«فعال‌سازی ساز وکار ماشه» حرف مشترک این روز‌های اروپایی‌هاست و حتی در شرایطی که قرار است روز جمعه، ایران در سطح معاونان وزرا با اروپایی‌ها دیداری داشته باشد هم با تکیه بر این سازوکار، همچنان مشغول تهدید ایران هستند.

جوان آنلاین: اروپایی‌ها با تکیه بر تهدید استفاده از سازوکار ماشه، مأموریت اعمال فشار بر تهران را در پیش گرفته‌اند. ایران امروز با روسیه و چین نشستی خواهد داشت که سازوکار ماشه، یکی از دستورکار‌های این نشست است. وزیر خارجه ایران در نامه‌ای به شورای امنیت ضمن اشاره به سوابق سه کشور، در عدم پایبندی به تعهدات خود ذیل برجام و نیز همراهی همه‌جانبه با سیاست‌های امریکایی که از این توافق خارج شده و نیز همصدایی در تعرض به خاک ایران، تأکید کرد که تلاش تروییکا با هدف بازگرداندن قطعنامه‌های لغو شده، اعتبار حقوقی ندارد. 

«فعال‌سازی ساز وکار ماشه» حرف مشترک این روز‌های اروپایی‌هاست و حتی در شرایطی که قرار است روز جمعه، ایران در سطح معاونان وزرا با اروپایی‌ها دیداری داشته باشد هم با تکیه بر این سازوکار، همچنان مشغول تهدید ایران هستند. وزارت امور خارجه آلمان دیروز اعلام کرد که چنانچه تا پایان ماه آگوست، یک راهکار دیپلماتیک پیدا نشود، ساز وکار ماشه همچنان روی میز خواهد ماند. این در حالی است که سیدعباس عراقچی در نامه‌ای برای آنتونیو گوترش، رییس شورای امنیت، نماینده اتحادیه اروپا و اعضای شورای امنیت سازمان ملل دلایل مشروعیت‌نداشتن اروپا برای فعال‌کردن سازوکار ماشه را تشریح کرد و با اشاره به اینکه ایران در واکنش به خروج یکجانبه امریکا از برجام، ابتدا تمام سازوکار‌های حل‌وفصل اختلافات مندرج در توافق را به‌طور کامل طی و سپس به‌تدریج، اقدامات جبرانی خود را مطابق با بند 36 برجام آغاز کرد، یادآور شد که در این مسیر، ایران تلاش‌های گسترده‌ای انجام داد تا سایر اعضای باقی‌مانده در توافق را متقاعد به بازگشت به تعهدات‌شان کند. با این حال، سه کشور اروپایی نه‌تنها به تعهدات خود پایبند نماندند، بلکه به‌طور فعال در اجرای سیاست موسوم به «فشار حداکثری» امریکا مشارکت کردند و به‌تازگی هم در تجاوز نظامی علیه مردم ما نقش داشته‌اند. بازیگرانی با چنین سابقه‌ای، هرگز نمی‌توانند ادعای «حسن نیت» داشته باشند. 

جایگاه از دست رفته تروییکا در برجام

بند 36 برجام که به منظور حل و فصل اختلافات تعبیه شده است، به این نکته اشاره دارد که اگر هر یک از مشارکت‌کنندگان در برجام اعتقاد داشته باشد که مشارکت‌کننده‌ای دیگر تعهداتش را رعایت نمی‌کند، در وهله نخست، موضوع به کمیسیون مشترک ارجاع داده می‌شود و چنانچه در کمیسیون مشترک حل نشد، می‌تواند به وزرای امور خارجه یا یک هیئت مشورتی ارجاع شود و اگر پس از طی این فرآیند، موضوع همچنان حل‌نشده باقی بماند، مشارکت‌کننده شاکی می‌تواند آن را «نقض اساسی» تلقی کرده و اقدامات بعدی را انجام دهد. در نامه عراقچی آمده است که سه کشور اروپایی (E3) هیچ‌گونه جایگاه حقوقی، سیاسی یا اخلاقی برای فعال‌سازی سازوکار‌های برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت (مصوب 2015) ندارند. بر اساس اقدامات و مواضع آنها، از جمله حمایت سیاسی و مادی از تجاوز نظامی اخیر، غیرقانونی و تحریک‌نشده رژیم اسراییل و ایالات متحده؛ رد اصول اصلی برجام و نقض تعهدات‌شان در طول سال‌های گذشته، این کشور‌ها عملاً جایگاه خود را به عنوان «طرف مشارکت‌کننده» در برجام از دست داده‌اند. از این‌رو، هرگونه تلاش آنها برای بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت، از نظر حقوقی فاقد اعتبار است و بی‌اثر خواهد بود. عراقچی در واقع طی این نامه با اشاره به بی‌عملی اروپایی‌ها در روز‌های پس از توافق برجام به تعهداتی که آنها را پذیرفته بودند و نیز طی فعال‌سازی اینستکس در سایه ترس از اقدامات امریکا و همدستی با امریکا و صهیونیست‌ها در تجاوز به خاک ایران، تصریح کرد: «سه کشور اروپایی نه می‌توانند و نه باید اجازه داشته باشند با سوء‌استفاده از قطعنامه‌ای که خودشان به آن پایبند نبوده‌اند، اعتبار شورای امنیت سازمان ملل را تضعیف کنند. آنها باید همان توصیه‌ای را که در نامه مورخ 20اوت 2020 به امریکا کردند، به خود نیز گوشزد کنند و از هرگونه اقدامی که موجب تعمیق اختلافات در شورای امنیت شود یا پیامد‌های منفی جدی برای عملکرد آن داشته باشد، خودداری کنند.» او افزود: «همان‌طور که در نامه‌ام تأکید کرده‌ام، ایران نشان داده که توانایی مقابله با هرگونه «کار کثیف» توهم‌آلود را دارد، اما همواره برای پاسخ دادن به دیپلماسی معنادار با حسن‌نیت، آماده بوده است.»

برنامه‌ای برای گفت‌و‌گو با امریکا نداریم

میخاییل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس به پیام عراقچی واکنش نشان داد: «تروییکای اروپا واقعاً هیچ حق قانونی یا اخلاقی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه به منظور بازگردانی تحریم‌های ضدایرانی پیشین ندارد.» اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه دیروز در پاسخ به این سؤال که در شرایط تهدید به استفاده از سازوکار ماشه، چقدر می‌توانیم روی روسیه و چین حساب کنیم، اظهار داشت: «این دو کشور عضو برجام و عضو دائم شورای امنیت هستند و در هر روندی در شورای امنیت می‌توانند ایفای نقش کنند. مواضع همسو و روابط خوبی داریم.» وی افزود: «در مورد موضوع مکانیسم پس‌گشت (ماشه) با این دو کشور طی یک سال گذشته رایزنی داشتیم. فردا جلسه سه‌جانبه با روسیه و چین در تهران در سطح مدیران کل خواهیم داشت برای بحث درباره موضوع هسته‌ای که قاعدتاً موضوع مکانیسم پس‌گشت یکی از موضوعات مطرح خواهد بود. در رایزنی مداوم با این کشور‌ها خواهیم بود که چطور می‌توانیم مانع از این وضعیت شویم یا تبعات آن را کم کنیم. از منظر حقوقی، اخلاقی و سیاسی هیچ مبنای منطقی و حقوقی برای بازگرداندن تحریم‌های لغو شده طبق برجام وجود ندارد.» اسماعیل بقایی در پاسخ به سؤالی درباره گفت‌و‌گو با امریکا هم گفت: «هیچ برنامه‌ای در وضعیت فعلی برای گفت‌و‌گو با امریکا نداریم. دیپلماسی ابزاری برای احقاق حقوق ملت است و هر زمان به این نتیجه برسیم که برای احقاق حقوق ملت از این ابزار استفاده کنیم، درنگ نخواهیم کرد.»

منبع: روزنامه جوان