«اسماعیل بقایی» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه و در حاشیه نشست بریکس در ریودوژانیرو برزیل که از یکشنبه تا دوشنبه هفته جاری برگزار شد، درباره اینکه آیا از نظر او مجمع بریکس حمایت کافی از ایران در میانه تجاوزگری آمریکا و رژیم صهیونیستی نشان داده است، با گفتن این که «هیچ نارضایتی در این‌باره نبوده است»، گفت: به نظرم آنچه از سوی رهبران بریکس اعلام شد، قابل توجه بود. آنها در بند 21 بیانیه پایانی خود حملات غیرقانونی علیه ایران را محکوم کرده و آن را نقض قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل دانستند.

بقایی که به همراه «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به برزیل سفر کرده، در گفت‌و‌گو با شبکه الجزیره بیان کرد: در گروه بریکس 2 عضو دائم شورای امنیت (روسیه و چین) حضور دارند. به نظرم حمایتی که ما از کشور‌های سراسر جهان، به‌ویژه کشور‌های منطقه و کشور‌های عربی دریافت کردیم، خارق‌العاده بود. اتحادیه عرب، شورای همکاری خلیج فارس و سازمان همکاری خلیج فارس صراحتا حملات غیرقانونی علیه ایران، از جمله تاسیسات اتمی صلح‌آمیز آن را محکوم کردند.

او در پاسخ به این که «آیا عربستان سعودی نیز در میان این کشور‌ها بوده است؟»، بیان کرد: مسلما؛ ما روابط دوستانه‌ای با همسایگانمان داریم. سیاست «همسایگی خوب» که چند سال است به اجرا در می‌آید بسیار ثمربخش بوده و فراتر از آن، کشور‌های منطقه اهمیت وضعیت را درک می‌کنند و می‌دانند که مصونیت اعطا شده به اسراییل دلیل تمامی این مواضع جنگ‌طلبانه بوده است؛ در غزه نسل‌کشی می‌شود، سرزمین‌های عربی در سوریه و لبنان به اشغال در می‌آید و اکنون در حال گسترش این موضع جنگ‌طلبانه نسبت به منطقه خلیج فارس هستند. بنابراین، این یک نگرانی جدی برای هر یک از کشور‌های منطقه ماست.

دیدار نتانیاهو و ترامپ؛ تهدید یا فرصتی برای کاهش تنش‌ها

بقایی در پاسخ به این سوال که آیا دیدار «دونالد ترامپ» رییس‌جمهور آمریکا و «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در واشنگتن را یک تهدید ارزیابی می‌کند یا از نظر او می‌تواند به کاهش تنش‌ها با ایران کمک کند؟، گفت: به نظرم آنچه برایمان اهمیت دارد این است که ما متمرکز هستیم و قرار نیست توجه ما با چیز‌هایی از این دست منحرف شود. ما عزم و اراده خود در دفاع از منافع و کرامت ملی‌مان در برابر این جنگ متجاوزانه غیرقانونی نشان داده‌ایم. مطمئنم ملت ما به این کار ادامه خواهد داد و ما نیز تحولات منطقه و فراتر از آن را رصد می‌کنیم.

حمله نظامی متجاوزانه رژیم صهیونیستی به ایران در سحرگاه 23 خرداد انجام شد. طی این حملات تاسیسات اتمی، مراکز نظامی و اماکن غیرنظامی از جمله مراکز درمانی، زندان اوین و محله‌های مسکونی هدف قرار گرفتند که موجب به شهادت رسیدن شماری از فرماندهان ارشد نظامی، دانشمندان هسته‌ای و شهروندان غیرنظامی شد.

آمریکا دوم تیرماه با مداخله مستقیم در این درگیری سه تاسیسات هسته‌ای ایران در فردو، اصفهان و نطنز را با بمب‌های سنگرشکن هدف قرار داد. این تاسیسات آسیب زیادی دیده‌اند، اما افزایش سطح تشعشعات خارجی در آنها گزارش نشده است.

این حملات متجاوزانه به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی ایران در میانه مذاکرات غیرمستقیم تهران-واشنگتن درباره توافقی در زمینه محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌های ایران رخ داد. «دونالد ترامپ» رییس‌جمهور آمریکا فریبکارانه به وجود فرصتی برای دیپلماسی اشاره می‌کرد، درحالی که از برنامه رژیم صهیونیستی برای حمله به ایران اطلاع داشت و به حمایت کامل از آن اذعان کرد.

ایران طی عملیات «وعده صادق 3» و «بشارت فتح» به این حملات متجاوزانه پاسخ داد. درنهایت، حملات متجاوزانه به ایران با پیشنهاد آتش‌بس از سوی آمریکا در سوم تیرماه متوقف شد.

سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در پاسخ به این که «آیا از نظر او توافق هسته‌ای (برجام) که ترامپ در سال 2018 از آن خارج شد، باید احیا شود؟»، تشریح کرد: کاری که انجام شد، نقض یکجانبه این توافق بود که پس از مذاکراتی طولانی در سال 2015 حاصل شده بود. افزون بر این، این توافق در قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل با اجماع آرا تصویب شده است. پس از آن، ما گفتیم که حاضریم روی توافق جدیدی کار کنیم که به نگرانی همه رسیدگی کند. ما در میانه مذاکرات بودیم و قرار بود دور ششم مذاکراتمان در مسقط برگزار شود که دو روز پیش از آن در 13 ژوئن (23 خرداد) ایران ناگهان مورد حمله رژیم اسراییل قرار گرفت.

بقایی در پاسخ به این که «ایران حاضر است چه کاری برای مطلوب‌تر ساختن این مذاکرات برای دولت ترامپ انجام دهد، با یادآوری ارجحیت جنگ‌طلبی به دیپلماسی برای طرف مقابل در مقایسه با تعهدی که ایران نسبت به حل‌وفصل دیپلماتیک این موضوع نشان داده بود»، گفت: اکنون اعتماد ایرانی‌ها به‌شدت آسیب دیده است. به نظرم هیچ اعتمادی وجود ندارد و کاری که آنها کردند خیانتی به دیپلماسی بود. آنها چیز‌های زیادی به ملت ایران مدیون هستند، چراکه ما تماما با حسن‌نیت وارد این مذاکرات شدیم و هر کاری که ممکن بود برای حل‌وفصل صلح‌آمیز این مسئله انجام دادیم.

او افزود: بنابراین، همان طور که گفتم، به دیپلماسی خیانت شد و پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی آسیب زیادی دید. قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل نقض شد و ملت و مقامات کشور من اکنون در حال بررسی اقدام بعدی‌مان در آینده هستند. ما اکنون درحال بررسی این هستیم که چه کاری باید انجام بدهیم. جهان باید قدردان همکاری ایران با آژانس و شیوه رسیدگی آن به مسائل هسته‌ای باشد.

خبرنگار الجزیره این موضع را به نسبت «تهدیدآمیز» ارزیابی کرد، اما بقایی در پاسخ گفت: نه، تهدیدآمیز نیست. اما نکته این است با توجه به نحوه همکاری با ما آژانس بین‌‎المللی انرژی اتمی و شیوه رسیدگی‌مان به این مسئله، باید از رخداد‌های اخیر درس بگیریم. ما هنوز عضو پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی هستیم. ما به توافق جامع پادمانی احترام می‌گذاریم و آن را رعایت می‌کنیم که چند دهه است میان ما و آژانس برقرار بوده. به نظرم این موضوعی است که همه باید قدردان آن باشند.

او با تاکید بر موضع ایران درباره تسلیحات هسته‌ای گفت: ما بار‌ها گفته‌ایم که ایران به دنبال تسلیحات اتمی نیست و این موضوع جایگاهی در دکترین دفاعی ما ندارد و طبق فتوای رهبرمان ممنوع است. به نظرم این نکته نیز بسیار حائز اهمیت است که هیچ شواهد یا سرنخی در گزارش‌های آژانس وجود ندارد که ایران از فعالیت‌های (هسته‌ای) صلح‌آمیز انحرافی داشته است.