به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، تهرانی ها سه چالش اصلی پایتخت را هزینه مسکن ، ترافیک و آلودگی و همچنین ناترازی آب و برق می دانند. شهروندان با شرکت در نظرسنجی آنلاین دنیای اقتصاد اعلام کردند، رفع این مزاحمت ها به برنامه ریزی بلندمدت و اقدامات مشترک دولت و شهرداری وابسته است. در عین حال، 54 درصد نظردهنده ها طی ماه های اخیر تحت تاثیر سبد مشکلات، به مهاجرت از پایتخت فکر کرده اند. یک جامعه شناس شهری در تحلیل این نتایج معتقد است، تهران در مقام پایتخت هنوز برای ساکنانش جذاب است و مزیت ها و فرصت هایی دارد که مشکلات زندگی را هم قابل تحمل کرده است.

هزینه تامین مسکن، ترافیک، آلودگی هوا و ناترازی انرژی مهم ترین چالش هایی هستند که شهروندان تهرانی با آن مواجه هستند؛ درحالی که بخشی از این چالش ها در دهه های اخیر از کیفیت زندگی در پایتخت کاسته است؛ ناترازی در بخش انرژی شامل محدودیت برق و آب نیز در سال های اخیر بر مصائب زندگی در این کلان شهر افزوده است. دنیای اقتصاد در دو نظرپرسی جداگانه از تهرانی ها و فعالان اقتصادی مقیم پایتخت احتمال مهاجرت از این شهر در صورت استمرار چالش ها را بررسی کرد؛ نتایج بررسی ها نشان داد که 54 درصد شرکت کنندگان در نظرسنجی و 49 درصد فعالان اقتصادی حداقل یک مرتبه به مهاجرت از تهران فکر کرده اند. با این وجود این داده را نمی توان لزوما به مفهوم کاهش جذابیت تهران تعبیر کرد. اگرچه حدود 50 درصد شهروندان تهران یک مرتبه به مهاجرت از این شهر فکر کرده اند؛ اما وابستگی های متعدد به پایتخت باعث می شود تا دل کندن از این شهر به راحتی میسر نباشد.

سبد چالش های زندگی در پایتخت برای شهروندان روزبه روز سنگین تر می شود؛ هزینه بالای تامین مسکن، آلودگی هوا، ترافیک، و ناترازی در برق و آب از مهم ترین چالش هایی است که شهروندان با آن مواجه هستند و این موارد از کیفیت زندگی در این کلان شهر کاسته است. اگرچه چالش های نظیر ناترازی در تامین برق و آب امسال تبدیل به معضل اساسی در اغلب شهرهای کشور شده، اما چالش هایی نظیر ترافیک، آلودگی هوا و هزینه بالای تامین مسکن در زمره چالش های مهمی است که مردم کلان شهرها و به خصوص پایتخت نشینان با آن مواجه هستند.

برای بررسی اثرگذاری این چالش ها بر کیفیت زندگی شهروندان، تاثیر این موارد بر مهاجرت ساکنان شهر در صورت تداوم این موانع و امید شهروندان به رفع این چالش ها در میان یا بلند مدت و نقش شهرداری و دولت در حل این موارد، دو نظرسنجی از سوی گروه مسکن و شهری دنیای اقتصاد انجام شد. یکی از این نظرسنجی ها مربوط به جمعی از فعالان اقتصادی و صاحبان کسب وکاری بود که در یکی از همایش های گروه رسانه ای دنیای اقتصاد با موضوع دیگر شرکت کرده بودند و دیگری از طریق کانال تلگرامی دنیای اقتصاد برگزار شد. اگرچه نتایج این دو نظرسنجی مشابهت های بالایی داشت، اما تفاوت هایی نیز در پاسخ ها مشهود بود که احتمالا مربوط به تفاوت سبک زندگی و درآمدی شهروندان در گروه های مختلف درآمدی می شود.

اولین سوال هر دو نظرسنجی به بیان اصلی ترین چالش های زندگی در پایتخت مربوط بود؛ درحالی که شرکت کنندگان در نظرسنجی کانال تلگرامی دنیای اقتصاد به ترتیب هزینه مسکن، ترافیک و آلودگی هوا و ناترازی انرژی را مهم ترین چالش های خود برای زندگی در تهران عنوان کردند؛ فعالان اقتصادی شرکت کننده در نظرسنجی به ترتیب ترافیک، آلودگی هوا، هزینه مسکن و ناترازی انرژی را مهم ترین چالش زندگی در تهران دانستند.

به نظر می رسد که فعالان اقتصادی کمتر از سایر گروه های شهروندی با چالش هزینه مسکن در تهران مواجه هستند و در عین حال به احتمال زیاد، سنگینی اجاره بها از کل درآمد خانوار برای عموم مردم بیشتر است. در عین حال احتمالا فعالان اقتصادی ضرورت بیشتری برای حضور در شهر در ساعات مختلف به سبب نوع کار دارند و از این رو این قشر بیش از بخشی دیگر از شهروندان نظیر افراد خانه دار، دانش آموزان و دانشجویان و حتی کارمندانی که در محل مشخص و ثابتی کار می کنند؛ با چالش ترافیک مواجه هستند.

نکته حائز اهمیت در پاسخ به این سوال آن بود که هر دو گروه مورد بررسی چالش ناترازی آب و برق را به عنوان سومین مشکل خود برای زندگی در پایتخت بیان کردند؛ این موضوع بیانگر آن است که هنوز شهروندان به حل چالش ناترازی انرژی در کشور امیدوار هستند، این در حالی است که چالش قیمت مسکن، ترافیک و آلودگی هوا برای سالیان متمادی گریبان پایتخت را گرفته و در واقع مردم امید چندانی به رفع آن ندارند.

سوال دیگر مطرح شده در این نظرسنجی آن بود که آیا حل چالش های پایتخت در کوتاه مدت میسر است یا نیاز به زمان بلندمدت دارد و این چالش ها از طریق دولت یا شهرداری قابل رفع است؟

اغلب شرکت کنندگان در هر دونظر سنجی اتفاق نظر داشتند که حل چالش های موجود در شهر تهران نیاز به صرف زمان زیادی دارد و مشارکت همزمان شهرداری و دولت را می طلبد. این پاسخ در حالی از سوی شرکت کنندگان در نظرسنجی عنوان شد که طبق قانون نیز دولت موظف به مشارکت در توسعه حمل ونقل عمومی در کلان شهرها است و تحقق این وظیفه قانونی می تواند نقش اثرگذاری در کاهش ترافیک و حل چالش آلودگی هوا ایفا کند.

سوال دیگر مطرح شده در نظرسنجی دنیای اقتصاد آن بود که با توجه به چالش های فعلی به فکر مهاجرت از تهران بوده اید؟

54 درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی تلگرامی این سوال را با آری پاسخ دادند؛ این در حالی بود که 49 درصد فعالان اقتصادی شرکت کننده در نظرسنجی به این سوال پاسخ آری و مابقی پاسخ خیر دادند. درواقع به نظر می رسد که فعالان اقتصادی احتمالا به واسطه شغل و نحوه درآمدی خود وابستگی بیشتری به پایتخت دارند.

سوال بعدی این نظرسنجی بر استمرار چالش های کنونی و احتمال مهاجرت از تهران به شهرهای حاشیه، شهرهای شمالی، کلان شهری دیگر یا شهرهای شمالی تمرکز داشت.

35.5 درصد از فعالان اقتصادی شرکت کننده در این نظرسنجی در پاسخ به این سوال عنوان کردند که در صورت استمرار چالش ها به مهاجرت به خارج از کشور فکر می کنند، این در حالی بود که 30 درصد از شرکت کنندگان در نظرسنجی در کانال تلگرامی که احتمال شامل گروه های متنوع تری از مردم می شود؛ به این سوال با مهاجرت به خارج پاسخ دادند. از فعالان اقتصادی شرکت کننده در نظرسنجی دنیای اقتصاد، 20 درصد عنوان کردند که با استمرار چالش ها، در تهران می مانند و 15.5درصد عنوان کردند که به شهرهای مجاور تهران می روند. بنابراین 35.5 درصد از این افراد سعی می کنند ارتباط خود را با پایتخت حفظ کنند. 15.5درصد از شرکت کنندگان پاسخ این سوال را مهاجرت به شهرهای شمالی، 4درصد مهاجرت به کلان شهر دیگر عنوان کرده و 9.5 درصد باقی مانده نیز عنوان کردند که فعلا تصمیمی در این زمینه نگرفته اند.

بررسی نتایج هر دو نظرسنجی حاکی از آن است که افزایش چالش های زندگی در پایتخت، حدود 50 درصد ساکنان این شهر را به فکر مهاجرت انداخته است؛ به شکل دقیق تر می توان گفت هزینه بالای مسکن و تورم زندگی در تهران، آلودگی هوا، ترافیک و ناترازی در زمینه آب و برق باعث شده تا 50 درصد شهروندان تهرانی حداقل یک مرتبه به مهاجرت از این شهر فکر کرده باشند. این مهاجرت شامل انواع مهاجرت از جمله مهاجرت به خارج از کشور، مهاجرت به شهرهای تهران، شهرهای شمالی و کلان شهرهای دیگر می شود.

البته زندگی در تهران برای شهروندان، دلبستگی های متعددی را ایجاد کرده است و چالش های مهاجرت باعث می شود که حتی در صورت استمرار چالش ها نیز کل این جمعیت، امکان مهاجرت را پیدا نکنند. در عین حال نکته حائز اهمیت در این نظرسنجی آن است که همچنان چالش هزینه تامین مسکن، مهم ترین چالش زندگی ساکنان این شهر است. این در حالی است که طی 4دهه گذشته تمامی دولت ها در کشور با وعده تامین مسکن ارزان کار خود را آغاز کرده اند، اما به نظر می رسد که در تحقق این وعده موفق نبوده اند.