به نقل از اطلاعات؛ چشم انداز اقتصاد سال 1405 در سه سناریوی لغو تحریم ها، ادامه وضع موجود و تشدید تحریم ها ترسیم شد. مطابق گزارش بازوی پژوهشی صندوق بازنشستگی کشوری، در بهترین سناریوی ممکن یعنی لغو تحریم ها، پیش بینی شده است که تورم به کمتر از 30 درصد کاهش یابد و رشد اقتصادی به بیش از 8 درصد خواهد رسید. در سناریوی بدبینانه که مربوط به تشدید احتمالی تحریم ها در سال 1405 است، نرخ تورم 39 درصد و رشد اقتصادی 2.2 درصد پیش بینی شده است. سناریوی سوم این پژوهش مربوط به تداوم وضعیت فعلی است که نرخ تورم حدود 30 درصد باقی می ماند و اقتصاد کشور رشدی حدود 2.7 درصد ثبت خواهد کرد.

در همین خصوص حمید حاج اسماعیلی، کارشناس بازار کار در گفت وگو با خبرآنلاین می گوید: تا قبل از جنگ 12 روزه دو رویکرد قالب در رابطه با سیاست ها و برنامه ریزی های کلان کشور در خصوص توسعه اقتصادی مطرح بود که یکی، متکی بود بر پیش شرط حذف تحریم ها و ارتباط و تعامل با کشورهای غربی بود. یک رویکرد هم بحث عدم توجه به تحریم ها و اتکا به منابع و ابزارها و امکانات داخلی بود.

وی می افزاید: ما رویکرد اول را در انتخابات اخیر ریاست جمهوری شاهد بودیم که اقبال بیشتری داشت و با وجود مشارکت پایینی که در انتخابات بود، اما اکثریت آقای پزشکیان را به این دلیل انتخاب کردند که مساله تحریم ها را بتواند پیگیری کند.

این کارشناس بازار کار تصریح می کند: به هرحال این شعار قالب آقای پزشکیان بود و یا شاید برآیند آن تبلیغاتی بود که در انتخابات نسبت به رقبا داشت و مردم به او توجه کردند. خود بدنه حاکمیت هم براساس عقلانیتی که در رابطه با مواجه شدن با مشکلات کشور طی 4 دهه اخیر بود، تا حدودی به این مساله رضایت داشتند که باید تحریم ها برداشته شود.

حاج اسماعیلی عنوان می کند: البته رویکرد دوم که عدم توجه به تحریم ها و اتکای داخلی بود را ما در یک دوره سه ساله در دولت سیزدهم شاهد بودیم. آن ها با این مبنا کار خود را شروع کردند و بعد از سه سال هم دیدیم که هیچ اتفاق خاصی نیفتاد و نتوانستند موفق باشند.

این کارشناس بازار کار متذکر می شود: گرچه به صورت افسارگسیخته هم تبلیغ شد که کارهایی صورت گرفته و چون از همه شبکه های تبلیغی و رسانه ای در حوزه دولت و حکومت استفاده می کردند، دنبال این تلقین بودند که بدون توجه به مساله تحریم ها، توانستند کارهایی را انجام دهند، اما ما برآیند این کار را بعد از سه سال دیدیم که نه تنها اتفاقی نیفتاده، بلکه مشکلات بیشتری بر کشور تحمیل شده است.

بدون رفع تحریم ها امکان توسعه وجود ندارد

این کارشناس بازار کار در ادامه می گوید: بعد از جنگ 12 روزه حتما شرایط و معادلات تغییر کرده و حتی اتخاذ سیاست برای توسعه و اداره کشور نیز دچار تغییر خواهد شد و تحت تاثیر تحولات قرار گرفته است. این سناریوها نشان می دهد که دیگر بحث توسعه کشور بدون تحریم ها مطرح نیست و این، رنگ باخته است.

حاج اسماعیلی می افزاید: آن هایی که تلاش می کردند این مساله را برجسته کنند که ما نمی خواهیم به مساله روابط بین الملل توجه کنیم یا تحریم ها را پیگیری نکنیم، دیگر این شعار را نمی توانند مطرح کنند، چون به هرحال موضوع مهمی است و این کاملا جا افتاده که بدون برداشتن تحریم ها و حل منازعات بین المللی و روابط خارجی، امکان توسعه ایران وجود ندارد.

وی تصریح می کند: این مساله تا اندازه ای مورد غفلت قرار گرفت و کشور را وارد جنگ کرد. اگر ما در بحث های دیپلماتیک و فنی و مسایل اجتماعی و حتی فنی و تخصصی مثل اقتصاد به درستی و با عقلانیت برای منافع ملی فکر کرده بودیم، شاید وارد جنگ نمی شدیم. این ها، همه غفلت هایی است که صورت گرفته و نه تنها در بخش های اقتصادی دچار آسیب فراوان شدیم، بلکه ما را دچار تهدیدات امنیتی و جنگ کرد.

چشم انداز رشد اقتصادی بالا وجود ندارد

این کارشناس بازار کار با اشاره به سناریو اولی که در رابطه با رشد اقتصادی وجود دارد، می گوید: سناریویی که مطرح شده، اولین آن ها این است که تحریم ها برداشته شود. کمترین احتمال را باید به سناریو اول بدهیم، زیرا شرایطی که الان حاکم است، این علامت و نشانه را به ما نمی دهد.

حاج اسماعیلی می افزاید: هنوز حدود 3 سال از دوره ریاست جمهوری ترامپ باقی مانده و ما شخصیت او و روابط او با اسراییل را می شناسیم و تاثیرگذاری لابی یهودی و اسراییل را در آمریکا و روی رفتارهای ترامپ کاملا می بینیم. این را در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ هم تجربه کردیم.

وی متذکر می شود: آنچه که اتفاق افتاد و منجر به جنگ شد هم نشان داد که آن ها نیت خوبی نسبت به ایران ندارند، بنابراین خیلی ساده لوحانه است که ما فکر کنیم در چنین وضعیتی که خاص هست، امکان بازیابی شرایط را داریم، بنابراین فکر نمی کنم اتفاقی بیفتد که ما بتوانیم تحریم ها را برداریم.

این کارشناس بازار کار عنوان می کند: آنچه که ما در برنامه هفتم توسعه تدوین کردیم، مبتنی بر بحث رویکرد اداره کشور و توسعه اقتصادی بدون توجه به مساله تحریم ها بود. برای همین هم آن جا ما رشد اقتصادی 8 درصد تکراری را آوردیم که در 6 برنامه قبل از آن هم تکرار کرده بودیم؛ بدون این که به مولفه های نیازمند رشد اقتصادی 8 درصد مثل تعامل با دنیا توجه کنیم، این که باید در بخش های مختلف صنایع کشور و زیرساخت ها سرمایه گذاری کنیم، انرژی مناسب را برای کشور بهینه و در عین حال، تکنولوژی و فناوری وارد کشور کنیم.

حاج اسماعیلی تصریح می کند: این ها وقتی وجود نداشته باشد، چطور می شود یک رشد اقتصادی 8 درصدی ایجاد و در عین حال، ثباتی هم به لحاظ اقتصادی و اجتماعی ایجاد کنیم. همان موقع هم انتقاداتی به مساله رشد اقتصادی 8 درصد در برنامه هفتم توسعه شد که غیرواقع گرایانه است و بدون این نگاه است که ما شرایط را برای رشد اقتصادی 8 درصد فراهم کنیم.

دستمزدها در سال 1405 به چه سمتی می رود؟

این کارشناس بازار کار در عین حال می گوید: در سناریوهای دیگر مطرح شده که وضعیت به همین شکل فعلی ادامه پیدا کند و یا این که تحریم ها تشدید شود. الان واقعا این ها قابل پیش بینی نیست که ما فکر کنیم چه اتفاقاتی خواهد افتاد.

حاج اسماعیلی می افزاید: شما می دانید ما بعد از جنگ 12 روزه هر روز منتظر این بودیم که ممکن است اسراییل دوباره به ایران حمله کند. هنوز هم این تهدیدات برطرف نشده است. در عین حال، در بخش سیاست های گفتمانی نیز شاهد این هستیم که آمریکا به عنوان بانی اصلی تحریم ها علیه ایران، همچنان کشورهای مختلف را تهدید می کند که حق کار با ایران را ندارند و یا خود ایران را تهدید می کند که بیشتر از مراودات اقتصادی محروم می شود.

وی یادآور می شود: ما دیدیم که حتی ترامپ، بریکس را تهدید کرد که اگر آن جاها اقدامات اقتصادی پررنگی شکل بگیرد، تحریم خواهند شد. در عین حال، به چین و هند که از نفت ایران استفاده می کنند، هشدار داده شد که نباید نفت ایران را بخرند. این ها نشان می دهد که سناریوی تشدید تحریم ها هم وجود دارد، زیرا حداقل تا پایان دوره ترامپ احتمال این که تحریم ها تشدید شود، وجود دارد؛ گرچه ما اظهارات و اقداماتی را از طرف وزارت خزانه داری آمریکا و وزارت خارجه آمریکا شاهد بودیم که تحریم برخی موسسات و افراد هم شکل گرفته است.

این کارشناس بازار کار تصریح می کند: آن ها عملا دنبال محدودیت های بیشتر برای کشور هستند. خب در چنین وضعیتی که هم شرایط غیرقابل پیش بینی است و هم اقداماتی از طرف آن ها صورت گرفته و در کنار آن ها همچنان تهدیدات امنیتی وجود دارد و برطرف نشده است، مبنای قابل اشتراکی برای مذاکرات، پیش رو نیست که فکر کنیم ایران و آمریکا سر یک میز می نشینند.

حاج اسماعیلی عنوان می کند: در چنین فضایی توجه کنید که کشور با کمبود منابع روبه رو است. خب درآمدهای ارزی کشور به حداقل خواهد رسید و ما الان نیز در بخش انرژی دچار مشکل هستیم. ما می بینیم صنایع و بازار کار با مشکل کمبود برق مواجه هستند و کمبود آب نیز به دلیل خشکسالی ها تشدید شده است.

وی متذکر می شود: وقتی دولت منابع کافی ندارد، چطور امکان بهبودی شرایط وجود دارد؟ من حتی پیش بینی می کنم که ما برای سال آینده، افزایش دستمزدها را در تناسب با سال گذشته نتوانیم اضافه کنیم و حتما کمتر خواهد شد، زیرا دولت با کمبود منابع اعتباری مواجه است.

این کارشناس بازار کار می گوید: اگر هم بخواهد افزایش دستمزدها را بدون پشتوانه مالی افزایش دهد، حتما بار تورمی آن، فشار بیشتری را به اقتصاد و حتی خود حقوق بگیران خواهد آورد.

حاج اسماعیلی تصریح می کند: پیش بینی من این است که ما به سمت جیره بندی بیشتر و کوپن و کالابرگ خواهیم رفت. در نهایت غیر از این که امکان رشد اقتصادی بالا نخواهیم داشت، فکر می کنم مردم هم دچار ریاضت اقتصادی بیشتر خواهند شد؛ مگر این که واقعا در حوزه روابط بین الملل یک اتفاق خاص را رقم بزنیم و شوک جدیدی که مثبت باشد، اتفاق بیفتد.