به نقل از Ap news، وزارت دفاع روسیه روز سه شنبه اعلام کرد که سامانه موشکی اُرشنیک با قابلیت حمل کلاهک هسته ای وارد خدمت فعال در بلاروس شده است؛ هم زمان با اینکه تلاش های آمریکا برای دستیابی به توافقی جهت پایان دادن به جنگ نزدیک به چهار ساله اوکراین وارد مرحله ای حساس شده است.

این وزارتخانه ویدئویی منتشر کرد که در آن خودروهای رزمیِ متعلق به این سامانه موشکی بالستیک متحرک میان بُرد در حال عبور از جنگل و انجام تمرینات رزمی دیده می شوند. این اعلام پس از سخنان الکساندر لوکاشنکو، رییس جمهور بلاروس، صورت گرفت که اوایل ماه جاری گفته بود سامانه اُرشنیک وارد کشور شده است. لوکاشنکو گفته بود که تا 10 سامانه از این نوع در بلاروس مستقر خواهد شد.

ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، نیز اوایل ماه جاری گفته بود که اُرشنیک پیش از پایان سال وارد حالت آماده باش رزمی خواهد شد. او این سخنان را در دیدار با فرماندهان ارشد نظامی روسیه مطرح کرد و هشدار داد که اگر کی یف و متحدان غربی اش خواسته های کرملین در مذاکرات صلح را نپذیرند، مسکو به دنبال گسترش دستاوردهای خود در اوکراین خواهد بود.

این اعلام در زمانی حساس برای مذاکرات صلح روسیه و اوکراین مطرح می شود. دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا، روز یکشنبه میزبان ولودیمیر زلنسکی، رییس جمهور اوکراین، در اقامتگاه خود در فلوریدا بود و تأکید کرد که کی یف و مسکو بیش از هر زمان دیگری به توافق صلح نزدیک شده اند.

با این حال، مسکو و کی یف همچنان بر سر مسائل کلیدی اختلافات عمیقی دارند؛ از جمله اینکه نیروهای کدام طرف باید از کدام مناطق اوکراین عقب نشینی کنند و سرنوشت نیروگاه هسته ای زاپوریژیا — یکی از ده نیروگاه بزرگ جهان — چه خواهد شد. ترامپ یادآور شد که مذاکرات چندماهه به رهبری آمریکا همچنان ممکن است فروبپاشد.

پوتین تلاش کرده است خود را در موضع قدرت در مذاکرات نشان دهد، در حالی که نیروهای اوکراینی برای مقابله با ارتش بزرگ تر روسیه تحت فشار هستند.

روسیه نخستین بار نسخه متعارف موشک اُرشنیک — به معنای درخت فندق — را در نوامبر 2024 برای حمله به یک کارخانه اوکراینی آزمایش کرد. پوتین گفته بود که کلاهک های متعدد این موشک با سرعتی تا 10 ماخ فرود می آیند و قابل رهگیری نیستند و حتی چند موشک با کلاهک متعارف می توانند به اندازه یک حمله هسته ای ویرانگر باشند.

رییس جمهور روسیه به غرب هشدار داده است که ممکن است از اُرشنیک علیه کشورهایی استفاده کند که به اوکراین اجازه داده اند با موشک های دوربرد خود به داخل خاک روسیه حمله کند.

وزارت دفاع بلاروس روز سه شنبه اعلام کرد که برد موشک اُرشنیک تا 5000 کیلومتر است.

رسانه های دولتی روسیه ادعا کرده اند که این موشک تنها 11 دقیقه طول می کشد تا به یک پایگاه هوایی در لهستان برسد و 17 دقیقه تا مقر ناتو در بروکسل. هیچ راهی برای تشخیص اینکه موشک حامل کلاهک هسته ای است یا متعارف، پیش از برخورد وجود ندارد.

موشک های میان بُرد می توانند بین 500 تا 5500 کیلومتر پرواز کنند. چنین سلاح هایی تحت یک معاهده دوران شوروی ممنوع شده بودند؛ معاهده ای که واشنگتن و مسکو در سال 2019 از آن خارج شدند.

روسیه پیش تر سلاح های هسته ای تاکتیکی را در خاک بلاروس مستقر کرده بود؛ کشوری که از قلمرو آن برای آغاز تهاجم گسترده به اوکراین در فوریه 2022 استفاده کرد. لوکاشنکو گفته است که کشورش چندین ده سلاح هسته ای تاکتیکی روسیه را در اختیار دارد.

پوتین هنگام امضای یک پیمان امنیتی با لوکاشنکو در دسامبر 2024 گفته بود که با وجود کنترل روسیه بر سامانه های اُرشنیک، مسکو به مینسک اجازه خواهد داد اهداف را انتخاب کند. او اشاره کرده بود که اگر این موشک ها علیه اهداف نزدیک تر به بلاروس استفاده شوند، می توانند محموله بسیار سنگین تری حمل کنند.

کرملین در سال 2024 دکترین هسته ای بازنگری شده ای منتشر کرد که در آن آمده بود هر حمله متعارف علیه روسیه که با حمایت یک قدرت هسته ای انجام شود، به عنوان حمله مشترک علیه این کشور تلقی خواهد شد. این تهدید آشکارا با هدف بازداشتن غرب از اجازه دادن به اوکراین برای حمله به خاک روسیه با سلاح های دوربرد مطرح شد و به نظر می رسد آستانه استفاده احتمالی از زرادخانه هسته ای روسیه را به طور قابل توجهی کاهش می دهد.

این دکترین جدید همچنین بلاروس را زیر چتر هسته ای روسیه قرار داد.

لوکاشنکو بیش از سه دهه است که با مشت آهنین بر کشور 9.5 میلیون نفری خود حکومت می کند. دولت او بارها به دلیل سرکوب حقوق بشر و اجازه دادن به روسیه برای استفاده از خاک بلاروس در حمله به اوکراین، از سوی غرب تحریم شده است. اسوتلانا تیخانوفسکایا، رهبر مخالفان بلاروس، گفته است که استقرار اُرشنیک در بلاروس وابستگی نظامی و سیاسی این کشور به روسیه را عمیق تر می کند.