در حالی که لایحه بودجه 1405 از سوی دولت به مجلس ارائه شده و به مرحله بررسی رسیده است، موضوع افزایش حقوق بازنشستگان به یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین محورهای بحث عمومی تبدیل شده است. دولت از «افزایش بیش از 30 درصدی حقوق بازنشستگان» سخن می‌گوید، اما فعالان صنفی و نمایندگان بازنشستگان معتقدند این عدد بیش از آن‌که واقعی باشد، ترکیبی از چند رقم جداگانه و غیرقابل جمع از منظر معیشتی است.

در این میان، پرسش اصلی بازنشستگان این است:
افزایش واقعی حقوق بازنشستگان در سال 1405 دقیقاً چقدر است و آیا این افزایش می‌تواند کاهش قدرت خرید ناشی از تورم را جبران کند؟

این گزارش تلاش می‌کند با اتکا به داده‌های رسمی، اظهارات مسئولان و تحلیل کارشناسان، تصویری شفاف از واقعیت افزایش حقوق بازنشستگان ارائه دهد.

گزارش: فردانیوز

رییس سازمان برنامه و بودجه در مصاحبه‌ای رسمی اعلام کرده است:

«کل منابعی که برای بازنشستگان در بودجه لحاظ شده، شامل دو بخش است: یکی افزایش 20 درصدی سنواتی حقوق و دوم رقم متناسب‌سازی که در قالب همسان‌سازی اعمال می‌شود. بنابراین مجموع این دو رقم، افزایش حقوق بازنشستگان را به بیش از 30 درصد می‌رساند.»

بر این اساس، دولت مدعی است که حقوق بازنشستگان در سال 1405 بیش از 30 درصد افزایش می‌یابد و حتی در برخی اظهارات عدد 36 درصد نیز مطرح شده است.

اما آیا این عدد 36 درصد به معنای رشد واقعی دریافتی بازنشستگان است؟

امیر رهبر، فعال صندوق بازنشستگان لشکری، در گفت‌وگو با ایلنا این برداشت را به‌شدت نقد کرده و می‌گوید:

«آنچه به عنوان افزایش 36 درصدی حقوق بازنشستگان مطرح می‌شود، حاصل جمع دو مقوله کاملاً متفاوت است؛ افزایش سنواتی حقوق و همسان‌سازی. این دو را نمی‌توان به عنوان افزایش واقعی حقوق کنار هم گذاشت.»

او توضیح می‌دهد:

افزایش سنواتی یعنی افزایش پایه حقوق سالانه (20 درصد)

همسان‌سازی یعنی جبران عقب‌ماندگی تاریخی حقوق بازنشستگان نسبت به شاغلان مشابه

همسان‌سازی افزایش واقعی درآمد نیست، بلکه صرفاً ترمیم یک شکاف مزمن است.

بنابراین، از منظر قدرت خرید، آنچه واقعاً به جیب بازنشسته اضافه می‌شود، فقط همان 20 درصد افزایش سنواتی است.

برای درک بهتر، باید مفهوم همسان‌سازی روشن شود.

همسان‌سازی به این معناست که حقوق بازنشسته به سطحی نزدیک به حقوق شاغل مشابه (با همان سابقه، مدرک و رده شغلی) برسد. طبق اعلام فعالان صنفی:

با اجرای مرحله‌ای 30 درصد همسان‌سازی، حقوق بازنشسته در بهترین حالت به حدود 90 درصد حقوق شاغل مشابه مشمول کسور می‌رسد.

یعنی حتی پس از همسان‌سازی کامل، بازنشسته هنوز 10 درصد عقب‌تر از شاغل است.

و مهم‌تر اینکه این افزایش:

پایدار نیست

مبنای محاسبه افزایش‌های بعدی نمی‌شود

صرفاً یک ترمیم ساختاری است، نه رشد واقعی

حقوق بازنشستگان و تورم؛ 20 درصد در برابر 45 درصد

نکته کلیدی در تحلیل افزایش حقوق بازنشستگان، مقایسه آن با تورم است.

طبق آمار رسمی، تورم سالانه حدود 45 درصد برآورد می‌شود.

یعنی اگر حقوق بازنشسته 20 درصد افزایش یابد ولی هزینه‌های زندگی 45 درصد رشد کند، نتیجه این است:

قدرت خرید بازنشسته حدود 25 درصد کاهش پیدا می‌کند.

به بیان ساده‌تر:

حتی با اجرای کامل افزایش و همسان‌سازی، بازنشسته در سال 1405 فقیرتر از سال 1404 خواهد بود.

اعتراض بازنشستگان فقط به عدد 20 درصد نیست، بلکه به چند مسئله ساختاری بازمی‌گردد:

افزایش کمتر از نرخ تورم

جمع‌زدن گمراه‌کننده اعداد توسط دولت

نبود تضمین برای استمرار همسان‌سازی

عقب‌ماندگی انباشته طی سال‌های گذشته

نابرابری میان صندوق‌ها (کشوری، لشکری، تأمین اجتماعی)

به همین دلیل، فعالان صنفی معتقدند سیاست فعلی نه تنها بحران معیشت را حل نمی‌کند، بلکه آن را تثبیت می‌کند.

خیر. وضعیت حقوق بازنشستگان در صندوق‌های مختلف متفاوت است:

بازنشستگان کشوری

بازنشستگان لشکری

بازنشستگان تأمین اجتماعی

هرکدام فرمول، منابع و زمان‌بندی خاص خود را دارند و همسان‌سازی نیز به شکل متفاوتی در آن‌ها اجرا می‌شود.

این تفاوت‌ها باعث شده برخی گروه‌ها احساس تبعیض مضاعف داشته باشند.

حقوق بازنشستگان؛ جمع‌بندی واقع‌بینانه

بر اساس داده‌ها و تحلیل‌ها:

افزایش سنواتی حقوق بازنشستگان در 1405: 20 درصد

همسان‌سازی: ترمیم شکاف، نه افزایش واقعی

افزایش اسمی اعلامی دولت: بیش از 30 درصد

افزایش واقعی قدرت خرید: منفی یا نزدیک به صفر

بنابراین پاسخ دقیق به پرسش تیتر این است:

افزایش واقعی حقوق بازنشستگان در سال 1405 حدود 20 درصد است؛ آن هم در شرایطی که تورم بالای 45 درصد، این افزایش را عملاً خنثی می‌کند.

منبع

اقتصادآنلاین به نقل از ایلنا