شیوا ایلیایی، با اشاره به اینکه در زندگی روزمره، هرکسی ممکن است با حوادث طاقت فرسا، ترسناک و یا خارج از کنترل روبه رو شود، اظهار کرد: ممکن است هر فردی در زندگی خود حداقل یک بار سانحه رانندگی را تجربه کند و یا قربانی تجاوز و یا شاهد حادثه ای دردناک باشد.

وی افزود: پلیس، آتش نشان ها و کارکنان آمبولانس ها به احتمال بیشتر با چنین حوادثی روبه رو می شوند، آنها اغلب مجبورند با حوادث ترسناک مقابله کنند حتی در برخی موارد سربازان ممکن است هدف تیر یا انفجار قرار گیرند و یا شاهد کشته و مجروح شدن دوستانشان باشند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه اغلب مردم، بعد از مدتی بدون هیچ کمکی با اتفاقات سخت کنار می آیند، خاطرنشان کرد: در بعضی افراد تجربیات تلخ واکنشی را ایجاد می کند که ممکن است برای ماه ها یا سال ها طول بکشد که این واکنش را اختلال استرسی پس از حادثه یا اختصاراً (PTSD) می گویند.

وی درباره این که چگونه اختلال استرس پس از سانحه آغاز می شود، توضیح داد: PTSD می تواند پس از هر حادثه تلخی آغاز شود، یک حادثه تلخ، حادثه ای است که ما در آن احساس خطر می کنیم، زندگی مان در معرض تهدید است یا شاهد مردن و یا مجروح شدن دیگران باشیم.

به گفته ایلیایی، حوادث شدید جاده ای، درگیری های نظامی، تجاوزها (تجاوز جنسی، حمله فیزیکی، سوءاستفاده، دزدی و زورگیری)، گروگان گرفته شدن، حملات تروریستی، اسیر جنگی بودن، حوادث ناگوار طبیعی یا حاصل دست بشر، داشتن بیماری های لاعلاج و یا حتی شنیدن حوادث غیر منتظره و یا مرگ ناگهانی یک دوست و یا فامیل می تواند آغازگر PTSD باشد.

متخصص روان پزشکی دانشگاه با بیان این موضوع که نشانه های PTSDمی تواند بعد از یک تأخیر چند هفته ای و یا چندماهه شروع شود، گفت: این نشانه ها معمولاً در بازه زمانی بین دو تا شش ماه پس از حادثه ناگوار ظاهر می شوند.

وی تاکید کرد: احساس غم عمیق، افسردگی، اضطراب، احساس گناه و یا عصبانیت از جمله نشانه های ابتلاء به PTSD هستند.

ایلیایی با بیان این موضوع که به غیر از احساسات قابل درک، سه نوع عمده علائم دیگر هم در مبتلایان به اختلال مذکور وجود دارد، توضیح داد: در وضعیتی که کابوس حادثه مداوم در ذهن فرد تکرار شود و این حالت به صورت چند بار در طی روز و یا در خواب رخ دهد، این کابوس ها آن چنان واقعی به نظر می رسند که فرد احساس می کند واقعاً آن حادثه در حال رخ دادن است و حتی در برخی موارد ممکن است احساسات (ترس و تعریق) و یا حواس فیزیکی (اعم از شنوایی، بویایی و درد) که اتفاق افتاده بود را دوباره احساس کند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد: اتفاقات معمولی ممکن است باعث یادآوری حادثه تلخ شود، به عنوان مثال، اگر شما یک حادثه رانندگی را در هوای بارانی تجربه کرده باشید به محض اینکه هوا بارانی شود ممکن است آن حادثه تلخ برای شما تداعی شود.

این متخصص روان پزشکی با اشاره به این موضوع که دوری گزینی و بی تفاوتی، همچنین دوباره زنده کردن خاطرات ممکن است بسیار افسرده کننده باشد، تاکید کرد: ممکن است فردی که دچار اختلال PTSD است، بخواهد به آن بی توجهی کند یا به طور مثال خود را با سرگرمی ها، زیاد کار کردن، حل کردن جدول و معما، دوری از مکان ها و افرادی که حادثه تلخ را یادآوری می کنند، دور کند، ولی بدون شک بی تفاوتی به اطراف و تلاش برای عادی جلوه دادن شرایط می تواند در آینده چالش های جدی تری به وجود بیاورد.

وی با تاکید بر این موضوع که مبتلایان به PTSD همیشه در حالت آماده باش به سر می برند، گفت: گویی که این افراد منتظر خطر هستند و نمی توانند احساس آرامش کنند، مدام مضطرب هستند و به سختی به خواب فرو می روند و به طور کلی بی قرار و نا آرام هستند.

واکنش احساسی، دردهای عضلانی، اسهال، ضربان قلب نامنظم، سردرد، ترس و حملات پانیک، افسردگی، مصرف مواد مخدر و انواع مسکن ها از دیگر علامت های ابتلاء به PTSDکه دکتر ایلیایی به آن اشاره کرد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا هر کسی بعد از یک حادثه دچار PTSD می شود، گفت: خیر، اما تقریباً بیشتر افراد نشانه های PTSDرا در طی ماه اول بعد از سوانح شدید تجربه می کنند این واکنش های استرسی حاد باعث فهم تجربیات تلخ می شود، بنابراین، اغلب افراد پس از چند هفته به آرامی با اتفاقات پیش آمده کنار می آیند و علائم استرس به مرور از بین می رود، اما نکته اینجاست که وقتی علائم طولانی شود تبدیل به اختلال PTSDمی شود.

وی به مبتلایان به PTSD توصیه کرد: خودتان را بخاطر PTSDملامت نکنید، علائم PTSDنشانگر ضعف نیست این نشانه ها، علامت هایی طبیعی در افراد طبیعی به حوادث تلخ هستند بنابراین احساساتتان را در خودتان نگه ندارید و اگر دچار این اختلال شده اید با پزشک متخصص مشورت کنید، چراکه درمان ها بسیار موفقیت آمیز است.

این متخصص روان پزشکی افزود: انتظار نداشته باشید که خاطرات بد سریعاً از بین بروند، آنها ممکن است برای مدتی با شما باشند، زیاد از حد از خودتان انتظار نداشته باشید، به خودتان زمان بدهید تا تطابق به آنچه اتفاق افتاده است رخ دهد.

وی در ادامه به انواع روش های درمانی PTSD اشاره کرد و افزود: این بیماری دو درمان جسمانی و روانشناسی دارد به این شکل که همه روان درمانی های مؤثر بر PTSD، بر آن حادثه نا گوار که علائم را ایجاد کرده اند تمرکز می کنند نه بر روی زندگی گذشته تان، شما نمی توانید آنچه را اتفاق افتاده است تغییر دهید و یا فراموش کنید اما شما می توانید یاد بگیرید طور دیگری درباره آن، درباره جهان و درباره زندگی تان فکر کنید. فردی که از اختلالات ناشی از یک حادثه ناگوار رنج می برد باید قادر باشد آنچه را که اتفاق افتاده تا آنجایی که ممکن است بدون اینکه دچار وحشت و اضطراب شود به خاطر آورد، این درمان ها به میزان قابل توجهی او کمک خواهد کرد.

این متخصص روان پزشکی با اشاره به درمان های دارویی در مبتلایان به PTSD خاطرنشان کرد: این درمان ها که باید تحت نظارت پزشک متخصص انجام شود، باعث کنترل اضطراب ناشی از PTSD می شود، در مجموع همه درمان ها به فرد کمک می کند تا راه های آرامش (Relaxing) و کنترل استرس را یاد بگیرید.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پایان به اطرافیان افرادی که از اختلال استرسی پس از حادثه رنج می بردند، هشدار داد: هرگز از کسی که حادثه بدی را پشت سر گذرانده است، نپرسید که او چه احساسی دارد، به آنها نگویید که خوش شانس بوده اند که زنده مانده اند، سعی در کوچک جلوه دادن تجربیات تلخ نداشته باشید مثل این که این خیلی هم بد نیست و به آنها پیشنهاد نکنید که فقط احتیاج به کنترل احساساتشان دارند.

منبع: وبدا