همزمانی پرداخت یارانه نقدی آذرماه 1404 با شب یلدا باعث شد در روزهای اخیر، عباراتی مانند «یارانه یلدایی»، «عیدی یلدای دولت» و «واریزی ویژه شب یلدا» در فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی فراگیر شود. اما پرسش اصلی اینجاست: آیا دولت واقعاً یارانه یلدایی جدیدی پرداخت می‌کند یا این فقط یک تعبیر رسانه‌ای از پرداخت‌های معمول است؟

در این گزارش فردانیوز، به‌صورت جامع و دیسکاوری، جزییات کامل یارانه یلدایی، میزان و زمان واریزی‌ها، ترکیب دریافتی خانوارها، نقش کالابرگ الکترونیکی و توضیحات رسمی دولت را بررسی می‌کنیم.

یارانه یلدایی چیست و چرا مطرح شد؟

اصطلاح یارانه یلدایی پس از آن رایج شد که پرداخت یارانه نقدی آذرماه با تاریخ 30 آذر 1404 (شب یلدا) همزمان شد. این تقارن زمانی موجب شد برخی رسانه‌ها از «واریزی شب یلدا» یا «عیدی یلدایی دولت» سخن بگویند.

با این حال، بررسی اطلاعیه‌های رسمی نشان می‌دهد که:

زمان‌بندی پرداخت یارانه‌ها از قبل مشخص بوده

دولت تاریخ و مبلغ پرداخت را به دلیل شب یلدا تغییر نداده

آنچه رخ داده، همزمانی تقویمی پرداخت‌های ماهانه با شب یلداست

آنچه باعث پررنگ شدن عنوان یارانه یلدایی شد، افزایش مجموع دریافتی برخی خانوارها در آذرماه است. این افزایش ناشی از تجمیع چند پرداخت همزمان بوده است:

یارانه نقدی

اعتبار کالابرگ الکترونیکی

در برخی موارد، سایر حمایت‌های معیشتی

در نتیجه، مجموع دریافتی برخی خانوارها به حدود 1.200.000 تومان می‌رسد؛ رقمی که در افکار عمومی به‌عنوان «یارانه یلدایی» شناخته شد.

طبق برنامه سازمان هدفمندی یارانه‌ها، پرداخت یارانه نقدی آذرماه به شکل زیر انجام می‌شود:

دهک‌های اول تا سوم:

زمان واریز: 25 آذر 1404

مبلغ: 400 هزار تومان به ازای هر نفر

دهک‌های چهارم تا نهم:

زمان واریز: 30 آذر 1404 (شب یلدا)

مبلغ: 300 هزار تومان به ازای هر نفر

این پرداخت‌ها کاملاً مطابق روال ماهانه است و دولت تاکنون اعلام نکرده که این یارانه، ماهیت مناسبتی یا یلدایی دارد.

بخش مهمی از افزایش دریافتی خانوارها در آذرماه، به مرحله پنجم کالابرگ الکترونیکی مربوط می‌شود. این مرحله از 15 آذرماه آغاز شده و دهک‌های مختلف را پوشش می‌دهد.

جزییات مرحله پنجم کالابرگ:

دهک‌های اول تا سوم:

اعتبار: 620 هزار تومان به ازای هر نفر

دهک‌های چهارم تا هفتم:

اعتبار: 350 هزار تومان به ازای هر نفر

امکان خرید 11 قلم کالای اساسی

عدم محدودیت در انتخاب برند

امکان خرید در چند نوبت

اعتبار قابل استفاده تا پایان اسفند 1404

مرجان دبیری، سخنگوی طرح کالابرگ الکترونیکی، اعلام کرده است که تا 22 آذرماه بیش از 2 میلیون و 982 هزار سرپرست خانوار از اعتبار مرحله پنجم استفاده کرده‌اند.

تحلیلگران اقتصادی درباره مفهوم یارانه یلدایی دو دیدگاه دارند:

دیدگاه اول: تعبیر رسانه‌ای

برخی معتقدند:

پرداخت‌ها از قبل برنامه‌ریزی شده بود

دولت بسته حمایتی جدیدی برای شب یلدا تصویب نکرده

استفاده از عنوان «یارانه یلدایی» بیشتر جذابیت رسانه‌ای دارد

دیدگاه دوم: اثر روانی مثبت

در مقابل، گروهی دیگر بر این باورند که:

حتی اگر پرداخت‌ها ماهیت مناسبتی نداشته باشند

همزمانی آن‌ها با شب یلدا می‌تواند اثر روانی مثبت داشته باشد

این تقارن، فشار هزینه‌ای خانوارها در شب یلدا را کاهش می‌دهد

واقعیت این است که همزمانی یارانه نقدی و کالابرگ باعث شده قدرت خرید خانوارهای کم‌درآمد در روزهای پایانی پاییز افزایش یابد. بسیاری از خانواده‌ها این موضوع را فرصتی برای:

خرید مایحتاج شب یلدا

تأمین اقلام خوراکی ضروری

مدیریت بهتر هزینه‌ها

دانسته‌اند، حتی اگر دولت رسماً عنوان یارانه یلدایی را به کار نبرده باشد.

یارانه یلدایی و زمان پرداخت دهک‌های مختلف

با توجه به همزمانی پرداخت دهک‌های چهارم تا نهم با شب یلدا، برخی گمانه‌زنی‌ها درباره پرداخت زودتر از موعد این گروه مطرح شده است. بر اساس تجربه سال‌های گذشته:

احتمال واریز زودتر وجود دارد

اما تاکنون اطلاعیه رسمی در این خصوص صادر نشده است

هرگونه تغییر زمان‌بندی، فقط از طریق منابع رسمی اعلام می‌شود

یارانه یلدایی و آینده پرداخت‌های حمایتی

بررسی سیاست‌های رفاهی دولت نشان می‌دهد که:

کالابرگ الکترونیکی به‌عنوان ابزار اصلی حمایت معیشتی ادامه دارد

یارانه نقدی طبق دهک‌بندی پرداخت می‌شود

حذف یارانه برخی خانوارها همچنان در حال بررسی است

خانوارهایی که نسبت به دهک‌بندی یا قطع یارانه اعتراض دارند، می‌توانند از طریق:

سامانه حمایت

کد دستوری USSD

تلفن گویای وزارت رفاه

دفاتر پلیس +10

وضعیت خود را پیگیری کنند.

جمع‌بندی؛ آیا یارانه یلدایی وجود دارد؟

پرداخت یارانه آذرماه طبق روال ماهانه انجام می‌شود

عنوان یارانه یلدایی یک تعبیر رسانه‌ای است

افزایش دریافتی برخی خانوارها به دلیل تجمیع یارانه نقدی و کالابرگ است

همزمانی با شب یلدا، اثر روانی و معیشتی مثبتی برای خانوارها داشته است

برای دریافت آخرین اخبار یارانه یلدایی، زمان واریز یارانه‌ها و تغییرات کالابرگ الکترونیکی، اخبار اقتصادی فردانیوز را دنبال کنید.

منبع

اطلاعیه‌های سازمان هدفمندی یارانه‌ها، اظهارات سخنگوی طرح کالابرگ الکترونیکی