در ادامه این گفت وگو را بخوانید:

دو زمین لرزه با بزرگی 4.8 و 4.9 در روزهای 24 و 27 تیرماه منطقه ی جنوب قرن آباد گلستان را لرزاند. تحلیل شما از این رخدادها چیست؟

کانون این زمین لرزه ها حدود 60 کیلومتر جنوب شرق گرگان بود. این ناحیه در فرادواره ی گسل های گرگان و شمال البرز، و همچنین گسل های بسطام و شمال شاهرود قرار دارد. سابقه ی لرزه خیزی این منطقه نشان می دهد که در هر سده، می توان انتظار وقوع دست کم دو زمین لرزه با بزرگی بیش از 6 را داشت.

آخرین زمین لرزه ی بزرگ در این منطقه چه زمانی اتفاق افتاد؟

آخرین رخداد بزرگ، زمین لرزه ای با بزرگی 6 بود که در 29 اکتبر 1985 (حدود 40 سال پیش) در همین پهنه رخ داد. به طور کلی، دوره ی بازگشت زمین لرزه های با بزرگی بیش از 7 در این منطقه، بین 350 تا 400 سال است.

زمین لرزه ی بزرگ این منطقه در 20 تیر 1269 خورشیدی (برابر با 11 ژوییه 1890 میلادی) رخ داد. بزرگی این زلزله حدود 7.2 تخمین زده شده و ناحیه ی بزرگی بین کوه زیادت و کوه شاهوار، از استرآباد (گرگان) تا شاهرود را ویران کرد.

درباره ی گسل شاهرود و گسل های اطراف چه می دانیم؟

سامانه ی گسله ی شاهرود، یک گسل امتدادلغز چپ گرد با روند شمال شرقی - جنوب غربی است. گسل های خیج و ابر نیز رفتار امتدادلغز چپ گرد دارند. گسل گرگان هم که از خود شهر گرگان عبور می کند، یک افتگاه گسلی در جنوب شهر ایجاد کرده است. جالب اینکه ساختمان استانداری گلستان در مجاورت همین افتگاه ساخته شده است.

نشانه هایی از فعالیت این گسل ها در زمین ریخت شناسی منطقه دیده می شود؟

بله، جابجایی مخروط افکنه ها و تغییر مسیر رودخانه ها از جمله شواهد زمین ریختی هستند که فعالیت مداوم این گسل ها را تأیید می کنند. بررسی های قبلی نشان می دهد که نرخ لغزش گسل های این منطقه حدود 2 تا 4 میلی متر در سال است و این با رفتار امتدادلغز چپ گرد آنها هماهنگی دارد.

زمین لرزه ی تاریخی مهمی در این پهنه ثبت شده است. لطفاً درباره ی آن بفرمایید.

زمین لرزه ی بزرگ این منطقه در 20 تیر 1269 خورشیدی (برابر با 11 ژوییه 1890 میلادی) رخ داد. بزرگی این زلزله حدود 7.2 تخمین زده شده و ناحیه ی بزرگی بین کوه زیادت و کوه شاهوار، از استرآباد (گرگان) تا شاهرود را ویران کرد. در روستای تاش، به جز یک خانه، تمام بناها تخریب شدند و از حدود 200 نفر ساکنان، 140 نفر جان باختند. مناطق دیگری مانند شاهکوه بالا و پایین، مجن و روستاهای اطراف نیز به شدت آسیب دیدند.

آیا می توان گفت زلزله های اخیر نشانه ای از احتمال وقوع یک زلزله ی بزرگ تر در آینده هستند؟

این زمین لرزه ها یادآور فعالیت تاریخی گسل های منطقه هستند. احتمال رخداد زمین لرزه های بزرگ تر در شرق البرز وجود دارد و باید آمادگی و دقت بیشتری نسبت به خطر زمین لرزه در این پهنه داشته باشیم.