به نقل از تبیان، وقتی بدن با استرس مواجه می شود، واکنش های فیزیولوژیکی خاصی رخ می دهد، از جمله تغییراتی در سطح هورمون ها و مؤلفه های خون. هر دوی این اتفاق ها می توانند منجر به افزایش کلسترول خون شوند. دانشمندان دقیقاً نمی دانند استرس و کلسترول چه ارتباطی با هم دارند، اما چند تئوری وجود دارد. در این مطلب به این موضوع می پردازیم که استرس چگونه چربی خون را بالا می برد و چطور می توانیم این احتمال را کاهش دهیم.

بدن چگونه به استرس واکنش نشان می دهد؟

وقتی با استرس مواجه می شوید، بدنتان به طور خودکار عضلات و قلب و دیگر ارگان ها و عملکرد ها را برای یک واکنش پُرانرژی در فاز جنگ یا گریز آماده می کند. اینکه تصمیم بگیرید بدوید و فرار کنید یا بمانید و بجنگید، بدنتان به روش های به خصوصی واکنش نشان خواهد داد. بدن در این شرایط هورمون های کورتیزول و آدرنالین و نوراپی نفرین ترشح می کند. آدرنالین، قلب را وادار می کند سخت تر کار کند و منجر به افزایش ضربان قلب و تنفس و فشارخون خواهد شد. سطح این هورمون ها معمولاً تا وقتی که موقعیت استرس برانگیز برطرف شود بالا می ماند؛ اما گاهی سطح استرس پایین نمی آید یا زمان می برد تا کاهش پیدا کند. این فاکتور ها می توانند هم در بلندمدت و هم در کوتاه مدت منجر به افرایش کلسترول شوند.

مطالعه ای نشان داد افرادی که استرس شغلی شان زیاد بود، کلسترول خونشان در سطوح ناسالمی قرار داشت. مطالعهٔ دیگری نیز دریافت استرس فیزیولوژیکی منجر به افزایش تری گلیسرید و کلسترول بد و کاهش کلسترول خون شده بود. دانشمندان تئوری هایی در این باره ارائه داده اند که واکنش های استرسی چگونه می توانند کلسترول را بالا ببرند.

افزایش غلظت خون

وقتی با استرس رو به رو می شوید احتمال اینکه غلظت خونتان بالا برود زیاد است. وقتی غلظت خون بالا می رود در نتیجه مؤلفه های خون از جمله کلسترول، متراکم تر می شوند و این یکی از راه هایی است که استرس موجب بالاتر رفتن سطح کلسترول در کوتاه مدت می شود. یک دلیل احتمالی این اتفاق این است که با بالارفتن فشارخون در اثر استرس، مایع از رگ های خونی به سمت فضای بینابینی اطراف آنها می رود.

وقتی با استرس رو به رو می شوید احتمال اینکه غلظت خونتان بالا برود زیاد است. وقتی غلظت خون بالا می رود در نتیجه مؤلفه های خون از جمله کلسترول، متراکم تر می شوند و این یکی از راه هایی است که استرس موجب بالاتر رفتن سطح کلسترول در کوتاه مدت می شود

کورتیزول

افرادی که استرس بلندمدت یا مزمن را تجربه می کنند احتمالاً کلسترول خونشان مدام بالاست و این می تواند ناشی از هورمون کورتیزول باشد. کورتیزول زیاد می تواند چاقی اطراف شکم را افزایش دهد که دلیل آن تجمع بیشتر چربی است، بر چربی در دیگر قسمت های بدن اثر بگذارد و اشتها را افزایش دهد. در زمان استرس معمولاً سراغ غذا های ناسالم می روید و غذا های شیرین و دم دستی را ترجیح می دهید؛ زیرا این مواد غذایی ظاهراً احساس استرس و اضطرابتان را کاهش می دهند. مصرف زیاد از حد غذا های کربوهیدراتی می تواند سبب افزایش وزن و چاقی شود. کلسترول بالا اغلب نتیجهٔ افزایش وزن است. دانشمندان دریافته اند استرس اثر معکوس بر سیستم ایمنی بدن دارد و می تواند منجر به التهاب شود؛ مثلاً افرادی که به انواعی از بیماری های کبدی دچارند، کلسترولشان بالا می رود. محققان این طور توضیح می دهند که اثر التهاب طولانی مدت ممکن است سطح لیپید خون را افزایش داده و منجر به چاقی در کسانی بشود که اختلالات اضطرابی شدید و افسردگی دارند. سیگارکشیدن هم می تواند عاملی در این میان باشد.

اسید های چرب

اگر بدنتان طی شرایط استرس برانگیز، اسید های چرب و گلوکز جهت انرژی ترشح کند و شما نتوانید از آنها به عنوان انرژی استفاده نمایید، کلسترول خونتان بالا خواهد رفت.

تئوری واکنش قلبی عروقی

محققان دریافته اند سیستم قلبی و عروقی بعضی از افراد نسبت به بقیه، در مقابل استرس واکنش شدیدتری نشان می دهد. مثلاً فشارخون برخی از افراد در زمان استرس بیشتر بالا می رود. تئوری واکنش قلبی و عروقی می گوید استرس می تواند ریسک بیماری های قلبی را در عده ای افزایش دهد. اغلب کسی که کلسترول بالایی دارد خودبه خود در معرض بیماری های قلبی مانند حمله قلبی هست و استرس هم می تواند چنین حادثه ای را محتمل تر کند. وقتی کلسترول خونتان بالاست، دیوارهٔ عروق دچار تغییراتی می شوند. گاهی این تغییرات باعث می شوند عروق انعطاف پذیری خود را از دست بدهند، بنابراین در واکنش به استرس نمی توانند آن طور که باید باز شوند.

اثرات غیرمستقیم استرس بر کلسترول

دانشمندان یک درک منطقی از اثرات غیرمستقیم استرس بر سطح کلسترول دارند؛ مثلاً آنها می دانند وقتی کسی استرس دارد، دست به رفتار هایی می زند که می توانند کلسترول را افزایش یا کاهش دهند. فاکتور هایی که می توانند به طور غیرمستقیم کلسترول را بالا ببرند شامل موارد زیر می شوند:. تغییرات غذایی: کسی که استرس دارد ممکن است در این زمان تمایلی به غذا خوردن نداشته باشد؛ اما اثرات هورمونی استرس می تواند اشتهای او را افزایش دهد.. الکل و تنباکو: کسی که استرس دارد احتمالش زیاد است که سراغ الکل و سیگار برود یا اگر قبلاً ترک کرده است دوباره شروع کند.. ورزش نکردن: فعالیت بدنی مستقیماً بر کلسترول اثر می گذارد. اگر شخصی تحت استرس روانی قرار بگیرد، از میزان فعالیت بدنی اش کم می شود و سطح کلسترولش بالا می رود.

چند توصیه.

بیشتر ورزش کنید. ثابت شده که ورزش کردن باعث افزایش کلسترول خوب (HDL) و کاهش کلسترول بد (LDL) می شود.. سیگار را ترک کنید. سیگار هم می تواند کلسترول خوب را کاهش داده و کلسترول بد را افزایش دهد.. از خوردن غذا های فرآوری شده پرهیز کنید. غذا های آماده و فرآوری شده دارای چربی های ترانس هستند که کلسترول بد را بالا برده و کلسترول خوب را کاهش می دهند.. رژیم غذایی مدیترانه ای را دنبال کنید. چربی های تک غیراشباع مانند روغن زیتون و آووکادو می توانند کلسترول بد را کاهش داده و کلسترول خوب را افزایش دهند.. غذا هایی بخورید که امگا 3 دارند: ماهی های چرب مانند ساردین و سالمون حاوی امگا 3 اند که کلسترول بد را کاهش و کلسترول خوب را افزایش می دهند.. بیشتر غلات کامل بخورید: غلات کامل حاوی فیبر و نیاسین هستند که هر دو کلسترول بد را کاهش و کلسترول خوب را افزایش می دهند.