به نقل از تسنیم، در حالی که بسیاری از بیماری های عفونی با واکسیناسیون و درمان های نوین کنترل شده اند، هپاتیت ویروسی همچنان یکی از تهدیدهای جدی برای سلامت جهانی به شمار می رود. طبق آمارهای جهانی، حدود 304 میلیون نفر در سراسر جهان با هپاتیت مزمن B و C درگیر هستند و سالانه بیش از 1.3 میلیون نفر در جهان بر اثر عوارض ناشی از هپاتیت جان خود را از دست می دهند؛ در حالی که اغلب این مرگ ها با پیشگیری، واکسیناسیون و درمان های مؤثر قابل اجتناب هستند.

روز 28 جولای (6 مرداد) هم زمان با تولد باروخ بلومبرگ، کاشف ویروس هپاتیتB، به عنوان روز جهانی هپاتیت نام گذاری شده است تا افزایش آگاهی عمومی، گسترش برنامه های واکسیناسیون، تشخیص زودهنگام و دسترسی عادلانه به درمان بیماری در این روز مورد توجه بیشتری قرار بگیرد. امروزه با توسعه داروها و گسترش برنامه های پیشگیرانه نظیر واکسیناسیون، امید به حذف کامل هپاتیت ویروسی تا سال 2030 در دستور کار کشورها قرار گرفته است؛ اما این هدف تنها با آموزش عمومی، تشخیص به موقع و درمان گسترده محقق خواهد شد.

شعار امسال روز هپاتیت از سوی سازمان جهانی بهداشت پیش به سوی حذف هپاتیت نام گذاری شده است، این شعار بر ضرورت رفع موانع اقتصادی، اجتماعی و ساختاری ـ از جمله انگ اجتماعی ـ تأکید دارد تا خدمات پیشگیری، تشخیص و درمان هپاتیت به ویژه در راستای هدف حذف این بیماری تا سال 2030، قابل دسترسی تر و مؤثرتر شود.

دلایل ابتلا به هپاتیت چیست؟

به همین مناسبت، دکتر سید امیرپاشا طباییان، فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد بزرگسالان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره عوامل ایجادکننده بیماری هپاتیت اظهار کرد: هپاتیت به معنای التهاب سلول های کبدی است، این التهاب می تواند دلایل مختلفی از جمله ابتلا به برخی از ویروس ها، مصرف برخی داروها یا سموم و بیماری های خودایمنی داشته باشد؛ کبد چرب نیز می تواند منجر به هپاتیت، یعنی التهاب سلول های کبدی شود.

انواع هپاتیت ویروسی و راه های انتقال آن ها

وی اضافه کرد: در مجموع، همه این عوامل می توانند منجر به هپاتیت شوند اما آنچه بیشتر در ذهن مردم از "هپاتیت" جا افتاده، هپاتیت ویروسی است. هپاتیت ویروسی انواع مختلفی از جمله هپاتیت A، B ،C ،D، و E دارد.

طباییان درباره هپاتیت های "آ" و "ای" گفت: برخی انواع مانند هپاتیت A و E براثر مصرف آب و غذاهای آلوده به ویروس ایجاد می شوند و معمولاً حاد هستند و پس از طی دوره بیماری، ویروس از بدن حذف می شود و بنابراین این نوع هپاتیت ها مزمن نمی شوند اما در برخی دیگر از انواع هپاتیت (مثل B و C)، بیماری ممکن است ابتدا به صورت حاد آغاز شود ولی در درصدی از مبتلایان، به فرم مزمن تبدیل شود و سال ها در بدن باقی بماند.

فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد بزرگسالان درباره راه های انتقال هپاتیت های ویروسی تصریح کرد: هپاتیتC از طریق تماس با خون آلوده (مثلاً بر اثر استفاده از سرنگ مشترک میان معتادان)، روابط جنسی و انتقال از مادر به فرزند منتقل می شود و هپاتیت B نیز بیشتر از طریق تماس با خون آلوده و کمتر از طریق روابط جنسی و انتقال از مادر به فرزند به افراد سالم منتقل می شود.

راهکارهای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت های ویروسی

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران درباره راهکارهای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت های ویروسی بیان کرد: خوشبختانه واکسن هپاتیتB سال هاست که وجود دارد و از بروز بیماری جلوگیری می کند. از سال 1373 که برنامه واکسیناسیون روتین نوزادان آغاز شد، نوزادانی که بعد از این سال متولد شدند، به صورت کامل در سه نوبت واکسن هپاتیتB را دریافت کرده اند. افرادی که این واکسن را دریافت کرده اند، در برابر هپاتیتB ایمن هستند؛ یعنی حتی در صورت تماس با خون آلوده، به این بیماری مبتلا نمی شوند.

شیوع هپاتیت در ایران به کمتر از یک درصد رسیده است

وی با یادآوری این که قبل از آغاز واکسیناسیون، شیوع هپاتیتB در ایران در سطح متوسط بود؛ خاطرنشان کرد: تا پیش از آغاز واکسیناسیون علیه هپاتیت ب، میزان شیوع بیماری در کشور بین 2 تا 7 درصد جمعیت بود اما پس از اجرای برنامه واکسیناسیون، طبق مطالعات جدید، این میزان شیوع به کمتر از یک درصد رسیده است. اکنون، کمتر از یک میلیون و 200 هزار نفر در کشور به این بیماری مبتلا هستند که این موفقیت، حاصل همان برنامه ملی واکسیناسیون از سال 1373 است.

وی اضافه کرد: شیوع هپاتیت سی نیز در ایران کاهش یافته و به کمتر از نیم درصد در کشور رسیده است.

هپاتیتC واکسن ندارد اما درمان می شود

رییس بخش گوارش بیمارستان رسول اکرم(ص) با تأکید بر این که هپاتیتC هنوز واکسن ندارد و نمی توان از طریق واکسیناسیون از این بیماری پیشگیری کرد، اعلام کرد: با وجود این، درمان های دارویی باعث درمان بیماران می شوند.

توصیه هایی برای پیشگیری از ابتلا به هپاتیت های ویروسی

وی با اشاره به لزوم حذف بیماری هپاتیت از کشور تا چند سال آینده توضیح داد: افزایش آگاهی عمومی و درمان رایگان می تواند به ریشه کن کردن هپاتیت از ایران کمک شایانی کند و شعارهای مربوط به روز جهانی هپاتیت نیز معمولاً بر این سه محور تأکید دارند که همه مردم باید بتوانند به آموزش، واکسیناسیون و درمان دسترسی عادلانه داشته باشند.

طباییان تأکید کرد: مردم باید بدانند تماس با خون آلوده از راه هایی مثل تزریق با سرنگ مشترک یا ابزارهای تیز آلوده ممکن است باعث انتقال بیماری شود. روابط جنسی محافظت نشده و انتقال مادر به نوزاد هم از راه های مهم انتقال هستند و بنابراین باید از این عوامل خطر پرهیز کرد تا بتوان از ابتلا به بیماری در امان ماند.

داروهای هپاتیت در کشور موجودند

فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد بزرگسالان خاطرنشان کرد: در حالی که برای برخی از انواع هپاتیت مثل هپاتیتC واکسن وجود ندارد، اما برای هپاتیتB واکسن مؤثر داریم، در عین حال برای درمان هپاتیتC خوشبختانه در سال های اخیر داروهای خوراکی جدیدی وارد بازار شده اند، این داروها در ایران هم موجودند و بیماران می توانند با یک دوره سه تا شش ماهه مصرف روزانه این داروها، بهبود کامل پیدا کنند؛ در عین حال برای هپاتیتب واکسن وجود دارد اما داروهای خوراکی باعث درمان کامل نمی شوند و باید بیماران از این داروها به صورت طولانی مدت استفاده کنند تا باعث کنترل بیماری شان شود.