طبق مصوبه کمیته تخصصی دولت درباره چارچوب اجرای طرح بنزین سه‌نرخی، سهمیه بنزین 1500 تومانی تنها تا سقف 6 ماه قابل ذخیره‌سازی است. یعنی اگر شما سهمیه ماهانه‌تان را کامل مصرف نکنید، امکان انباشت آن وجود دارد، اما بیش از 6 ماه نگهداری نمی‌شود و سهمیه‌های مازاد به‌صورت خودکار حذف خواهد شد.

به زبان ساده:

سهمیه بنزین 1500 تومانی = 60 لیتر در ماه

حداکثر ذخیره سهمیه بنزین = 6 ماه

حداکثر موجودی سهمیه بنزین روی کارت = 360 لیتر

بیشتر از 360 لیتر = حذف خودکار سهمیه بنزین مازاد

این خبر برای بسیاری از رانندگان مهم است، چون برنامه‌ریزی مصرف سوخت و مدیریت هزینه‌های خانوار، مستقیم به سقف ذخیره سهمیه بنزین گره می‌خورد.

سقف 6 ماهه ذخیره سهمیه بنزین موضوع تازه‌ای نیست؛ اما دولت در چارچوب سیاست جدید ساماندهی مصرف و شفاف‌سازی نظام سهمیه‌بندی، دوباره روی همین سقف تأکید کرده است. دلیل این تصمیم معمولاً به چند هدف کلان برمی‌گردد:

مدیریت تقاضا و کنترل مصرف
وقتی امکان ذخیره‌سازی نامحدود باشد، بخشی از مصرف‌کنندگان در دوره‌هایی که انتظارات تورمی بالا می‌رود، به سمت انبار کردن سهمیه بنزین می‌روند. سقف 6 ماه، جلوی شکل‌گیری “انبار سوخت روی کارت‌ها” را می‌گیرد.

شفاف‌سازی نظام سهمیه‌بندی
دولت می‌خواهد تصویر دقیق‌تری از میزان مصرف واقعی و تقاضای موثر داشته باشد. اگر سهمیه‌های انباشته سالانه یا چندساله روی کارت‌ها باقی بماند، تحلیل داده‌ها سخت‌تر می‌شود.

کاهش ریسک قاچاق و سوءاستفاده
در هر سیاست یارانه‌ای، فاصله قیمت داخلی و بیرونی می‌تواند انگیزه‌های سوداگرانه ایجاد کند. محدودیت ذخیره سهمیه بنزین، یک ابزار کنترلی برای کاهش این انگیزه‌هاست.

اگر سهمیه ماهانه شما 60 لیتر بنزین 1500 تومانی باشد، با سقف 6 ماهه:

60 لیتر * 6 ماه = 360 لیتر

بنابراین حداکثر سهمیه بنزین 1500 تومانی قابل انباشت روی کارت سوخت 360 لیتر است.

نکته مهم:
اگر شما در ماه‌های متوالی سهمیه‌تان را مصرف نکنید و موجودی سهمیه بنزین از 360 لیتر عبور کند، سیستم به‌صورت خودکار سهمیه بنزین مازاد را حذف می‌کند. پس نگهداری سهمیه بیش از این سقف عملاً ممکن نیست.

طبق توضیح مصوبه، معیار حذف این است: “مازاد بر سقف 6 ماه”. یعنی وقتی سهمیه‌های ذخیره‌شده شما وارد ماه هفتم شوند، بخش اضافه عملاً دیگر قابل نگهداری نیست و به شکل خودکار از کارت حذف می‌شود.

برای درک بهتر، یک مثال روشن:

اگر شما 6 ماه پشت سر هم سهمیه بنزین را مصرف نکنید، موجودی‌تان به 360 لیتر می‌رسد.

از ماه هفتم، سهمیه تازه‌ای که شارژ می‌شود، دیگر نمی‌تواند به موجودی اضافه شود. سیستم معمولاً قدیمی‌ترین یا مازادِ بالاتر از سقف را حذف می‌کند تا موجودی از 360 لیتر بیشتر نشود.

نتیجه: اگر قصد دارید سهمیه‌تان هدر نرود، بهتر است برنامه مصرف را طوری بچینید که قبل از رسیدن به سقف، بخشی از سهمیه مصرف شود.

در متن خبر اشاره شده این محدودیت، بخشی از بسته سیاستی دولت در قالب طرح بنزین سه‌نرخی است. در چنین چارچوبی، دولت تلاش می‌کند:

یارانه پنهان انرژی را هدفمندتر کند

شبکه توزیع را از فشار مالی و عملیاتی محافظت کند

رفتار مصرف‌کننده را با ابزارهای تدریجی مدیریت کند

در عمل، وقتی نظام قیمت‌گذاری چندنرخی باشد، اهمیت مدیریت سهمیه بنزین بیشتر می‌شود؛ چون سهمیه 1500 تومانی به‌عنوان سوخت یارانه‌ای، باید با مکانیزم‌هایی مثل سقف ذخیره 6 ماهه کنترل شود تا هم منابع درست توزیع شود و هم از جهش‌های رفتاری جلوگیری گردد.

بر اساس روال سهمیه‌بندی، سهمیه بنزین 60 لیتری ماهانه عمدتاً برای خودروهای شخصی بنزین‌سوز تعریف می‌شود. وقتی خبر می‌گوید “هر خودرو با سهمیه ماهانه 60 لیتر”، یعنی این چارچوب برای همان گروه اصلیِ مشمول سهمیه یارانه‌ای مطرح است.

البته برخی گروه‌ها (مثل ناوگان عمومی، تاکسی‌ها یا خودروهای خدماتی) در مقاطع مختلف ممکن است سازوکار متفاوت یا سهمیه‌های مکمل داشته باشند. اما در متن ارائه‌شده، مبنای اصلی همین سهمیه بنزین 60 لیتر ماهانه و سقف 360 لیتر است.

سقف 6 ماهه ذخیره سهمیه بنزین، بیش از همه روی کسانی اثر می‌گذارد که:

خودرو دارند اما استفاده کمی می‌کنند

بیشتر از حمل‌ونقل عمومی یا تاکسی اینترنتی استفاده می‌کنند

سفرهای شهری‌شان محدود است

یا خودرو دوم در خانواده دارند

برای این گروه‌ها، اگر مصرف خیلی پایین باشد، احتمال رسیدن به سقف 360 لیتر بالا می‌رود و بعد از آن، سهمیه بنزین اضافه عملاً می‌سوزد (حذف می‌شود).
راه‌حل عملی (در حد توصیه مصرفی، نه مالی/سرمایه‌ای): مدیریت مصرف در حدی که موجودی از سقف عبور نکند؛ مثلاً مصرف دوره‌ای، انجام سرویس‌های ضروری، یا استفاده در سفرهای برنامه‌ریزی‌شده.

در بسته مدیریت مصرف سوخت، صرفاً محدودیت ذخیره سهمیه بنزین مطرح نیست؛ یک محور مهم دیگر هم وجود دارد: تبدیل رایگان خودروهای بنزینی به CNG.

منطق این سیاست روشن است:
اگر بخشی از مصرف بنزین به سمت CNG منتقل شود، فشار روی تأمین و توزیع بنزین کمتر می‌شود و نظام سهمیه بنزین هم “پایدارتر” مدیریت خواهد شد.

طبق توضیحات ارائه‌شده در متن:

زیرساخت تبدیل رایگان فعال شده

مالکان می‌توانند از طریق سامانه مربوطه ثبت‌نام کنند

هدف این است که روزانه حدود 1 تا 2 میلیون لیتر از مصرف بنزین به CNG منتقل شود

این یعنی دولت در کنار کنترل سهمیه بنزین (از طریق سقف ذخیره)، به دنبال کاهش وابستگی به بنزین هم هست.

از زاویه مصرف‌کننده، دوگانه‌سوز شدن چند اثر مهم دارد:

هزینه پیمایش کمتر نسبت به بنزین

کاهش حساسیت بودجه خانوار به تغییرات قیمت بنزین

افزایش برد پیمایش خودرو به دلیل وجود دو سوخت

کاهش آلایندگی نسبت به بنزین (در ادبیات عمومی سیاست‌گذاری)

اما دولت هم از این سیاست منتفع می‌شود:
هر لیتر بنزین کمتر، یعنی فشار کمتر روی واردات/تولید، کاهش هزینه یارانه پنهان، و کنترل بهتر نظام سهمیه بنزین.

در متن شما نشانی سامانه تبدیل به CNG آمده است. مسیر کلی هم این است:

مراجعه به سامانه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی برای ثبت‌نام

یا مراجعه به مراکز مجاز و کارگاه‌های تبدیل

طبق متن، هزینه تبدیل در طرح دولتی برای مالک رایگان است و بر عهده دولت قرار می‌گیرد.

این بخش به‌طور غیرمستقیم با سهمیه بنزین گره خورده چون هرچه استفاده از CNG بیشتر شود، نیاز به سهمیه بنزین کمتر می‌شود.

سهمیه بنزین ماهانه: 60 لیتر

سقف ذخیره سهمیه بنزین: 6 ماه

سقف موجودی سهمیه بنزین 1500 تومانی: 360 لیتر

مازاد بر سقف: حذف خودکار

هدف سیاست: مدیریت مصرف، کنترل قاچاق، شفاف‌سازی سهمیه‌بندی

1) سهمیه بنزین 1500 تومانی تا چند ماه ذخیره می‌شود؟
طبق مصوبه جدید، سهمیه بنزین تا 6 ماه ذخیره می‌شود و بیشتر از آن حذف خواهد شد.

2) حداکثر چند لیتر سهمیه بنزین 1500 تومانی می‌توان روی کارت ذخیره کرد؟
با سهمیه 60 لیتری ماهانه، حداکثر 360 لیتر.

3) اگر سهمیه بنزین من بیشتر از 360 لیتر شود چه اتفاقی می‌افتد؟
مازاد بر سقف 6 ماه، به‌صورت خودکار حذف می‌شود.

4) این قانون ذخیره سهمیه بنزین شامل چه خودروهایی است؟
برای خودروهایی که سهمیه ماهانه 60 لیتر بنزین یارانه‌ای دارند (طبق متن خبر).

5) آیا با دوگانه‌سوز کردن خودرو، سهمیه بنزین تغییر می‌کند؟
در متن خبر تغییر مستقیم سهمیه ذکر نشده، اما هدف سیاست این است که مصرف به سمت CNG برود تا وابستگی به سهمیه بنزین کمتر شود.

6) تبدیل رایگان خودرو به CNG را از کجا پیگیری کنیم؟
از طریق سامانه معرفی‌شده در متن و مراکز مجاز تبدیل که زیر نظر شرکت ملی پخش فعالیت می‌کنند.

اگر شما هم سهمیه‌تان روی کارت نزدیک 360 لیتر شده، همین امروز موجودی کارت سوخت را بررسی کنید و برنامه مصرف‌تان را طوری تنظیم کنید که سهمیه بنزین اضافه از بین نرود. همچنین اگر هزینه بنزین برایتان سنگین شده، وضعیت طرح تبدیل رایگان به CNG را از سامانه رسمی پیگیری کنید تا مصرف بنزین‌تان کاهش پیدا کند.

خبرگزاری فارس
ایسنا
اطلاعیه‌ها و گزارش‌های مرتبط با شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران