در آستانه نخستین سفر استانی دکتر مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، به خراسان جنوبی، فضای مدیریتی و اجرایی استان رنگ و بوی مطالبه‌گری به خود گرفته و مسئولان، نمایندگان مجلس و نهادهای محلی در تلاش‌اند با هم‌افزایی، مهم‌ترین خواسته‌های مردم این استان کمتر برخوردار را به‌صورت یک‌صدا به رییس‌جمهور منتقل کنند.

در هفته‌های اخیر، سفر نمایندگان دفتر ریاست‌جمهوری به خراسان جنوبی برای احصای مطالبات، رفت‌وآمد مسئولان استانی به پایتخت و برگزاری نشست‌های مشورتی میان نمایندگان مجلس، استاندار و مدیران اجرایی، همگی در راستای آماده‌سازی این سفر مهم انجام شده است؛ سفری که امید می‌رود نقطه عطفی در جبران عقب‌ماندگی‌های تاریخی استان باشد.

راه‌آهن، مطالبه نخست مردم خراسان جنوبی

در صدر مطالبات مردم و مسئولان استان، تأمین منابع اعتباری برای ابرپروژه راه‌آهن خراسان جنوبی قرار دارد. استانی که هنوز مرکز آن به شبکه ریلی کشور متصل نیست و هم‌زمان از ضعف جدی در محورهای مواصلاتی و پروازهای هوایی رنج می‌برد. به گفته مسئولان، پروژه راه‌آهن به دلیل نیاز به اعتبارات کلان، با تخصیص‌های قطره‌چکانی پیش نخواهد رفت و هرگونه توقف کارگاه‌ها، بازگشت پروژه به چرخه اجرا را با تأخیر جدی مواجه می‌کند.

آب؛ شریان حیاتی استان تشنه

تسریع در اجرای پروژه انتقال آب از دریای عمان، دیگر مطالبه راهبردی خراسان جنوبی است. استانی که بیش از یک‌ربع قرن با خشکسالی‌های مستمر دست‌وپنجه نرم کرده و امروز آب شرب و صنعت به مهم‌ترین دغدغه آن تبدیل شده است. اجرای این طرح می‌تواند بارقه امیدی برای مردم این سرزمین تشنه باشد؛ مردمی که هم‌اکنون 475 روستای آنان با تانکر آبرسانی می‌شود.

فراوری؛ حلقه مفقوده توسعه اقتصادی

خراسان جنوبی به‌عنوان قطب تولید طلا، زرشک، زعفران، یاقوت و دیگر محصولات متناسب با اقلیم کویری، همچنان از نبود صنایع فرآوری رنج می‌برد. بهره‌برداران این بخش‌ها معتقدند خام‌فروشی، مانع اصلی بهره‌مندی مردم از ارزش افزوده واقعی این ظرفیت‌هاست. همچنین برخورداری استان از انرژی‌های پاک خورشیدی و بادی، ضرورت تبدیل خراسان جنوبی به قطب انرژی‌های تجدیدپذیر کشور را دوچندان کرده است.

در کنار این موارد، توجه به فرآوری معادن غنی استان، تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام به‌جامانده از گذشته و توسعه شبکه‌های آبرسانی و اصلاح خطوط فرسوده، از دیگر مطالبات جدی مردم به شمار می‌رود.

مرز؛ فرصت مغفول‌مانده توسعه

فعال‌سازی ظرفیت‌های مرزی استان، به‌ویژه بازگشایی سه معبر تجاری خارجی که بیش از یک دهه است از سوی افغانستان به‌صورت یک‌طرفه تعطیل شده، مطالبه مهم مرزنشینان است. در حال حاضر تنها مرز فعال تجاری استان، ماهیرود است و اجرای طرح کولبری نیز به‌عنوان راهکاری موقت برای بهبود معیشت مرزنشینان مورد توجه قرار گرفته است.

گردشگری، ظرفیت مغفول استان

خراسان جنوبی با برخورداری از آثار تاریخی متعدد، طبیعت بکر کویری و بیابان جهانی لوت به‌همراه 9 اثر ثبت جهانی دیگر، ظرفیت تبدیل‌شدن به قطب گردشگری کشور را دارد؛ ظرفیتی که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته و نیازمند سرمایه‌گذاری و زیرساخت است.

دیدگاه مسئولان و کارشناسان

محمدرضا قرایی، رییس شورای اسلامی خراسان جنوبی، با تشریح دلایل توسعه‌نیافتگی استان، مهم‌ترین مطالبات مردم را در حوزه‌های زیرساخت، آب، اشتغال، درمان و استفاده از مزیت‌های مرزی عنوان کرد و گفت: وسعت زیاد استان، سابقه کوتاه تشکیل و کمبود اعتبارات، خراسان جنوبی را از مسیر توسعه متوازن کشور عقب نگه داشته است.

وی کمبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل، خشکسالی، نبود صنایع مادر و تبدیلی، مهاجرت جوانان، گرانی مسکن، ضعف امکانات درمانی و کمبود پزشک متخصص را از چالش‌های جدی استان دانست و بر لزوم بازنگری در برخورداری بیرجند و قاینات، توسعه تجارت مرزی، افزایش شعاع کولبری، حمایت از دامپروری و جلوگیری از خالی‌شدن روستاهای مرزی تأکید کرد.

در حوزه اجتماعی، فاطمه عبداللهی، کارشناس مسائل اجتماعی، با اشاره به اجرای طرح‌هایی مانند نهضت ملی مسکن، فاصله میان سیاست‌گذاری و اجرای مؤثر در استان‌های کم‌برخوردار را همچنان زیاد دانست و گفت: تسهیلات مسکن در خراسان جنوبی باید متناسب با سطح درآمد پایین‌تر خانوارها، با سود کمتر، بازپرداخت طولانی‌تر و آورده اولیه پایین‌تر طراحی شود.

وی بحران مسکن را دارای تبعات اجتماعی گسترده‌ای همچون افزایش حاشیه‌نشینی، کاهش ازدواج و مهاجرت جوانان دانست و تأکید کرد حمایت از مسکن باید به‌عنوان یک اولویت اجتماعی مورد توجه دولت قرار گیرد.

همچنین فیروز غلامی، رییس شورای اسلامی شهرستان درمیان، با اشاره به تشدید مشکلات معیشتی و زیرساختی در این شهرستان مرزی، بی‌آبی، بیکاری، تعطیلی مرز میل 73، جاده‌های ناایمن و ضعف بومی‌گزینی در انتصابات را از مهم‌ترین مشکلات منطقه عنوان کرد و خواستار نگاه ویژه دولت برای تحقق معیشت پایدار و ماندگاری مرزنشینان شد.

انتظار مردم؛ تصمیمات عملی

در مجموع، مردم خراسان جنوبی انتظار دارند سفر رییس‌جمهور به استان، صرفاً تشریفاتی نباشد و با تصمیمات عملی، تخصیص اعتبارات هدفمند و نگاه ویژه به ظرفیت‌ها و محرومیت‌ها، امید و اعتماد دوباره به جامعه بازگردد و این استان در مسیر توسعه پایدار قرار گیرد.

تسنیم