان داد که تل‌آویو به دنبال منافع مشترک با کشورهای عربی نیست، بلکه تأکید کرد که رژیم صهیونیستی همچنان سودای توسعه‌طلبی و سلطه بر منطقه را در سر دارد و به خاک و منابع نفتی آن‌ها چشم طمع دارد.

به این ترتیب، همان دولت‌هایی که خود را ذی‌نفع کریدور آیمک می‌دانستند، اکنون با این واقعیت تلخ مواجه شده‌اند که شریک عبری آنها در پی تثبیت برتری یک‌جانبه است، نه همکاری برابر.

کریدور «عرب‌مد» که به ‌عنوان یکی از جدیدترین پروژه‌های ژئوپلیتیکی در غرب آسیا شناخته می‌شود، با هدف دور زدن ایران و کاهش تأثیر آن در ترانزیت جهانی در حال پیگیری است. 

این کریدور با مشارکت هند، کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی، تلاش دارد تا موقعیت استراتژیک تهران را تضعیف کند و نقش تنگه هرمز را کم‌اثر نماید.

در نشست عمومی سازمان ملل در سال 2024، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، از پروژه «کریدور هند-خاورمیانه-اروپا» یا IMEC به‌ عنوان یک شاهراه اقتصادی و ژئوپلیتیکی یاد کرد که از هند آغاز و به بنادر رژیم صهیونیستی در دریای مدیترانه به‌ویژه بندر حیفا متصل می‌شود.

این کریدور شامل خطوط حمل‌ونقل، انتقال انرژی و زیرساخت‌های ارتباطی است و هدف آن ایجاد پیوند سریع و مستقیم میان اقتصادهای آسیایی و اروپایی از طریق خاک رژیم صهیونیستی است که آمریکا می‌خواهد آن را با فشارهای سیاسی جلو ببرد.

از سوی دیگر، حملات موشکی اخیر ایران به بندر حیفا معادلات را بیش از پیش تغییر داده است. این بندر که به ‌عنوان دروازه اصلی تجارت خارجی رژیم صهیونیستی شناخته می‌شود، قلب تپنده کریدور آیمک در دریای مدیترانه نیز به شمار می‌آید. 

دو حمله سنگین ایران به این بندر نشان داد که امنیت اقتصادی و ترانزیتی رژیم صهیونیستی به شدت شکننده است و هرگونه سرمایه‌گذاری روی این مسیر، پرریسک و ناپایدار خواهد بود؛ به طوری که بزگترین کشتیرانی دنیا، مرسک، فعالیت های خود را برای چندین روز در آنجا متوقف کرد و ضربه اقتصادی به پیکره این رژیم وارد شد.

کارشناس حوزه حمل‌ونقل و ترانزیت حسن کریم‌نیا، در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس تأکید کرده که کریدور آیمک اساساً برای منزوی‌سازی ایران و کاهش نقش تاریخی آن در ترانزیت شرق به غرب طراحی شده بود. 

او می‌گوید: «دو حمله اخیر ایران به حیفا این طرح را به شدت تحت تأثیر قرار داده و معادلات آمریکایی ـ صهیونیستی را بر هم زده است.»

به گفته این کارشناس، اسراییل در حالی این کریدور را به‌عنوان «برکت» معرفی می‌کرد که در عمل بدهی عمومی‌اش به 357 میلیارد دلار رسیده و کسری بودجه آن به حدود پنج درصد تولید ناخالص داخلی نزدیک شده است.

این بحران اقتصادی وقتی با تهدید امنیتی ناشی از حملات موشکی و پهپادی ایران و یمن ترکیب می‌شود، نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری روی مسیر آیمک (IMEC) نه تنها سودی برای شرکای عربی ندارد، بلکه می‌تواند زیان‌های جدی نیز به همراه داشته باشد و امنیت اقتصادی آن‌ها را با چالش مواجه کند.

از نگاه تحلیلگران، عربستان، امارات، اردن و مصر که تصور می‌کردند با پیوستن به این طرح نقش تازه‌ای در معادلات جهانی ایفا خواهند کرد، اکنون خود را در موقعیتی دشوار می‌بینند. زیرا نه تنها «اسراییل بزرگ» عملاً دست رد به همکاری برابر با آنها زده، بلکه مسیر آیمک نیز زیر آتش موشک‌های ایرانی امنیت خود را از دست داده است.

کارشناسان تأکید می‌کنند ایران اگر بتواند مسیرهای ترانزیتی خود را بیش از گذشته فعال کند، به گزینه‌ای امن و مطمئن برای بازرگانان بین‌المللی تبدیل خواهد شد. 

در این صورت، رؤیای تل‌آویو برای تبدیل شدن به پل اصلی اتصال هند به اروپا به حاشیه رانده می‌شود و کشورهای عربی نیز درمی‌یابند که تکیه بر رژیم صهیونیستی به‌ عنوان شریک اقتصادی، چیزی جز سراب نبوده است.

به این ترتیب، طرح اسراییل بزرگ نه تنها ضربه‌ای به آرمان فلسطین و هویت جهان اسلام محسوب می‌شود، بلکه خود کشورهای عربی حامی آیمک را هم در تنگنای سیاسی و اقتصادی قرار داده است. 

حالا آنها باید میان ادامه همراهی با تل‌آویو یا بازنگری در مسیر خود یکی را انتخاب کنند؛ مسیری که آینده‌شان را در معادلات منطقه و نظم نوین جهانی رقم خواهد زد.