کالابرگ | در شرایطی که بحران اقتصادی و تورم افسارگسیخته، توان خرید کارگران را به شدت کاهش داده، کارشناسان بازار کار هشدار می‌دهند که تعلل دولت در ارائه حمایت‌های غیرنقدی، می‌تواند پیامدهای اجتماعی گسترده و جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. حمید حاج‌اسماعیلی، کارشناس بازار کار، در گفت‌وگویی با تأکید بر این موضوع، خواستار اجرای فوری یارانه کالایی و کالابرگ الکترونیکی برای اقشار کم‌درآمد شد.

حاج‌اسماعیلی می‌گوید: با توجه به محدودیت‌های بودجه‌ای و تبعات افزایش نقدی دستمزد، بهترین راهکار برای بهبود شرایط معیشتی کارگران، توزیع ماهانه یارانه کالایی است. به گفته او، این یارانه باید به صورت کالابرگ الکترونیکی در اختیار هفت دهک پایین جامعه قرار گیرد تا امکان خرید کالاهای اساسی با قیمت کنترل شده فراهم شود.

طبق قانون کار، قراردادهای کاری بین کارگر و کارفرما الزام‌آور هستند و اخراج کارگر پیش از پایان قرارداد، تبعات حقوقی برای کارفرما دارد. در صورت بروز مشکلاتی مانند قطعی برق یا توقف تولید، کارفرما می‌تواند فعالیت را تعلیق کند، اما تغییر شرایط کاری باید با رعایت قوانین صورت گیرد.

حاج‌اسماعیلی تاکید می‌کند که امنیت شغلی کارگران نباید قربانی بحران اقتصادی شود.

با توجه به قطعی برق در برخی صنایع، تغییر شیفت به ساعات شب اجتناب‌ناپذیر شده است. این کارشناس بازار کار یادآور می‌شود که انتقال کار به ساعات شب باید همراه با پرداخت اضافه‌کاری شبانه طبق قانون کار باشد و رعایت این حقوق از سوی کارفرما الزامی است.

طبق آمار وزارت کشور، حدود یک میلیون مهاجر در ماه‌های اخیر از کشور خارج شده‌اند که بین 400 تا 500 هزار نفر از آن‌ها در بازار کار فعال بوده‌اند. این خروج، باعث کاهش رقابت غیرقانونی در برخی بخش‌ها شده و به نفع کارگران ایرانی تمام شده است، چرا که کارفرمایان تمایل کمتری به تعدیل نیروی بومی پیدا کرده‌اند.

موضوع ترمیم دستمزد میان‌سال بارها مطرح شده اما به گفته حاج‌اسماعیلی، این اقدام در شرایط فعلی می‌تواند به تعدیل نیرو و حتی تعطیلی کارگاه‌ها بینجامد. او معتقد است:

«افزایش نقدی دستمزد بدون کنترل قیمت‌ها، بحران جدیدی در بازار کار ایجاد می‌کند.»

این کارشناس با اشاره به مثال افزایش 1000 درصدی قیمت مخازن آب در زمان کمبود، بر ضرورت نظارت جدی دولت بر بازار تأکید می‌کند. به گفته او، دولت باید با استفاده از ابزارهای فنی و نظارتی، قیمت کالاهای اساسی را تثبیت کند تا اثر یارانه‌های غیرنقدی حفظ شود.

یکی از پیشنهادهای کلیدی حاج‌اسماعیلی، اجرای کالابرگ الکترونیکی به صورت ماهانه برای هفت دهک پایین درآمدی است. مزایای این طرح عبارتند از:

تأمین مستقیم کالاهای اساسی

حذف واسطه‌ها و سودجویی‌ها

هدفمند شدن یارانه‌ها

حفظ ارزش یارانه در برابر تورم

اجرای موفق یارانه کالایی، مستلزم حذف یارانه دهک‌های بالای درآمدی است. حاج‌اسماعیلی می‌گوید: «منابع حاصل از حذف یارانه ثروتمندان باید مستقیماً به نیازمندان اختصاص یابد.»

هزینه‌های درمانی، بخش قابل توجهی از درآمد کارگران را می‌بلعد. این کارشناس پیشنهاد می‌کند دولت با گسترش دسترسی به مراکز درمانی تأمین اجتماعی، دولتی و خصوصی برای کارگران دارای دفترچه بیمه، فشار هزینه‌های درمانی را کاهش دهد.

حاج‌اسماعیلی هشدار می‌دهد که کاهش امنیت شغلی، علاوه بر آسیب به معیشت، تبعات اجتماعی نیز دارد. او تأکید می‌کند که حمایت حاکمیتی دولت بر اساس قانون اساسی، تنها راه عبور از بحران است.

بر اساس تحلیل کارشناسی، یارانه غیرنقدی با هدف‌گیری دقیق دهک‌های پایین، اثر تورمی کمتری دارد و در عین حال، به بهبود واقعی قدرت خرید منجر می‌شود. این در حالی است که افزایش نقدی دستمزد، بدون کنترل بازار، می‌تواند تورم را تشدید کند.

کمبود بودجه و منابع مالی

ضعف زیرساخت‌های الکترونیکی در برخی مناطق

مقاومت گروه‌های ذی‌نفع

نیاز به هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی

با توجه به شرایط بحرانی معیشت کارگران، اجرای فوری یارانه کالایی و کالابرگ الکترونیکی ضروری است. دولت باید همزمان با این اقدام، کنترل قیمت‌ها و تسهیل خدمات درمانی را در اولویت قرار دهد تا اثرگذاری این حمایت‌ها حفظ شود.

منبع: خبرگزاری تسنیم