در دیدار سران جمهوری آذربایجان و سوریه در باکو، دو کشور بر سر اجرای پروژه صادرات گاز آذربایجان به سوریه از طریق خاک ترکیه در آینده نزدیک توافق کردند. همچنین در این دیدار، باکو آمادگی خود را برای مشارکت در بازسازی سوریه اعلام کرد.

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، امروز، 21 تیر، «الهام علی‌اف» رییس‌جمهور آذربایجان و «احمد الشرع» رییس‌ دوره انتقالی سوریه، در باکو دیدار و گفتگو کردند.

در این دیدار که در دو قالب محدود و با حضور هیئت‌های عالی‌رتبه برگزار شد، رییس‌جمهور آذربایجان ابراز امیدواری کرد که سفر رییس‌ دوره انتقالی سوریه به این کشور، اهمیت بسزایی در توسعه روابط دوجانبه داشته باشد.

علی‌اف: با دولت جدید سوریه چشم‌انداز بزرگی برای توسعه روابط وجود دارد

الهام علی‌اف با اشاره به رکود در روابط در زمان دولت پیشین سوریه که به گفته او سال‌ها سیاست غیردوستانه‌ای را در قبال آذربایجان در پیش گرفته بود، تأکید کرد که پس از استقرار دولت جدید در سوریه، چشم‌انداز بزرگی برای توسعه روابط گشوده شده است.

رییس‌جمهور آذربایجان با یادآوری سفر اخیر هیئتی از این کشور به ریاست معاون نخست‌وزیر به سوریه، خاطرنشان کرد که در آن سفر، پروژه‌هایی برای توسعه همکاری در زمینه‌های مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

احمد الشرع، رییس‌ دوره انتقالی سوریه نیز با ابراز خرسندی از دیدارش با رییس‌جمهور آذربایجان در حاشیه مجمع دیپلماسی آنتالیا، از حمایت برادرانه آذربایجان از سوریه تشکر کرد.

وی با ابراز تأسف تأکید کرد که دولت پیشین به روابط سوریه با بسیاری از کشورها از جمله آذربایجان آسیب رسانده بود.

الشرع همچنین اعلام کرد که کشورش علاقه‌مند به توسعه همکاری با آذربایجان در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی-تجاری، فرهنگی، بشردوستانه و سایر حوزه‌هاست.

رییس‌ دوره انتقالی سوریه با تبریک دستاوردها و آزادسازی اراضی آذربایجان، تأکید کرد که این کشور در دهه 90 میلادی با مشکلات سختی روبرو بود، اما با شایستگی از پس آن‌ها برآمد و اکنون در مسیر توسعه قرار دارد.

توافق کلیدی در حوزه انرژی؛ صادرات گاز آذربایجان به سوریه از مسیر ترکیه

در این دیدار بر اهمیت همکاری میان دو کشور، به ویژه در بخش انرژی تأکید و اشاره شد که سوریه در حال حاضر با مشکلات جدی انرژی مواجه است.

در همین راستا، تأکید شد که پروژه صادرات گاز آذربایجان به سوریه از طریق خاک ترکیه در آینده نزدیک اجرایی خواهد شد و این امر به امنیت انرژی سوریه کمک شایانی خواهد کرد. همچنین خاطرنشان شد که آذربایجان قادر است در بازسازی بخش انرژی سوریه نیز مشارکت کند.

احمد الشرع با تأکید بر اهمیت سهم آذربایجان در حل مشکلات جدی انرژی که کشورش با آن روبروست، گفت که این امر به توسعه سوریه خدمت خواهد کرد.

مشارکت باکو در بازسازی سوریه و همکاری‌های فرهنگی

در طول گفتگوها، به همکاری میان آذربایجان و سوریه در زمینه‌های بشردوستانه، آموزشی و فرهنگی نیز پرداخته شد و در خصوص موضوعاتی مانند اعطای بورسیه تحصیلی به دانشجویان سوری در آذربایجان و مرمت آثار فرهنگی تبادل نظر صورت گرفت.

با توجه به تجربه آذربایجان در زمینه بازسازی و سازندگی در مناطق آزاد شده، تأکید شد که این کشور می‌تواند در فرآیند بازسازی سوریه در دوره پس از جنگ نیز سهم خود را ایفا کند. در این دیدار همچنین در خصوص سایر موضوعات مورد علاقه طرفین تبادل نظر شد.

فصل جدید روابط پس از تحولات دمشق

تغییر قدرت در سوریه فرصت‌های جدیدی را برای بازتعریف روابط سیاسی باکو با دمشق فراهم کرده و آذربایجان تقریباً بلافاصله حمایت خود را از حاکمیت جدید سوریه اعلام کرد.

بیانیه‌های مشترک باکو و آنکارا مبنی بر آمادگی برای کمک به بازسازی سوریه در دوره پس از جنگ، در چارچوب یک استراتژی گسترده‌تر همکاری منطقه‌ای قرار می‌گیرد که در آن آذربایجان به یک شرکت‌کننده فعال در فرآیندها تبدیل می‌شود.

دستور الهام علی‌اف، رییس‌جمهور آذربایجان، که در چارچوب آن هیئتی به ریاست سمیر شریف‌اف، معاون نخست‌وزیر و نمایندگان وزارت خارجه برای بررسی زمینه‌های ممکن حمایت به سوریه سفر کرد، نقطه آغازی برای کار عملی روی طرح‌های مشخص بود.

پرونده قره‌باغ، جایی که باکو پروژه‌های مقیاس بزرگی برای مین‌زدایی، ساخت‌وساز و بازگرداندن ساکنان را اجرا می‌کند، به عنوان یک نمونه متقاعد کننده برای سوریه عمل می‌کند که قلمرو آن هنوز از مناطق متعدد تخریب‌شده زخم خورده است.

دیپلماسی چراغ خاموش باکو در معادلات پیچیده منطقه‌ای

فعالیت آذربایجان در مسیر خاورمیانه تصادفی نیست. اگر در گذشته تمرکز سیاست خارجی باکو عمدتاً معطوف به اروپا و آسیای مرکزی بود، پس از بازپس‌گیری کنترل بر سرزمین‌های خود، این کشور به اجرای یک مفهوم جاه‌طلبانه‌تر روی آورده که مستلزم تقویت مشارکت در مناطقی است که منافع قدرت‌های بزرگ با یکدیگر تلاقی می‌کنند.

نقش آذربایجان در سازماندهی دیدارها و رایزنی‌ها بین سوریه و رژیم اسراییل و همچنین مشارکت در ایجاد «خط تماس فوری» برای کاهش تنش میان ترکیه و رژیم اسراییل بر سر مسئله سوریه، گواه آن است که باکو در حال تلاش برای تسلط بر ابزارهای «دیپلماسی چراغ خاموش» است.

انرژی؛ بُعد جدید همکاری‌های راهبردی

بُعد انرژی همکاری نیز مهم است. در شرایط تقاضای روزافزون جهانی برای گاز آذربایجان، باکو فعالانه به دنبال فرصت‌هایی برای تنوع‌بخشی به مسیرهای صادراتی خود است.

در کنار عرضه فعلی به اروپا، احتمال ورود گاز آذربایجان به بازارهای خاورمیانه نیز مورد بحث است. سناریوی صادرات به سوریه هنوز در مراحل اولیه قرار دارد، اما گنجاندن این موضوع در دستور کار مذاکرات، نشان‌دهنده تمایل دمشق برای پیوستن به مسیرهای جدید انرژی است.

این سفر نشان می‌دهد که آذربایجان دیگر نمی‌خواهد خود را به نقش یک بازیگر محلی محدود کند و قصد دارد به طور فزاینده‌ای در معماری امنیت و همکاری اقتصادی خاورمیانه درگیر ‌شود. اگرچه با چالش‌های زیادی در این مسیر، از رقابت‌های ژئوپلیتیکی گرفته تا دینامیک پیچیده داخلی در سوریه، مواجه خواهد شد.