محمدرضا عارف معاون اول رییس‌جمهور با حضور در خبرگزاری جمهوری اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا با تاکید بر ضرورت تغییر در رویه های برای حفظ همبستگی ملی ایجاد شده بعد از حمله رژیم صهیونیستی به کشورمان، گفت: از پیام رهبر معظم انقلاب من این الزام را برداشت کردم.

محمدرضا عارف با تأکید بر الزام تغییر در برخی رویه‌ها جهت حفظ همبستگی اجتماعی موجود، گفت: از پیام رهبر معظم انقلاب من این الزام را برداشت می‌کردم. چون با سبک نگارش و انشاء ایشان هم آشنا هستم، یعنی در صحبت‌های ایشان هم این الزام به ما دیکته شده که مسائل و مشکلاتی که مردم داشتند و به هرحال فاصله‌ای که مردم به خاطر عملکرد ما گرفته‌اند را کم کنیم.

مشروح گفت‌وگوی دکتر عارف که در استودیوی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) انجام شده را در ادامه می‌خوانید:

* آقای دکتر عارف، دوازده روز دفاع ملی – میهنی در مورد تجاوز اسراییل به ایران بر شما چطور گذشت؟

- بسم الله الرحمن الرحیم. اولاً باید تشکر کنم از مردم عزیز و پرتلاش

کشورمان که حماسه‌ساز این جنگ شدند یا یکبار دیگر حماسه‌ساز شدند. واقعیت این است که حضور جدی و وفاقی که مردم نشان دادند نتیجه‌اش عملاً تسلیم دشمن بود که تقاضای توقف آتش را داد. ما هم همیشه بحث‌مان بوده که جنگ را شروع نمی‌کنیم ولی خوب دفاع می‌کنیم.

این دوازده روز برای ما قابل پیش‌بینی بود. اولاً با یک دشمنی روبرو بودیم که بخش کوچکی از قساوت و ددمنشی او را در غزه دیده بودیم و برای این رژیم غاصب، خاک این کشور یا آن کشور تفاوتی نمی‌کند. راهبرد شیطنت‌آمیزی که دنبال آن بوده به نمایندگی از غرب را باید در منطقه خاورمیانه پیاده کند.

همین‌طور در دولت وفاق، در مهرماه یا اوایل آبان 1403 جمع‌بندی این شد که خودمان را باید برای یک جنگ آماده کنیم، اما نباید جامعه احساس حالت جنگی کند؛ این راهبرد که با مردم باید طوری رفتار کنیم که بهترین شرایط را تلقی کنند اما خودمان در بدترین شرایط باشیم. بنابراین یک بودجه جنگی را، حتی با فرض قطع صادرات نفت آماده کردیم. بنابراین، این آمادگی را داشتیم. ما با اینکه دنبال جنگ نیستیم، ولی به عنوان دولت مسئولیت اداره کشور را در همه شرایط داریم. اقداماتی انجام شده بود، بخصوص ذخیره‌سازی کالاهای اساسی که راهبرد بسیار درستی بود. علیرغم مشکلاتی که همه دولت‌ها داشتند، دولت وفاق، دولت جوانی بود که از روی اول شروع به کارش به طور واقعی وارد جنگ شد.

روز اول شروع این دولت یک میهمان عزیز این دولت، اسماعیل هنیه رییس دفتر سیاسی حماس، را شهید کردند که پیام آن جنگ بود. برای اینکه آمادگی داشتیم، توانستیم در کنار مردم وظیفهٔ خودمان را خوب انجام بدهیم. یک کار باارزشی که اتفاق افتاد و راهبردی که توانستیم انجام بدهیم، تفویض اختیارات به استانداران و وزرا بود. یعنی ما با یک مصوبهٔ دولت، اختیاراتی را که استاندارها لازم داشتند و در اختیار آن‌ها نبود را به استناد اصل 127 قانون اساسی به آن‌ها و همین‌طور به وزرا دادیم. چهار کارگروه هم در دولت تشکیل دادیم که این کارگروه‌ها در زمینهٔ خودشان اختیارات دولت را داشتند.

مثلاً صنعت، معیشت مردم و خیلی از امور زیربنایی به عهده کارگروه زیربنایی گذاشته شد که تصمیم‌گیری کنند. کارگروه اقتصادی تشکیل دادیم، کارگروه عمومی یا امنیت را تشکیل دادیم و این کارگروه‌ها خوشبختانه با فعالیتی که وزرا داشتند، تصمیم‌گیری می‌کردند و تصمیمات آن‌ها تصمیمات دولت بود و توانستیم خوشبختانه عملکرد قابل قبولی را ایجاد کنیم و ارائه بدهیم.

با نهادهای نظارتی از ابتدای تشکیل دولت در چارچوب ستاد تنظیم بازار جلسات مشترکی داشتیم و با آن‌ها همفکری می‌کردیم و خوشبختانه یک اجماع از نظر وظایف میدانی داشتند که دوباره‌کاری و موازی‌کاری نکنیم، هیأت‌های نظارتی هم خوب درخشیدند و نظارت بر بازار با رویکرد حل مشکل را داشتند. البته می‌دانستیم که ممکن است موارد خاص تخلفاتی انجام بگیرد که باید برخورد کنیم، ما برخورد را هم رد نکردیم و سازمان تعزیرات هم فعال بود. البته موضع این بود که با دوستی و حل مشکل مسأله را پیش ببریم.

ضرورت تغییر رویه ها برای حفظ همبستگی ملی/از پیام رهبر انقلاب الزام به تغییر را برداشت کردم

کمیته‌های نظارتی سازمان‌های نظارتی هم خوب عمل کردند، نتیجه این شد هرجا احساس می‌شد یک کالایی کمبود هست بلافاصله جبران می‌شد. مثلاً در یکی از استان‌های مهمان‌پذیر، یک روز مرغ کمیاب شد و قیمتش بالا رفت، بلافاصله جبران شد. یا در مورد نان، بخصوص استان‌های مهاجرپذیر نگران بودیم، هم آرد بدون سقف در اختیار نانواها گذاشته شد و هم تلاش شد نانواها ساعات پخت خودشان را بیشتر کنند که بعضاً 24 ساعته هم انجام دادند و لذا در عرضهٔ نان هم کمبودی نداشتیم. ما می‌دانیم تنها صفی که تشکیل شد برای بنزین بود. روز اول مصرف ما 197میلیون لیتر بود. پیک مصرف و بالاترین میزان مصرفی که داشتیم مربوط به اواخر مرداد سال گذشته با 145 میلیون لیتر بود. تولید ما 110 میلیون لیتر بود. در این دوره ما تولید را از 110 به 120 میلیون لیتر رساندیم، بالاجبار بقیه را هم باید وارد می‌کردیم.

با تولیدی که داشتیم و ذخیره‌سازی که انجام داده بودیم، توانستیم 197 میلیون لیتر را هم جبران کنیم، مردم در صف ایستادند، اما صف‌ها را وقتی نگاه می‌کردیم بیانگر آرامش و ظرفیت و نجابت مردم بود. آن‌ها هم می‌فهمیدند الان که صف تشکیل شده به دلیل این است که سفرها آغاز شده و در یک شب نمی‌توان پمپ‌بنزین ایجاد کرد، ولی پمپ بنزینی نبود که مشکل کمبود بنزین داشته باشد.

بصورت پویا تصمیم‌گیری شد. مثلاً روز اول سقف برای هربار بنزین‌ زدن گذاشته شد، بعد از چند ساعت جمع‌بندی شد که این روش جوابگو نیست. یعنی مرتب تصمیمات حسب مورد تغییر می‌کرد که مردم راضی باشند. همهٔ مردم توانستند بنزین‌هایی را که می‌خواهند تأمین کنند و الان هم می‌بینید که هیچ صفی در این خصوص وجود ندارد.

بنابراین، دولت در این دوازده روز با اشرافی که به موضوع داشت، جلسات خودش را به صورت عادی تشکیل داد و هیچ جلسه‌ای از جلسات دولت تعطیل نشد. ما سی و دو جلسه داشتیم، در همان روزها جلسات را برگزار کردیم، خیلی هم نیاز نبود که جلسات طولانی داشته باشیم چون تفویض اختیار کرده بودیم و کارگروه‌ها جمع‌بندی و گزارشات خودشان را می‌دادند. اگر مسألهٔ مهمی اتفاق افتاده بود و باید در هیأت دولت تصمیم‌گیری می‌شد، مطرح می‌شد.

در مجموع با توکل به خداوند و در امتداد مسیری که رزمندگان دلیر اسلام و سرداران عزیز ما عملکرد برجسته و خوبی را انجام دادند، در امتداد نگاه و حضور مردم، دولت هم توانست در خدمت مردم باشد و وظایف خودش را انجام بدهد. امروز من در بازدیدهایی سعی می‌کنم چند جا برای دست‌مریزاد بروم، کمااینکه چند دقیقه‌ای خدمت شما رسیدم که بگویم دست شما درد نکند، شما به عنوان رسانه انصافاً قوی برخورد کردید بخشی از جامعه نسبت به رسانه‌های داخلی اعتماد لازم را نداشت یا بی‌اعتماد بود، ولی الان نظرات برگشته و در عین حال در جبهه و میدان هم شهید دادید.

من هم از خبرگزاری و صداوسیما تشکر می‌کنم و از همهٔ نهادهایی که عملکردهای خوبی را نشان دادند. یک خواهش می‌کنم و آن این است که عزیزان روایت خودشان از این دوازده روز را تدوین کنند و به ما بدهند. گفتم از روی دست همدیگر هم ننویسید چون می‌خواهیم دستگاه‌ها عملکرد مستقل خودشان را بدهند و ما این‌ها را تلفیق کنیم و از روایت این جنگ دوازده ‌روزه به جمع‌بندی برسیم. با نگاه آسیب‌پذیری که در کجا ضعف و کجا ایراد و کجااشکال داریم که انشاءالله بتوانیم بطور جدّی و علمی ضعف‌ها را جبران کنیم.

ما الان توقف آتش را پذیرفته‌ایم ولی اطمینانی به دشمن نداریم که مرد و مردانه به حرفی که زده پایبند باشد. ما باید آمادگی هرلحظه مقابله را داشته باشیم و به اصطلاح باید دست روی ماشه باشیم. در همهٔ بخش‌های دفاعی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و… دست به ماشه باشیم تا بتوانیم با آرامش زندگی خوبی را برای مردم فراهم کنیم و مایحتاج آن‌ها را تأمین کنیم و آسیب‌شناسی کنیم و عملکرد خوبی ارائه بدهیم.

* این وفاق که اشاره کردید، در دورهٔ جنگ ما نمونه اعلاء این وفاق را دیدیم. حتی به یک انسجام ملی تبدیل شد و شاید باورپذیر نبود ولی بسیاری از فعالان اپوزیسیون مخالف جمهوری اسلامی در خارج از کشور در کنار افرادی در داخل، فعالان مدنی و سیاسی و چهره‌های مختلف به صحنه آمدند برای دفاع از مملکتشان و اعتراض به تجاوزی که صورت گرفته بود. آیا دولت برنامه‌ای دارد برای اینکه این همبستگی ملی را بتواند حفظ کند و این را در قوانین و رویه‌ها بتواند جاری و ساری کند که این فضا را ما بتوانیم ادامه بدهیم؟

- من همیشه جزو کسانی بودم که خیلی نگران اختلافات و مسائل جامعه نبودم، این‌ها را اختلافات داخلی در یک خانواده می‌دیدم. مثالی هم که می‌زدم این مثال معروف است که تعدادی بچه‌های مسلمان دین‌شان را عوض کردند، برق قطع شد، مجدداً که برق وصل شد همه صلوات فرستادند. یعنی دین عوض کردن دروغ بود نه مسلمانی بچه‌ها. ایرانی، ایرانی است، انتقاد می‌کند، انتقادش را هم تند مطرح می‌کند که به زعم عده‌ای این انتقاد براندازی است. این مردم همیشه انتقاد داشته‌اند و خیلی از انتقاداتشان هم درست است، بالاخره مشکل معیشت دارند، مشکل اشتغال دارند، مشکل مسکن دارند و… ما کتمان نمی‌کنیم ولی ما هم دلایلی داریم. تحریم‌ها بوده، جنگ بوده و… ولی به هرحال مردم مشکل دارند و وظیفهٔ حکومت پرداختن به این مسائل است. اعتراضات را شجاعانه و به نحوی مطرح می‌کردند که تلقی مخالفت با نظام و حکومت می‌شد. امروز یک مسأله مشترک وجود داشت و آن مسأله ایران بود. مثل دعوای دو برادر در خانه که تمام می‌شود، اما ما نباید غفلت کنیم، ما نباید فکر کنیم پس مسائل حل شده است، مسائل کماکان وجود دارد و مسئولیت و تعهد و دِین ما نسبت به مردم بیشتر شده است. این مردم لیاقت کار و فکر بیشتر توسط مسئولینشان را دارند برای پیدا کردن راهکارهای حل مسأله.

ضرورت تغییر رویه ها برای حفظ همبستگی ملی/از پیام رهبر انقلاب الزام به تغییر را برداشت کردم

ما این راهبرد را از ابتدای دولت داشتیم. این دولت، دولت وفاق بوده و در عمل شما دیده‌اید که هیچ وقت خطی برخورد نکرده، حتی ادیان و مذاهب و طوایف مختلف را به نوعی مزیت برای کشورمان می‌دانیم. نگاه ما به اقوام، نگاه مزیت است و نه امنیت. ما این را تهدید نمی‌دانیم، از اول این نگاه را داشته‌ایم و الان هم داریم از این نگاه جواب می‌گیریم. همه با هم هستیم و باید راهبرد ما حفط این نگاه باشد با سازوکارهایی که بخشی از آن هم وظیفهٔ شماست. رسانه‌ها، مطرح کنند، مردم جواب بدهند، نخبگان جواب بدهند، راهکار می‌خواهیم. البته خودمان هم تلاش می‌کنیم به راهکارهایی برسیم و عمل کنیم، ولی اگر بتوانیم نظرات اندیشمندان و دانشمندان را برای باثبات کردن و پایداری وفاق و همبستگی پیدا کنیم، انشاءالله اثراتش بیشتر خواهد شد.

* شما نوید تغییرات جدّی را در بعضی از رویه‌ها می‌دهید؟

- انشاءالله، چون راهی غیر از این نداریم. به نظر من به عنوان یک شهروند کوچک و کوچکتر از همهٔ مردم که چهار دهه در جریانات امور اجرایی کشور بوده‌ام می‌گویم ما راه دیگری نداریم. اختیار نیست، الزام شده. وحدت و انسجام این نیست که ما بگوییم لطف می‌کنیم این کار را برای مردم انجام می‌دهیم، نه. الزام است، بازدارندگی همین است، شده الزام. شاید ده سال پیش یا بیست سال پیش ما نوعی اختیار و لطف به مردم داشتیم، الان الزام است. از پیام رهبر معظم انقلاب من این الزام را برداشت می‌کردم. چون با سبک نگارش و انشاء ایشان هم آشنا هستم، یعنی در صحبت‌های ایشان هم این الزام به ما دیکته شده که مسائل و مشکلاتی که مردم داشتند و به هرحال فاصله‌ای که مردم به خاطر عملکرد ما گرفته‌اند را کم کنیم، البته این در یک شب اتفاق نمی‌افتد. چون اگر بخواهیم با بخشنامه و در یک شب عمل کنیم فردا عوض می‌شود. باید اصلاح ماندگار و باثبات باشد که بتوانیم یک جامعه‌ای که همیشه دنبال می‌کردیم و مطالبه مردم است را ارائه کنیم.

* انشاءالله برای همیشه تهدید و خطر از کشور دور باشد و مردم در آرامش و امنیت باشند.

- البته شرط دور شدن از تهدید، حضور مردم و خدمتگزاری خوب به مردم است.