جان بولتون مشاور امنیت ملی ترامپ بعد از پایان دور نخست ریاست جمهوری او به یکی از منتقدانش تبدیل شد. یکی از نقاط اختلاف آنها، جنگ طلبی بیش از حد بولتون به ویژه رویکرد او در استفاده از قدرت نظامی برای تغییر رژیم در ایران بود. در همان دور نخست ریاست جمهوری معروف بود که بولتون یک حمله نظامی به ایران را برنامه ریزی کرده، اما ترامپ در دقیقه نود آن را لغو کرده است. ترامپ بولتون را آدمی "بسیار جنگ طلب" و "احمق" خطاب کرد و گفت که او فقط می خواست آمریکا را وارد جنگ کند. بولتون هم در کتابش (The Room Where It Happened) ترامپ را بی سواد، خودشیفته، بی ثبات و فاقد دانش پایه ای سیاست خارجی توصیف کرد.

حالا ورق برگشته است؛ ترامپ آرزوی دیرینه بولتون را که می گفت ایران را بمباران کنید، بمباران کنید، بمباران کنید مو به مو انجام داده و دقیقا سه بار ایران را بمباران کرده است. بولتون در یادداشتی در نیویورک تایمز نوشته: حس رضایت و ناامیدی، دقیق ترین واکنش ممکن آمریکا نسبت به حملات نظامی ماه گذشته آمریکا و اسراییل به ایران است. رضایت از آن جهت که این حملات به ویژه علیه برنامه تسلیحات هسته ای ایران شاید به هدفی دست یافته باشند که دهه ها خوش خیالی، دیپلماسی غلط و تحریم های اقتصادی ناکارآمد از دستیابی به آن عاجز بودند؛ و ناامیدی از آن رو که این حملات خیلی زود و بی دلیل متوقف شدند.

او در این یادداشت مدعی شده: هنوز مشخص نیست آیا واشنگتن به اندازه کافی از این تجربه درس گرفته یا نه. همان طور که بار ها در گذشته دیده ایم، ایران اعلام کرده که همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی را متوقف می کند؛ نشانه ای روشن از این که هیچ چشم اندازی برای یک راه حل دیپلماتیک وجود ندارد.

بولتون در این یادداشت آشکارا انتظار یک شورش داخلی در ایران را می کشد. او عاجزانه می گوید همه چیز بستگی دارد به پایداری حاکمیت در ایران، شکاف های داخلی آن و اینکه آیا مردم ایران نارضایتی خود را آشکارا ابراز خواهند کرد یا نه.

بولتون به اپوزیسیون جمهوری اسلامی تاخته می گوید آنها سازمان یافته نیستند. همچنین معلوم نیست آیا رهبران آمریکایی از تمرکز، اراده و پایداری لازم (برای تغییر نظام در ایران) برخوردارند یا خیر.

او مدعی شده برنامه تولید سلاح هسته ای ایران به تعویق افتاده، اما نه برای همیشه. هیچ نشانه ای وجود ندارد که ایران رویای هسته ای خود را کنار گذاشته باشد. او به دولت ترامپ توصیه کرده در این شرایط هیچ گونه امتیاز سیاسی یا اقتصادی به تهران، به ویژه از طریق توافقی جدید ندهد.

جالب اینجاست که از نظر بولتون، اعلام پیروزی از جانب ترامپ شتاب زده بود. او میگوید آمریکا زود به حملات پایان داد و اسراییل و ایران را وادار به آتش بس کرد، چون کمترین شواهد دال بر صحت ادعای ترامپ مبنی بر نابودی کامل برنامه هسته ای ایران وجود دارد. ارزیابی اولیه آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا نشان می دهد برنامه هسته ای ایران فقط چند ماه به عقب رانده شده است. مدیرکل آژانس، رافائل گروسی، این حملات خسارت عظیمی به برنامه هسته ای ایران وارد کرده اند. این عظیم بودن کافی نیست.

بولتون مدعی است که در این شرایط نیاز به تکرار حمله نظامی همچنان ادامه دارد. کسانی که در ابتدا با حمله مخالفت می کردند، اکنون به دلیل اینکه اسراییل و آمریکا همه چیز را نابود نکرده اند، اعتراض می کنند—در حالی که حرف ضمنی شان این است که اصلاً نباید هیچ حمله ای انجام می شد.

بولتون اذعان کرده که ایران همچنان توانایی فنی و علمی برای بازسازی را دارد. او بدون اشاره به دروغین بودن ادعای وجود سلاح کشتار جمعی در عراق به عنوان بهانه آمریکا برای حمله سال 2003 می گوید توانایی فنی ایران برای بازسازی همان موضوعی است که در مورد عراق نیز باعث نگرانی دولت جورج بوش بود. پس از جنگ اول خلیج فارس، صدام حسین 3000 مجاهد هسته ای را در استخدام خود نگه داشت تا در صورت لزوم، برنامه تسلیحات اتمی عراق را بازسازی کنند. این موضوع، خود به تنهایی دلیلی قاطع برای تغییر رژیم در عراق بود. ایران نیز امروز همان دارایی فکری را دارد، هرچند تضعیف شده.

این دشمن دیرینه جمهوری اسلامی ایران مدعی است که برخلاف عراق، هیچ نیازی به اعزام نیروی زمینی آمریکا برای اشغال ایران نیست. اسراییل عزم لازم برای دفاع از بقای خود را دارد. اما پرسش کلیدی برای آمریکا این است: آیا واشنگتن هم چنین عزمی دارد؟

بولتون تاکید کرده احیای توافق هسته ای با ایران، هدر دادن انرژی سیاسی خواهد بود. اگر قرار است ایران واقعاً به خواسته های آمریکا تن دهد، باید همان کاری را بکند که لیبی انجام داد: خلع سلاح کامل، عملی و غیرقابل بازگشت.

او مدعی است ایران در حال اجرای استراتژی قدیمی خود یعنی مذاکره برای وقت کشی است، مذاکره تا زمانی که حافظه جهانی کمرنگ شده و اشتیاق برای توافق دوباره چیره شود. همان گونه که در دوران اوباما رخ داد و منجر به توافق معیوب 2015 شد.

جالب اینجاست که بولتون اعتراف کرده آژانس انرژی اتمی، اطلاعات مهمش را از منابعی، چون آمریکا، اسراییل و بریتانیا می گیرد و همین مساله را دال بر بی اهمیت بودن این نهاد می داند.

منبع: رویداد 24