در یکی از مهم‌ترین تصمیم‌های حمایتی دولت در نیمه دوم سال 1404، اجرای مرحله جدید کالابرگ الکترونیک برای سه دهک اول درآمدی کشور دوباره کلید خورد. بر اساس اعلام رسمی دستگاه‌های مسئول، مبلغ 2 میلیون و 460 هزار تومان به‌صورت فوق‌العاده برای خانوارهای مشمول در قالب اعتبار خرید کالاهای اساسی واریز شده است. این اقدام با هدف حمایت مستقیم از معیشت اقشار کم‌درآمد و کنترل آثار تورمی بر سبد غذایی خانوار انجام شده و میلیون‌ها نفر را در سراسر کشور تحت پوشش قرار داده است.

گزارش پیش رو، به‌صورت جامع آخرین جزییات واریز جدید کالابرگ الکترونیک، دهک‌های مشمول، مبلغ پرداختی، نحوه استفاده، شرایط فعال‌سازی، تفاوت با یارانه نقدی، سناریوهای آینده و پاسخ به پرسش‌های پرتکرار مردم را بررسی می‌کند.

کالابرگ الکترونیک یکی از مهم‌ترین ابزارهای حمایتی دولت برای افزایش قدرت خرید اقشار ضعیف جامعه است که به جای پرداخت مستقیم پول نقد، اعتبار خرید کالاهای اساسی را به کارت بانکی خانوارها اختصاص می‌دهد. این روش موجب می‌شود منابع حمایتی دقیقاً صرف تأمین نیازهای حیاتی مردم مانند مواد غذایی شود و از تبدیل یارانه به مصارف غیرضروری جلوگیری شود.

فعال‌سازی دوباره کالابرگ الکترونیک در زمستان 1404، به دلیل افزایش قیمت کالاهای اساسی، رشد هزینه‌های خوراکی خانوار و فشار تورمی بر دهک‌های پایین صورت گرفته است.

طبق اعلام رسمی، در مرحله جدید اجرای طرح کالابرگ الکترونیک، مبلغ 2 میلیون و 460 هزار تومان به حساب سرپرستان خانوار دهک‌های اول تا سوم واریز شده است. این مبلغ به صورت تجمیعی برای هر خانوار محاسبه شده و قابل برداشت نقدی نیست، بلکه فقط برای خرید کالاهای مشخص در فروشگاه‌های طرف قرارداد قابل استفاده است.

این رقم یکی از بالاترین مبالغ پرداختی در قالب یارانه کالایی طی سال‌های اخیر محسوب می‌شود.

در اجرای جدید کالابرگ الکترونیک، فقط سه دهک اول جامعه مشمول دریافت این اعتبار شده‌اند:

دهک اول (کم‌درآمدترین خانوارها)

دهک دوم

دهک سوم

این دهک‌ها عمدتاً شامل:

کارگران حداقلی‌بگیر

بازنشستگان حداقل‌بگیر

خانوارهای دارای حمایت‌های معیشتی

خانواده‌های تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی

می‌شوند. دولت اعلام کرده است که دهک‌های بالاتر فعلاً در این مرحله مشمول نیستند.

اعتبار کالابرگ الکترونیک مانند مراحل قبل، مستقیماً به کارت بانکی سرپرست خانوار متصل شده است. نیازی به افتتاح حساب جدید یا تعویض کارت نیست. هر خانواده می‌تواند با همان کارت یارانه‌ای خود، به فروشگاه‌های طرف قرارداد مراجعه کرده و کالا خریداری کند.

مراحل استفاده از کالابرگ به شرح زیر است:

مراجعه به فروشگاه‌های مجاز

انتخاب کالاهای مشمول طرح

پرداخت از طریق کارت یارانه

کسر مبلغ از اعتبار کالابرگ

در مرحله جدید اجرای کالابرگ الکترونیک، سبد کالای مشمول شامل اقلام اساسی زیر است:

برنج

روغن

مرغ

تخم‌مرغ

شیر

ماست

پنیر

گوشت قرمز (در برخی مناطق)

حبوبات

هدف از تمرکز روی این اقلام، تثبیت امنیت غذایی دهک‌های پایین و جلوگیری از حذف مواد پروتیینی و لبنی از سبد معیشت خانوار است.

کالابرگ الکترونیک و تفاوت آن با یارانه نقدی

یکی از سوالات مهم مردم این است که کالابرگ الکترونیک چه تفاوتی با یارانه نقدی دارد؟

تفاوت‌های اصلی عبارت‌اند از:

یارانه نقدی قابل برداشت پولی است، اما کالابرگ فقط برای خرید کالا

کالابرگ تضمین می‌کند یارانه صرف کالاهای ضروری شود

در کالابرگ، تورم اثر کمتری بر ارزش یارانه دارد

امنیت غذایی خانوارها در اولویت قرار می‌گیرد

دولت معتقد است که ترکیب یارانه نقدی و کالابرگ الکترونیک می‌تواند اثر حمایتی پایدارتری ایجاد کند.

کالابرگ الکترونیک و تأثیر مستقیم آن بر معیشت مردم

اجرای مرحله جدید کالابرگ الکترونیک در شرایطی انجام شده که فشار اقتصادی بر دهک‌های پایین به بالاترین سطح خود در سال‌های اخیر رسیده است. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد:

هزینه مواد غذایی بیش از 60 درصد درآمد خانوارهای کم‌درآمد را مصرف می‌کند

حذف گوشت و لبنیات از سبد غذایی در بسیاری از خانواده‌ها رخ داده

کالابرگ باعث بازگشت بخشی از این اقلام به سبد مصرفی می‌شود

به همین دلیل کارشناسان اقتصادی، این مرحله از کالابرگ الکترونیک را یکی از مؤثرترین ابزارهای فوری حمایت معیشتی می‌دانند.

کالابرگ الکترونیک و دغدغه تأخیر در شارژ اعتبار

برخی از مشمولان طی ساعات ابتدایی اجرای طرح اعلام کردند که اعتبار کالابرگ الکترونیک آن‌ها هنوز شارژ نشده است. مسئولان وزارت تعاون در واکنش اعلام کردند که:

واریز اعتبار به صورت مرحله‌ای انجام می‌شود

ممکن است بین بانک‌ها تفاوت زمانی وجود داشته باشد

حداکثر ظرف 72 ساعت تمامی حساب‌ها شارژ خواهد شد

بنابراین خانوارها باید از مراجعه شتاب‌زده به فروشگاه‌ها در ساعات اولیه خودداری کنند.

کالابرگ الکترونیک و نقش فروشگاه‌های زنجیره‌ای

یکی از ارکان اصلی موفقیت طرح کالابرگ الکترونیک، همکاری فروشگاه‌های زنجیره‌ای و سوپرمارکت‌ها است. در حال حاضر فروشگاه‌های زیر طرف قرارداد رسمی هستند:

رفاه

افق کوروش

جانبو

هایپراستار

تعاونی‌های مصرف

همچنین هزاران فروشگاه خرد نیز با نصب دستگاه‌های مخصوص، به شبکه کالابرگ متصل شده‌اند.

کالابرگ الکترونیک و احتمال تمدید طرح در ماه‌های آینده

یکی از مهم‌ترین پرسش‌ها این است که آیا اجرای کالابرگ الکترونیک فقط محدود به همین مرحله خواهد بود یا ادامه پیدا می‌کند؟

بر اساس اعلام غیررسمی برخی مسئولان:

در صورت تأمین منابع مالی

با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه

و در صورت ادامه فشار تورمی

احتمال تمدید این طرح برای ماه‌های آینده نیز وجود دارد.

کالابرگ الکترونیک و واکنش نمایندگان مجلس

نمایندگان مجلس شورای اسلامی عمدتاً از اجرای دوباره کالابرگ الکترونیک حمایت کرده‌اند. برخی از آن‌ها اعلام کرده‌اند:

کالابرگ ابزار دقیق‌تری نسبت به یارانه نقدی است

باید دهک چهارم نیز به تدریج به طرح اضافه شود

کارت معیشتی باید به صورت دائمی در نظام رفاهی کشور تثبیت شود

کالابرگ الکترونیک و نگرانی از تورم پنهان

برخی اقتصاددانان در کنار حمایت از کالابرگ الکترونیک، نسبت به «تورم پنهان» هشدار داده‌اند. منظور آن‌ها این است که:

افزایش تقاضای ناگهانی کالاهای مشمول

ممکن است موجب افزایش قیمت پنهانی شود

در صورت نبود نظارت کافی، برخی فروشگاه‌ها تخلف کنند

به همین دلیل، سازمان تعزیرات و وزارت صمت مأموریت نظارت ویژه بر قیمت کالاهای کالابرگی را بر عهده گرفته‌اند.

کالابرگ الکترونیک و خانواده‌های دارای چند فرزند

یکی از مزایای مهم کالابرگ الکترونیک این است که مبلغ پرداختی به صورت سرانه خانوار محاسبه می‌شود. یعنی:

خانوار 1 نفره مبلغ کمتری دریافت می‌کند

خانوار 4 یا 5 نفره اعتبار بیشتری می‌گیرد

خانواده‌های پرجمعیت بیشترین بهره‌مندی را دارند

همین موضوع باعث شده استقبال خانواده‌های دارای فرزند بیشتر از سایر گروه‌ها باشد.

کالابرگ الکترونیک و آینده سیاست‌های حمایتی دولت

تحلیل‌گران اقتصادی معتقدند که کالابرگ الکترونیک به تدریج جایگاه ثابتی در سیاست‌های رفاهی کشور پیدا خواهد کرد. سناریوهای احتمالی آینده شامل:

حذف تدریجی یارانه نقدی و جایگزینی کامل با کالابرگ

ترکیب کالابرگ، یارانه نقدی و کارت رفاهی

اتصال کالابرگ به داده‌های دهک‌بندی هوشمند

سوالات پرتکرار درباره کالابرگ الکترونیک (FAQ)

خیر، فقط برای خرید کالاهای مشخص قابل استفاده است.

خیر، دهک‌بندی به‌صورت سیستمی انجام شده و امکان ثبت‌نام آزاد وجود ندارد.

معمولاً چند هفته تا چند ماه فرصت استفاده وجود دارد که تاریخ دقیق از سوی وزارت تعاون اعلام می‌شود.

در برخی مراحل قبلی، اعتبار سوخت شده است، بنابراین توصیه می‌شود در مهلت مقرر استفاده شود.

جمع‌بندی نهایی گزارش کالابرگ الکترونیک

اجرای دوباره کالابرگ الکترونیک با پرداخت فوق‌العاده 2 میلیون و 460 هزار تومان برای سه دهک اول، یکی از مهم‌ترین اقدامات حمایتی دولت در سال 1404 محسوب می‌شود. این طرح با تمرکز بر امنیت غذایی، تلاش می‌کند آثار تورم را از سبد معیشت اقشار ضعیف کاهش دهد.

با وجود برخی چالش‌ها در اجرا، استقبال گسترده خانوارها و حمایت نهادهای تصمیم‌گیر نشان می‌دهد که کالابرگ به یکی از ابزارهای اصلی حمایت اقتصادی در کشور تبدیل شده است.

اگر جزو دهک‌های اول تا سوم هستید، وضعیت اعتبار کالابرگ الکترونیک خود را بررسی کرده و حتماً در مهلت تعیین‌شده از آن استفاده کنید. برای دریافت آخرین اخبار رسمی و تغییرات جدید طرح‌های حمایتی، فردانیوز را دنبال کنید.

منبع خبر

اطلاعیه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی – گزارش تجمیعی رسانه‌ها