به نقل از اقتصاد 100، بیمه بیکاری یکی از حقوق مهم و اساسی کارگران به شمار می رود و قانونگذار شرایط مشخصی را برای دریافت آن در نظر گرفته است. این مزایا مخصوص کارگرانی است که به صورت غیرارادی از کار بیکار شده و به دنبال اشتغال مجدد هستند. در این مقاله جوانب مختلف دریافت بیمه بیکاری تأمین اجتماعی و تأثیر تغییرات قانونی بر آن بررسی می شود.

به گفته محسن باقری، نماینده کارگران در کمیته دستمزد، برای دریافت بیمه بیکاری شرایط زیر ضروری است:

داشتن حداقل 720 روز سابقه بیمه پردازی.

آمادگی برای اشتغال مجدد.

ثبت درخواست در سازمان تأمین اجتماعی ظرف مدت یک ماه پس از اخراج.

با وجود این شرایط اولیه، تفاهم نامه ای میان سازمان تأمین اجتماعی و وزارت کار در سال 1384 برخی از این مقررات را تغییر داد و آن را دشوارتر کرد. براساس این تفاهم نامه، فرد بیکار باید حداقل یک سال بیمه پردازی در آخرین کارگاه داشته باشد.

کارگران قرارداد موقت و پروژه ای با این تفاهم نامه دچار مشکل شده اند. برای مثال:

یک کارگر با 20 سال سابقه ممکن است به علت نداشتن یک سال بیمه پردازی در آخرین کارگاه از دریافت بیمه بیکاری محروم شود.

کارگران پروژه ای که به صورت موقت در پروژه ها استخدام می شوند نیز، پس از اتمام پروژه، محرومیت از بیمه بیکاری را تجربه می کنند.

طبق قانون، اگر کارگر به دلیل حوادث غیرمترقبه مانند سیل، زلزله یا سایر حوادث قهریه از کار بیکار شود، می تواند از مقرری بیمه بیکاری بهره مند شود. در این شرایط کارفرما نیز موظف است کارگر را همراه با مدارک به سازمان تأمین اجتماعی ارجاع دهد.

برای دریافت بیمه بیکاری، وجود نامه عدم نیاز از سوی کارفرما الزامی است. اما چالش هایی مانند:

وجود قرارداد شفاهی به جای قرارداد کتبی.

سازمان تأمین اجتماعی که قرارداد شفاهی را قبول نمی کند.

لزوم ارائه رأی هیأت های حل اختلاف به عنوان مدرک.

طبق گفته این مقام کارگری، حتی پس از تأیید و تعلق گرفتن بیمه بیکاری، برخی بازرسی های غیراصولی از سوی تأمین اجتماعی، موجبات قطع مقرری بیمه بیکاری را ایجاد می کند. این رویه منجر به کاهش دسترسی کارگران به حق قانونی خود می شود.

محسن باقری بیان می کند که دولت و سازمان های مربوطه باید تدابیر حمایتی مؤثرتری اتخاذ کنند تا کارگران به راحتی بتوانند از مزایای خود بهره مند شوند. نیاز است که موانع پیش روی کارگران، مانند:

در نهایت، لزوم اصلاح قوانین و بهینه سازی فرآیندها برای دسترسی سریع تر و عادلانه تر کارگران به حقوق بیمه بیکاری احساس می شود.