موضوع حقوق بازنشستگان در سال 1404 به یکی از مهم‌ترین محورهای اقتصادی و اجتماعی کشور تبدیل شده است. با آغاز اجرای مرحله دوم همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، افزایش قابل‌توجهی در دریافتی ماهانه مستمری‌بگیران تأمین اجتماعی رقم خورده؛ افزایشی که بنا بر برآوردها، می‌تواند حقوق برخی بازنشستگان را از 17 میلیون تا 34 میلیون تومان افزایش دهد.

این تحولات در چارچوب اجرای برنامه هفتم توسعه و سیاست سه‌مرحله‌ای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان با شاغلان هم‌تراز انجام می‌شود؛ سیاستی که سال‌ها مطالبه اصلی جامعه بازنشستگان بوده و اکنون وارد فاز اجرایی جدی‌تری شده است.

همسان‌سازی حقوق بازنشستگان با هدف کاهش فاصله میان دریافتی بازنشستگان و کارکنان شاغل هم‌رده طراحی شده است. بر اساس این سیاست، سطح حقوق بازنشستگان باید به حدود 90 درصد حقوق شاغلان هم‌تراز برسد؛ هدفی که قرار است طی سه سال محقق شود.

کارشناسان معتقدند بدون اجرای این سیاست، شکاف درآمدی میان بازنشستگان و شاغلان هر سال عمیق‌تر می‌شود و فشار معیشتی بر بازنشستگان افزایش می‌یابد.

طبق قانون برنامه هفتم توسعه، همسان‌سازی حقوق بازنشستگان در سه مرحله اجرا می‌شود:

مرحله اول همسان‌سازی

در مرحله نخست، افزایش 40 درصدی حقوق اعمال شد که پایه اولیه طرح را شکل داد و بخش مهمی از عقب‌ماندگی مزدی سال‌های قبل را جبران کرد.

مرحله دوم همسان‌سازی در سال 1404

از ابتدای سال 1404، مرحله دوم با افزایش 30 درصدی حقوق بازنشستگان اجرایی شده است. این مرحله اکنون به مرحله پرداخت رسیده و آثار آن در فیش حقوقی بسیاری از بازنشستگان قابل مشاهده است.

مرحله سوم همسان‌سازی

در صورت اجرای کامل برنامه، مرحله سوم نیز با افزایش 30 درصدی دیگر انجام خواهد شد تا در مجموع حقوق بازنشستگان به سطح هدف‌گذاری‌شده نزدیک شود.

بر اساس اعلام منابع رسمی، افزایش جدید حقوق بازنشستگان از ابتدای سال 1404 مبنای محاسبه قرار گرفته و پرداخت آن به‌تدریج در فیش‌های حقوقی ماهانه اعمال می‌شود. به این ترتیب، از همین ماه آثار افزایش 30 درصدی مرحله دوم همسان‌سازی در دریافتی بازنشستگان قابل مشاهده است.

برآوردها نشان می‌دهد میزان افزایش حقوق بازنشستگان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

میزان حقوق پایه فعلی

سابقه پرداخت حق بیمه

گروه شغلی و رده استخدامی

سطح مستمری دریافتی

بر این اساس:

بازنشستگانی با حقوق فعلی 10 تا 15 میلیون تومان
می‌توانند به دریافتی حدود 17 تا 22 میلیون تومان برسند.

بازنشستگانی با حقوق فعلی 15 تا 20 میلیون تومان
ممکن است دریافتی خود را در بازه 25 تا 34 میلیون تومان تجربه کنند.

این ارقام به‌صورت میانگین برآورد شده و ممکن است برای افراد مختلف متفاوت باشد.

کارشناسان حوزه رفاه و تأمین اجتماعی می‌گویند:

بازنشستگانی با سابقه بیمه‌پردازی طولانی‌تر

افرادی که در زمان اشتغال در گروه‌های شغلی بالاتر قرار داشته‌اند

مستمری‌بگیرانی که فاصله بیشتری با حقوق شاغلان هم‌تراز دارند

بیشترین بهره را از اجرای کامل همسان‌سازی حقوق بازنشستگان خواهند برد.

وضعیت حداقلی‌بگیران در افزایش حقوق بازنشستگان

اگرچه بیشترین ارقام افزایش حقوق مربوط به سطوح بالاتر است، اما حداقلی‌بگیران نیز از این طرح منتفع می‌شوند. کارشناسان معتقدند تأثیر واقعی افزایش حقوق برای این گروه، حتی بیش از سایر بازنشستگان است؛ زیرا هر درصد افزایش، نقش مستقیمی در تأمین هزینه‌های اساسی زندگی دارد.

افزایش حقوق حداقلی‌بگیران می‌تواند بخشی از فشار ناشی از رشد هزینه‌های:

مسکن

درمان

خوراک

حمل‌ونقل

را کاهش دهد.

اصلاح ماده 106؛ عامل جهش جدید در حقوق بازنشستگان

در کنار همسان‌سازی، اصلاح ماده 106 قانون مدیریت خدمات کشوری نیز به‌عنوان یک عامل مهم افزایش حقوق بازنشستگان مطرح شده است.

بر اساس این اصلاحیه پیشنهادی:

برخی مزایا مانند اضافه‌کار

فوق‌العاده‌های خاص

مزایای مستمر

که پیش‌تر در محاسبه حقوق بازنشستگی لحاظ نمی‌شد، وارد مبنای محاسبه مستمری خواهند شد.

افزایش احتمالی 40 درصدی حقوق بازنشستگان با اصلاح ماده 106

کارشناسان برآورد می‌کنند اجرای اصلاح ماده 106 می‌تواند:

برای برخی بازنشستگان

افزایش حقوقی تا حدود 40 درصد

به همراه داشته باشد. در صورت ترکیب این افزایش با رشد 30 درصدی مرحله دوم همسان‌سازی، جهشی بین 3 تا 8 میلیون تومان در حقوق ماهانه برخی بازنشستگان دور از انتظار نخواهد بود.

چالش بزرگ؛ تأمین منابع مالی افزایش حقوق بازنشستگان

با وجود آثار مثبت افزایش حقوق بازنشستگان، موضوع تأمین منابع مالی همچنان یکی از چالش‌های اصلی است. مسئولان سازمان تأمین اجتماعی هشدار داده‌اند که بدون:

تسویه بدهی‌های دولت به تأمین اجتماعی

اصلاح ساختار درآمدی صندوق‌ها

جلوگیری از مصارف غیرهدفمند

اجرای پایدار این افزایش‌ها با مشکل مواجه خواهد شد.

دیدگاه کارشناسان درباره آینده حقوق بازنشستگان

تحلیلگران اقتصادی معتقدند اگر افزایش حقوق بازنشستگان:

متناسب با نرخ تورم

به‌صورت مستمر

همراه با اصلاحات ساختاری

ادامه یابد، می‌تواند از افت بیشتر سطح رفاه بازنشستگان جلوگیری کند. در غیر این صورت، افزایش‌های مقطعی تأثیر بلندمدت نخواهد داشت.

سال 1404؛ نقطه عطف حقوق بازنشستگان؟

بسیاری از کارشناسان، سال 1404 را نقطه عطف حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی می‌دانند. اجرای مرحله دوم همسان‌سازی، بررسی اصلاحات قانونی و افزایش محسوس دریافتی‌ها، امید تازه‌ای در میان بازنشستگان ایجاد کرده است.

با این حال، تحقق کامل این اهداف به:

تصمیمات نهایی دولت و مجلس

نحوه تأمین منابع مالی

تداوم سیاست‌های حمایتی

بستگی دارد.

جمع‌بندی | افزایش حقوق بازنشستگان چه معنایی دارد؟

بر اساس آنچه اعلام شده:

افزایش 30 درصدی مرحله دوم همسان‌سازی آغاز شده است

حقوق برخی بازنشستگان به بازه 17 تا 34 میلیون تومان می‌رسد

اصلاح ماده 106 می‌تواند جهش جدیدی ایجاد کند

چالش اصلی، تأمین منابع پایدار است

بازنشستگان امیدوارند افزایش حقوق سال 1404، آغازی برای یک مسیر پایدار در بهبود معیشت باشد، نه یک اقدام موقتی.

منبع

اطلاعات و تحلیل‌های رسمی حوزه تأمین اجتماعی