به نقل از خبرانلاین ملیکا ملک زاده رضوی، کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، در گفت وگو با خبرآنلاین می گوید: نقاشی کودکان صرفاً یک فعالیت سرگرم کننده یا خلاقانه نیست و یکی از ابزارهای اصلی بیان هیجانات، خواسته ها، نگرانی ها و حتی تجربه های ناخودآگاه آن هاست. از آنجا که کودکان در سنین پایین، مهارت کلامی محدودی برای بیان احساسات و افکار پیچیده دارند، نقاشی یکی از امن ترین و مستقیم ترین راه ها برای بازتاب دنیای درونی آن هاست. اما این به معنای تفسیر قطعی دنیای درون کودک نیست. تفسیر نقاشی باید همیشه در کنار سایر ابزارهای ارزیابی روان شناختی مانند مصاحبه، مشاهده و آزمون های عینی صورت بگیرد.

نشانه های مورد بررسی در نقاشی کودکان

روان شناسان عناصر مختلفی را در نقاشی کودک بررسی می کنند:

رنگ ها: کودکان شاد اغلب از رنگ های روشن (زرد، سبز، آبی آسمانی، نارنجی) استفاده می کنند. رنگ های تیره یا تکرار زیاد رنگ مشکی، قرمز تند و خاکستری ممکن است نشانه خشم، اضطراب یا غم پنهان باشد.

اندازه و محل ترسیم: نقاشی هایی که شخصیت اصلی را کوچک، گوشه گیر یا در پایین صفحه قرار می دهند، می توانند نشانه احساس ضعف، انزوا یا اضطراب باشند. برعکس، کشیدن تصاویر بزرگ و در مرکز، نشانه اعتماد به نفس بالاتر است.

جزییات چهره و بدن: حذف بخش هایی از بدن مثلاً دهان یا دست ها می تواند نشان دهنده احساس فقدان کنترل یا ناتوانی در بیان احساسات باشد. چهره های بدون چشم، دهان یا ابرو، ممکن است نشانه ترس از قضاوت، احساس بی قدرتی یا تجربه های آسیب زا باشد.

فشار دست و خط: فشار بیش از حد مداد یا خطوط بسیار تند و خشن می تواند علامت تنش یا عصبانیت باشد. خطوط کمرنگ ممکن است با اضطراب یا بی انگیزگی مرتبط باشند.

مضامین رایج: کودکی که خانه ای گرم با درخت و خورشید می کشد، احتمالاً در فضای خانوادگی ایمن قرار دارد. در مقابل، خانه های بدون در و پنجره، شخصیت های تنها یا تصاویر تخیلی ترسناک، می توانند از اضطراب یا ناامنی خبر دهند.

تفاوت نقاشی کودک شاد و غمگین

نقاشی کودک شاد معمولاً پر از رنگ های متنوع، شخصیت هایی با چهره های خندان، ارتباط های روشن میان افراد (مثلاً دست به دست بودن اعضای خانواده)، خورشید در آسمان، طبیعت سرسبز و نظم فضایی در نقاشی است. این کودکان معمولاً از ترسیم خودشان در مرکز نقاشی نمی ترسند و جایگاه مشخصی در خانواده یا جامعه برای خود قائل اند. کودکانی که در محیط های امن، با محبت و قابل پیش بینی رشد می کنند، به طور طبیعی تمایل به بازنمایی این امنیت در نقاشی هایشان دارند.

اما نقاشی کودک ناراحت یا مضطرب، ممکن است عناصر و مضامینی را شامل شود. استفاده مکرر از رنگ سیاه یا خاکستری. حذف خود از نقاشی یا کشیدن خود به شکل بسیار کوچک. ترسیم عناصر ترسناک مانند هیولا یا حیوانات خشن. خانه هایی تاریک یا بدون در و پنجره (احساس نداشتن امنیت یا آزادی) و جدایی افراد خانواده یا چهره های غمگین از این جمله اند. تجربه هایی مانند تعارض والدین، طرد شدن، خشونت یا تغییرات ناگهانی مثل طلاق یا مهاجرت، می تواند خود را در مضامین نگران کننده در نقاشی کودک نشان دهد. کودکی که قبلاً شاد نقاشی می کرده و حالا ناگهان فقط موجودات ترسناک می کشد، ممکن است دچار استرس یا اتفاقی در محیط زندگی اش شده باشد.

تکرار موضوعات خاص

اگر کودکی چندین بار پشت سر هم یک چیز خاص مثلا همیشه باران، زندان، حیوان زخمی یا خانه بدون پنجره بکشد، می تواند نشانه گیر افتادن ذهن در یک تجربه، ترس یا خاطره خاص باشد. همچنین نقاشی کودکانی با تجربه آسیب ممکن است شامل اشکال شکسته، بدن های ناقص، چهره های بی احساس یا فضای تیره و خالی باشد. گاهی کودکانی که مورد آزار یا بی توجهی بوده اند، آدم ها را بدون دست، دهان یا چشم می کشند.