امروز در زنجان «یوم العباس» است، روزی در منتهای تاریخ که امسال با نام و یاد شهدای اقتدار ایران اسلامی آمیخته شده و عزاداران حسینی جلوه‌های باشکوه از عظمت اسلام را به نمایش می گذارند.

مهر : «یوم‌العباس» یکی از باشکوه‌ترین مناسبت‌های مذهبی در تقویم عزاداری کشور است که هر سال در هشتمین روز ماه محرم با حرکت دسته عزاداری حسینیه اعظم زنجان به اوج می‌رسد. این مراسم، که از آن به عنوان نماد عینی یگانگی، عظمت و عمق معرفتی واقعه کربلا یاد می‌شود، جلوه‌ای کم‌نظیر از ایمان و دلدادگی مردم زنجان به حضرت عباس (ع) و امام حسین (ع) است.

در این روز، عزاداران با فریادهای «یا عباس» و با قلب‌هایی سرشار از عشق، از وابستگی‌های دنیوی فاصله می‌گیرند و در دریای معنویت غوطه‌ور می‌شوند. حضور گسترده مردم در این آیین، تنها از جنبه کمی قابل توجه نیست، بلکه آنچه این اجتماع را متمایز می‌کند، شعور عمیق مذهبی، انسجام، و اخلاص حاکم بر فضای آن است.

زمانی که زنجان با عنوان «پایتخت شور و شعور حسینی» معرفی شد، این لقب بی‌دلیل نبود؛ چرا که نمود واقعی این عنوان، در «یوم‌العباس» به‌وضوح دیده می‌شود

زمانی که زنجان با عنوان «پایتخت شور و شعور حسینی» معرفی شد، این لقب بی‌دلیل نبود؛ چرا که نمود واقعی این عنوان، در «یوم‌العباس» به‌وضوح دیده می‌شود. اجتماعی که فراتر از یک تجمع، تجلی معرفت دینی، احترام به سنت‌های اصیل و تجسم وحدت در مسیر حق است.

از آستان حسینیه اعظم، نوایی برخاسته که نه صرفاً نوحه است، بل رجزی است آمیخته با خون و غیرت؛ سروده‌ای از تبار عباس، پژواکی از نسل عاشوراییان امروز. شاه‌بیتی که امسال بر لبان ذاکران جاری خواهد شد، نه تنها روضه علمدار است، بلکه فریاد ملتی است که هنوز در خط مقدم ایمان، بصیرت و مقاومت ایستاده‌اند.

زنجان، در هشتم محرم، بار دیگر بر پیشانی تاریخ، خط سرخی خواهد نوشت؛ خطی که از دل تپنده کوچه‌های قدیمی می‌گذرد و به لوح جان نسل امروز می‌رسد. نسلی که کربلا را نه در قاب تعزیه، که در میدان‌های علم، جهاد و ایثار معنا کرده است.

«ابوالفضلم اَلا یا اهل عالم / منم رزمنده خطّ مقدّم قسم شیر خدایه / باش اگمم اشقیایه * طلسم ظلمی من قیرام بوچولده / گیدیب آلّام فراتی پرچم الده / علینون آدی واردی لوح دلده بو آد هم ذکریدی هم اسم اعظم / منه مولا حسیندور رهبرِ دین / مطیعم امرینه در حال تمکین / گر ایتسه رهبره کفر اهلی توهین / دهان خصمه ورّام مشت محکم * منم عباس، مندن بو چکامه / وصیتدور، خواصّه هم عوامه / وئرون اعرابه اولسون بخشنامه ولایت سیز اولار عالم جهنّم / دوز عاشق ایتمز اللهی فراموش / اولار هول ولایتده کفن‌پوش / شرفدن دم ورار، قانی ایدر جوش / شرافتدور بلی درس محرّم / هر اول قومین حسین اولسا امامی / قولوندا کسه لر دؤنمز مرامی / دییر دینه گوره اِنّی اُحامی / باشین عمّال کفره ایلمز خم» در محرم امسال به عنوان مطلع نوحه حسینیه اعظم انتخاب شده و در روز هشتم محرم در خیل عظیم عزاداران حسینی خوانده می‌شود و این ابیات، تنها زمزمه ماتم نیست؛ این، رجز عباس امروز ما است.

چه خوش سروده‌اند از زبان عباس، آن قامت‌استوار نیایش و نبرد، که خویش را نه فقط برادری وفادار، بلکه مرزبانِ حریم ولایت می‌داند. این نوحه، گویی همان صدای شمشیر بر لب فرات است، همان حنجره‌ی تشنه‌ای که به جای آب، غیرت نوشید.

نسلی که کربلا را نه در قاب تعزیه، که در میدان‌های علم، جهاد و ایثار معنا کرده است

زنجان، در هشتم محرم، بار دیگر بر پیشانی تاریخ، خط سرخی خواهد نوشت؛ خطی که از دل تپنده کوچه‌های قدیمی می‌گذرد و به لوح جان نسل امروز می‌رسد. نسلی که کربلا را نه در قاب تعزیه، که در میدان‌های علم، جهاد و ایثار معنا کرده است.

آنجا که صدای «یا حسین» از گلوی کودک و پیر به آسمان می‌پیچد، می‌فهمی این شهر، هنوز در حال و هوای عصر عاشوراست. و حسینیه اعظم، قبله‌گاه شور است و شعور، محراب غیرت است و امید.

این آیین فاخر، که ریشه در تاریخ پرصلابت مردم زنجان دارد، در سال 1387 با شماره ثبت 10 به عنوان دهمین میراث معنوی کشور در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و به عنوان نخستین گونه عزاداری ثبت‌شده در این فهرست شناخته شد. قدمت دسته عزاداری حسینیه اعظم زنجان نیز به بیش از 80 سال بازمی‌گردد؛ در آن دوران، با وجود محدودیت‌ها و تعطیلی مساجد، مردم زنجان سنت‌های خود را زنده نگاه داشتند و پس از پایان ممنوعیت‌ها، آیین‌ها با شکوهی بیشتر از سر گرفته شد.

امسال نیز مردم زنجان، همانند سال‌های گذشته، میزبانی صمیمانه‌ای از عاشقان اهل بیت (ع) در روز «یوم‌العباس» خواهند داشت. این میزبانی، که زبانزد خاص و عام است، جلوه‌ای دیگر از فرهنگ مهمان‌نوازی و ارادت مردم این خطه به خاندان عصمت و طهارت به شمار می‌رود.

در چهارمین نشست شورای ثبت رویدادهای گردشگری کشور، یوم‌العباس زنجان به عنوان یک رویداد شاخص مذهبی، در تقویم رسمی گردشگری کشور نیز به ثبت رسید. این ثبت نه‌تنها ارزش فرهنگی و مذهبی آن را تأیید می‌کند، بلکه بستری برای معرفی ظرفیت‌های مغفول این آیین به گردشگران داخلی و خارجی فراهم می‌آورد.

یکی از ویژگی‌های این دسته این است که در آن حرکت وجود دارد و اجتماع نیست؛ یعنی یک مبدا و مقصدی دارد و دسته از حسینیه که در آن زمان تکیه بود آغاز می‌شد و به امامزاده سید ابراهیم (ع) خاتمه می‌یافت.

در گذشته بافت شهر محدودتر بود و وسایل ارتباط جمعی به شکل گسترده امروزی وجود نداشت، صبح روز هشتم محرم مرحوم کربلایی پاشا عزت شوکتی در پشت بام حسینیه طبل می‌زد و صدای آن در شهر می‌پیچید و این طبل زدن نشانه آن بود که امروز دسته حسینیه حرکت می‌کند و مردم با آگاهی از این موضوع در دسته شرکت می‌کردند.

خیابان‌های امروزی در گذشته وجود نداشت و دسته از مسیر خیابان ضیایی و از میان کوچه‌ها وارد میدان کوچکی در سمت امیرکبیر می‌شد و از ضلع غربی بازار به امامزاده سید ابراهیم (ع) حرکت می‌کرد و در طول مسیر که از غرب به شرق و از داخل بازار در حرکت بود، هرکجا دسته به مغازه‌ها می‌رسید کرکره‌ها را پایین می‌کشیدند و بازاریان در دست شرکت می‌کردند و بازار از این روز تا سوم شهادت امام حسین (ع) رسماً تعطیل بود.

به گفته عبدالواحد ثقفی در سال 1327 یا 1328 برای اولین بار 4 رأس گوسفند در مسیر دسته حسینیه ذبح شده و بعد از آن آبگوشت و غذا اطعام کردند و این سنت سال به سال رونق پیدا کرد و آمار نشان می‌دهد تا سال‌های اخیر آمار اهدا و ذبح گوسفندان به 12 هزار رأس رسیده است. یکی از خصوصیات منحصر به فرد دسته حسینیه اعظم زنجان این است که به عنوان دهمین میراث معنوی کشور ثبت شده و با توجه به تعداد بالای گوسفندان ذبح شده در مسیر دسته، دومین قربانگاه جهان اسلام و اولین قربانگاه جهان تشیع به شمار می‌رود.

دام‌ها بعد از ذبح به صورت بهداشتی در کشتارگاه قطعه‌بندی و بسته‌بندی می‌شوند شهرها و روستاهای استان زنجان منطقه‌بندی شده و هر سال بخش‌هایی از استان تحت پوشش قرار می‌گیرد و حواله گوشت تبرک به مردم اهدا می‌شود.

وی از نوحه‌خوان‌های قدیمی دسته حسینیه اعظم زنجان از افرادی همچون حاج اصغر زنجانی، غلامرضا عینی‌فرد و حاج جواد رسولی نام می‌برد و می‌افزاید: اکنون نیز جوان‌ترها به میدان آمدند و راه آن‌ها را ادامه می‌دهند و ولی‌الله کلامی، شاعر آیینی کشور نیز چند سالی است که اشعار این دسته را می‌سراید.

افزایش روزافزون عزاداران در دسته حسینیه اعظم زنجان در سایه توجهات حضرت ابوالفضل (ع) و اباعبدالله الحسین (ع) از ویژگی‌های مهم دسته حسینیه است.

عزاداری مردم زنجان در شب تاسوعا چهره ملی و بین‌المللی دارد

عزاداری مردم زنجان در شب تاسوعا چهره ملی و بین‌المللی به خود گرفته است، تعداد عزاداران در این مراسم در سال‌های اخیر بین 400 تا 500 هزار نفر تخمین زده شده و به همین منظور عکاسان، خبرنگاران و تصویربرداران از نقاط مختلف کشور خود را به این مراسم می‌رسانند تا این آیین بزرگ را در رسانه‌های خود بازتاب دهند.

به دلیل جمعیت بالای عزاداران در دسته حسینیه، ذبح گوسفندان یک ساعت قبل از حرکت دست آغاز می‌شود.

یوم العباس آیینی که ریشه در تاریخ دارد و با گذشت زمان، تنها پویاتر و پرشورتر شده است

در طول مراسم عده‌ای مسئولیت نظم‌دهی به دسته را بر عهده دارند، دسته عزاداری وارد خیابان فردوسی، سبزه‌میدان و چهارراه انقلاب می‌شود و به طرف امامزاده سید ابراهیم (ع) می‌رود، پس از پایان عزاداری، افراد با شور و حال خاص و نوحه‌های مخصوص به حسینیه برمی‌گردند و عزاداری دلچسبی در مقابل حسینیه انجام می‌شود و این مراسم روز به روز شکوه بیشتری را تجربه می‌کند.

در عصر روز هشتم محرم، همزمان با نام‌گذاری آن به نام حضرت ابوالفضل (ع)، دسته عزاداری دسته حسینیه اعظم به حرکت درمی‌آید و فضایی آکنده از معنویت، نظم، هیبت و شکوه خلق می‌کنند.

فعالیت بیش از سه هزار خادم افتخاری برای برگزاری دسته حسینیه اعظم زنجان

رییس هیئت امنای حسینیه اعظم زنجان می‌گوید: بیش از سه‌هزار خادم افتخاری برای برگزاری باشکوه مراسم عزاداری محرم و مراسم یوم العباس فعالیت می‌کنند.

حجت‌الاسلام محمد هادی بیات در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با تسلیت فرارسیدن ایام سوگواری سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع)، می‌افزاید: امیدواریم خداوند متعال عزاداری‌های عاشقان اهل‌بیت (ع) را مورد قبول درگاه حق قرار دهد. در ایام محرم، بیش از سه‌هزار خادم افتخاری در حسینیه اعظم زنجان آماده ارائه خدمت به عزاداران حسینی هستند.

رییس هیئت امنای حسینیه اعظم زنجان با تاکید بر تمهیدات لازم برای حفظ امنیت، نظم و شکوه مراسم، ادامه می‌دهد: تدابیر لازم از سوی خادمین، هیئت امنا و سایر دست‌اندرکاران برای برگزاری منظم دسته عزاداری یوم‌العباس اتخاذ شده است و از تمام مسئولان استان که در این مسیر یاری‌گر ما بوده‌اند، صمیمانه قدردانی می‌کنیم.

حجت‌الاسلام بیات همچنین ضمن محکومیت جنایات اخیر رژیم صهیونیستی و هم‌پیمانان آن، می‌گوید: این دسته باشکوه عزاداری جلوه‌ای از وحدت و قدرت مردم زنجان و مشتی محکم بر دهان مستکبران عالم به‌ویژه آمریکا و اسراییل جنایتکار است. ملت ایران همواره در کنار مظلومان جهان از جمله مردم فلسطین ایستاده و شهادت فرماندهان عالی‌رتبه نظام، دانشمندان هسته‌ای و دیگر عزیزان، نشانگر استمرار دشمنی استکبار جهانی با ملت بزرگ ایران است

رییس هیئت امنای حسینیه اعظم زنجان از اجرای طرح نذر نیابتی خبر داده و می‌گوید: این طرح به منظور ذبح بهداشتی و سالم قربانی برای نذرکنندگانی که در زنجان حضور ندارند، پیش‌بینی شده است.

حجت الاسلام بیات با بیان اینکه هموطنان طی سال نیز می‌توانند برای ادای نذر نیابتی اقدام کنند، می‌افزاید: مراجعه به دفتر نذور حسینیه اعظم زنجان، تماس با شماره 33323030- 024 (داخلی‌های 119 و 122) و یا پرداخت به شماره کارت 6037997871807377 از شیوه‌های بهره‌مندی از انجام نذر نیابتی است.