موضوع حقوق بازنشستگان در سال‌های اخیر به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های اقتصادی و اجتماعی کشور تبدیل شده است. افزایش شدید نرخ تورم، رشد قیمت کالاهای اساسی، خدمات درمانی، اجاره مسکن و هزینه‌های آموزشی باعث شده است بخش بزرگی از بازنشستگان کشور در تأمین حداقل‌های معیشتی خود با دشواری‌های جدی مواجه شوند. در چنین شرایطی، اظهارات اخیر علی دهقان‌کیا، رییس کانون بازنشستگان استان تهران، مبنی بر اینکه حداقل حقوق بازنشستگان بر اساس محاسبات قانونی باید به 32 تا 35 میلیون تومان برسد، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی داشته است.

این گزارش به بررسی دقیق وضعیت فعلی حقوق بازنشستگان، مبانی قانونی محاسبه حقوق، عملکرد دولت و مجلس، طرح متناسب‌سازی، آثار اقتصادی افزایش حقوق و مطالبات بازنشستگان می‌پردازد.

بر اساس اظهارات رسمی رییس کانون بازنشستگان استان تهران، حداقل حقوق بازنشستگان در حال حاضر حدود 10 تا 11 میلیون تومان است. با احتساب حق عائله‌مندی و حق اولاد، این رقم در بهترین حالت به حدود 14 تا 14.5 میلیون تومان می‌رسد.

این ارقام در حالی است که طبق گزارش‌های رسمی مرکز آمار و بانک مرکزی، نرخ تورم سالانه در بسیاری از اقلام اساسی بالای 40 درصد و در برخی گروه‌ها حتی بیش از 100 درصد بوده است. به همین دلیل، شکاف میان درآمد بازنشستگان و هزینه‌های واقعی زندگی به‌شدت افزایش یافته است.

دهقان‌کیا تأکید می‌کند اگر قوانین مربوط به نسبت حقوق بازنشستگان با حقوق شاغلان و نرخ تورم طی سال‌های گذشته به‌درستی اجرا می‌شد، امروز حداقل حقوق بازنشستگان نباید کمتر از 32 تا 35 میلیون تومان می‌بود.

این محاسبه بر اساس سه شاخص انجام شده است:

1. رشد تجمعی تورم طی سال‌های اخیر
2. هزینه سبد معیشت خانوار بازنشسته
3. نسبت تاریخی حقوق بازنشستگان به حقوق شاغلان هم‌تراز

سبد معیشت خانوار شامل هزینه‌های خوراک، مسکن، درمان، آموزش، حمل‌ونقل و سایر خدمات ضروری است. بر اساس برآوردهای مستقل، هزینه حداقلی یک خانوار شهری در سال 1404 بین 30 تا 35 میلیون تومان برآورد می‌شود.

این عدد با محاسبه دهقان‌کیا هم‌خوانی دارد و نشان می‌دهد حقوق فعلی بازنشستگان حتی نیمی از هزینه‌های واقعی زندگی را پوشش نمی‌دهد.

طرح متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان با هدف کاهش فاصله حقوق بازنشستگان با شاغلان طراحی شد. طبق اعلام سازمان برنامه و بودجه، در سال 1404 بخشی از این طرح معادل حدود 30 درصد اجرا خواهد شد و برخی گروه‌ها افزایش 20 تا 45 درصدی را تجربه می‌کنند.

با این حال، بازنشستگان معتقدند اجرای فعلی متناسب‌سازی اثر ملموسی در زندگی آنان نداشته و بیشتر نقش جبرانی محدود را ایفا کرده است.

حقوق بازنشستگان و شورای عالی کار

برای بازنشستگان تأمین اجتماعی، تصمیمات شورای عالی کار نقش تعیین‌کننده دارد، زیرا افزایش حقوق آنان معمولاً بر اساس افزایش حداقل دستمزد کارگران تنظیم می‌شود. با این حال، جلسات این شورا در سال جاری با تأخیر برگزار شده و هنوز تصمیم نهایی اعلام نشده است.

حقوق بازنشستگان و بودجه 1405

در لایحه بودجه 1405 افزایش 20 درصدی برای حقوق کارکنان و بازنشستگان پیش‌بینی شده است. نمایندگان مجلس از جمله غلامرضا تاجگردون این رقم را ناکافی دانسته و گفته‌اند فاصله زیادی با نرخ تورم دارد.

نامه رسمی بازنشستگان به مسئولان

بازنشستگان طی نامه‌ای رسمی به رییس‌جمهور، مجلس و وزیر تعاون خواستار افزایش فوری حقوق شده‌اند. در این نامه تأکید شده همسان‌سازی تاکنون اثر واقعی نداشته و قدرت خرید آنان کاهش یافته است.

هزینه درمان و فشار بر حقوق بازنشستگان

با افزایش سن، هزینه درمان بخش بزرگی از بودجه خانوار بازنشسته را تشکیل می‌دهد. بسیاری از بازنشستگان توان پرداخت هزینه دارو، آزمایش و بستری را ندارند و این موضوع یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های آنان است.

سناریوهای احتمالی افزایش حقوق بازنشستگان

سه سناریو قابل تصور است:

سناریوی حداقلی: افزایش 20 درصدی مطابق لایحه بودجه
سناریوی میانه: افزایش 30 درصدی همراه با بخشی از متناسب‌سازی
سناریوی حداکثری: افزایش 45 درصدی مطابق مطالبات بازنشستگان

آثار اقتصادی افزایش حقوق بازنشستگان

افزایش حقوق بازنشستگان باعث افزایش تقاضای مصرفی، کاهش فقر سالمندی، بهبود سلامت روانی جامعه و کاهش نابرابری اجتماعی می‌شود.

سوالات متداول (FAQ)

آیا حقوق بازنشستگان به 32 میلیون می‌رسد؟
در حال حاضر این عدد یک محاسبه کارشناسی است و هنوز مصوبه قانونی ندارد.

زمان اعمال افزایش حقوق چه زمانی است؟
پس از تصویب نهایی بودجه و مصوبات شورای عالی کار.

بازنشستگان می‌توانند برای اطلاع از آخرین تصمیمات رسمی، اطلاعیه‌های سازمان تأمین اجتماعی و صندوق‌های بازنشستگی را به‌طور منظم پیگیری کنند و در صورت نیاز از طرح‌های حمایتی بهره‌مند شوند.

منبع

فردانیوز، ایسنا، تسنیم، کانون بازنشستگان استان تهران، سازمان برنامه و بودجه، کمیسیون تلفیق بودجه مجلس