علی‌اکبر صالحی، وزیر پیشین امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در این گفت‌وگو در مورد سابقه موضوع کنسرسیوم و مخالفت دائمی قدرت‌های جهانی با حاکمیت ایران در این فرآیند سخن می‌گوید و چند مثال از پیشنهادهایی که در دوران وزارت او و همچنین ریاستش بر سازمان انرژی اتمی برای تشکیل کنسرسیوم‌های بین‌المللی تولید سوخت هسته‌ای با مشارکت ایران مطرح شده‌است، بیان می‌کند. او معتقد است که طرح «مناره» همان ایده کنسرسیوم منطقه‌ای در یک جامه جدید است.

ایده کنسرسیوم از پیش از انقلاب وجود داشت و تقریباً از همان زمان که دکتر اکبر اعتماد، نخستین رییس سازمان انرژی اتمی ایران، اقدام‌های خوبی را برای تاسیس راکتورهای هسته‌ای در ایران انجام داد و می‌خواست با شرکت آمریکایی وستینگهاوس برای تاسیس نیروگاه و بعد از آن هم گرفتن خدمات سوخت هسته‌ای قرارداد امضا کند. اما آمریکایی‌ها در آن زمان از همکاری با ایران در این زمینه خودداری کردند.

دکتر اعتماد رییس وقت سازمان انرژی اتمی هم راه‌های مختلفی را امتحان کرد تا این مسئله را حل کند، اما نهایتاً این پروژه به زمان انقلاب اسلامی رسید و مسئله موقتاً تعلیق شد.

زمانی که در ابتدای دهه 1380 بار دیگر پرونده هسته‌ای ایران مورد مناقشه واقع شد، برای برون رفت از بحران ساختگی که برای ما درست کرده‌بودند، پیشنهادهای مختلفی مطرح می‌شد.زمزمه‌هایی در مورد تشکیل بانک بین‌المللی سوخت هسته‌ای مطرح شد. ساز و کار بانک بین‌المللی این بود که کشورها در این بانک عضو می‌شدند و همه اعضا به صورت تضمین‌شده سوخت مورد نیاز خود را برای نیروگاه‌های‌شان از این بانک سوخت هسته‌ای تامین کنند.

قرار بر این شد که یک بانک سوخت هسته‌ای در قزاقستان ایجاد شود و این نگرانی که تامین‌کنندگان بین‌المللی سوخت، با استفاده از ابزارهای تحریم و بهانه‌های مختلف دسترسی کشورها را به سوخت هسته‌ای قطع کنند، برطرف شود اما این پیشنهاد، به‌رغم ظاهر قانع‌کننده‌اش، خیلی هوادار پیدا نکرد، چراکه کشورهای مختلف از جمله ایران معتقد بودند که حتی اگر بانک سوخت هسته‌ای تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان ملل متحد هم فعالیت کند، باز هم کشورهای قدرتمند در صورتی‌که بخواهند مانع ایجاد کنند، دسترسی هر کشوری را به سهم خود از تولیدات بانک سوخت هسته‌ای قطع خواهند کرد. بعداً ثابت شد که این نگرانی‌ها بی‌پایه نبوده‌است./ هم میهن