در مردادماه 1404، دولت در راستای ادامه برنامه هدفمندسازی یارانه‌ها، اقدام به پرداخت دو مرحله‌ای یارانه نقدی به خانوارهای دهک‌های مختلف کرده است. اما نکته قابل توجه، توقف طرح کالابرگ الکترونیکی است که موجب کاهش حمایت‌های غیرنقدی به ویژه برای دهک‌های پایین‌تر شده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در تیرماه خانوارهای مشمول، مجموعاً تا سقف 2.7 میلیون تومان یارانه دریافت کرده‌اند؛ اما با توقف کالابرگ در مردادماه، تنها پرداخت‌های نقدی در دستور کار قرار گرفته است.

بر اساس اطلاعیه رسمی وزارت رفاه، یارانه نقدی در مرداد 1404 به صورت زیر پرداخت خواهد شد:

دهک‌های اول تا سوم:
مبلغ 400 هزار تومان به ازای هر نفر در تاریخ 25 مرداد 1404

دهک‌های چهارم تا نهم:
مبلغ 300 هزار تومان به ازای هر نفر در تاریخ 31 مرداد 1404

این مبالغ از اردیبهشت 1401 بدون تغییر باقی مانده‌اند و همچنان پرداخت می‌شوند.

طرح کالابرگ الکترونیکی که در تیرماه وارد مرحله سوم خود شده بود، در مردادماه با توقف مواجه شده است. در مرحله قبل، دهک‌های اول تا سوم 500 هزار تومان و دهک‌های چهارم تا هفتم 350 هزار تومان اعتبار غیرنقدی دریافت کرده بودند که امکان خرید اقلام ضروری از فروشگاه‌های طرف قرارداد را فراهم می‌کرد.

عدم اجرای مرحله چهارم در مردادماه به این معناست که حمایت غیرنقدی حذف شده و خانوارها فقط به یارانه نقدی بسنده خواهند کرد. این موضوع فشار اقتصادی بیشتری بر دهک‌های کم‌درآمد وارد می‌کند.

مطابق با تصمیم مجلس در سال 1404، دولت موظف شده است که یارانه دهک‌های هشتم و نهم را حذف کرده و منابع حاصل از آن را به سه دهک اول درآمدی اختصاص دهد.

این تصمیم در راستای تمرکز بیشتر بر دهک‌های کم‌درآمد اتخاذ شده، اما هنوز جزییات دقیق اجرایی آن از سوی دولت اعلام نشده است. به نظر می‌رسد در ماه‌های آینده تغییرات محسوسی در سیاست توزیع یارانه‌ها اعمال شود.

برای اطلاع از وضعیت دهک‌بندی و وضعیت یارانه خود، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

سامانه حمایت (https://hemayat.mcls.gov.ir):
مشاهده دهک‌بندی خانوار و ثبت درخواست بازبینی

تماس تلفنی با مرکز پاسخگویی وزارت رفاه

پیام‌رسان «بله»:
دریافت اطلاعات مربوط به وضعیت یارانه و کالابرگ

علاوه بر یارانه نقدی، مستمری مددجویان کمیته امداد و سازمان بهزیستی نیز در تاریخ 20 مرداد 1404 پرداخت می‌شود. مبلغ این مستمری متناسب با تعداد اعضای خانوار بوده و شامل حمایت نقدی و خدمات حمایتی است.

با توجه به حذفیات انجام‌شده در دهک‌های بالاتر، پیش‌بینی می‌شود که از شهریور 1404 بخشی از منابع آزادشده به افزایش مبلغ یارانه دهک‌های پایین‌تر اختصاص یابد. این امر می‌تواند منجر به:

افزایش یارانه نقدی خانوارهای دهک اول تا سوم

بازگشت مجدد کالابرگ با اعتباری بیشتر

اعمال طرح‌های ترکیبی نقدی و غیرنقدی با هدف جبران تورم

در حال حاضر، چند چالش مهم درباره نظام یارانه‌ای کشور مطرح است:

عدم شفافیت در دهک‌بندی:
بسیاری از خانوارها نسبت به دهک‌بندی معترض هستند.

توقف طرح‌های غیرنقدی:
وابستگی شدید خانوارها به کالابرگ نشان از نیاز به استمرار آن دارد.

افزایش تورم و ثبات مبلغ یارانه‌ها:
در حالی که قیمت کالاهای اساسی افزایش داشته، یارانه‌ها از اردیبهشت 1401 تغییری نکرده‌اند.

اگرچه دولت در مرداد 1404 با پرداخت یارانه نقدی دو مرحله‌ای به دنبال حمایت از اقشار ضعیف جامعه بوده است، اما حذف کالابرگ و عدم تغییر در مبالغ پرداختی نقدی باعث شده تا حمایت واقعی خانوارها کاهش یابد.

توصیه کارشناسان این است که:

مبالغ یارانه با تورم تنظیم شود

کالابرگ با قابلیت خرید آنلاین توسعه یابد

اطلاع‌رسانی درباره دهک‌بندی دقیق‌تر انجام گیرد

عدالت اجتماعی در توزیع یارانه‌ها رعایت شود