مقامات سازمان غذا و دارو از کاهش ذخایر کشور به زیر یک ماه خبر می دهند و هم زمان نیز دولت در تصمیمی ارز ترجیحی داروهای وارداتی بیماران خاص را قطع کرده است. به گفته مدیرعامل انجمن بیماران تالاسمی، این تصمیم دولت مهر تأیید بر مرگ بیماران است. هم زمان سایر بیماران نیز با اشاره به افزایش قیمت برخی اقلام دارویی و کمبود آنها در بازار نسبت به این وضعیت اعتراض دارند.

افزایش قیمت دارو و کمبود اقلام دارویی هم زمان با رشد نرخ ارز در کشور بار دیگر فشار بر بیماران و به ویژه بیماران خاص و صعب العلاج را افزایش داده است. روز دوشنبه انجمن تالاسمی در بیانیه ای از حذف ارز داروهای وارداتی بیماران تالاسمی خبر داد.

حذف ارز داروهای وارداتی بیماران خاص

این انجمن در بیانیه خود آورده است: از دولتی که رییس جمهور آن یک پزشک است و برخی معاونین و مشاورین ایشان از جامعه پزشکی کشور هستند، انتظار می رفت با عبرت از تجربیات تلخ دولت های قبلی در زمینه حذف ارز دولتی دارو و معیشت مردم، همچنان سیاست حمایتی خود را ادامه دهد. اما به یکباره و بدون هیچ توضیحی برای مردم و به خصوص بیماران خاص و صعب العلاج، دستور حذف ارز ترجیحی دارو، تجهیزات پزشکی و معیشت مردم را صادر کرده است.

این انجمن همچنین با اشاره به افزایش فشارها به 20 هزار خانواده دارای فرزند تالاسمی در کشور هشدار می دهد تداوم این سیاست ارزی جدید دولت عملاً مهر تأییدی بر مرگ این بیماران در سراسر کشور است.

پیشنهاد فروش قرنیه چشم و کلیه برای تأمین دارو

یونس عرب ، مدیرعامل انجمن بیماران تالاسمی، با انتقاد از تصمیم دولت می گوید: تغییر شیوه تأمین ارز دارو بدون در نظر گرفتن وضعیت اجتماعی و مالی بیماران، به ویژه بیماران تالاسمی، جان هزاران نفر را در معرض خطر جدی قرار داده است. اگرچه هدف دولت برای کنترل تورم و کاهش فساد ارزی هدف درستی است، اما روش اجرای آن غلط و غیرکارشناسی است و باعث می شود بیماران و خانواده هایشان بار اصلی این تصمیمات را تحمل کنند.

به گفته او، بیماران تالاسمی برای ادامه زندگی به مجموعه ای گسترده از داروها و خدمات نیازمندند: این داروها پیش تر باید تحت پوشش کامل بیمه قرار می گرفتند، اما سال هاست بخشی از هزینه آنها برخلاف قانون حمایت از بیماران خاص کشور از جیب بیماران پرداخت می شود. با افزایش نرخ ارز دارو، سهم پرداختی بیماران به طور مستقیم افزایش یافته است. خانواده هایی که پیش تر خانه و دارایی خود را برای تأمین دارو فروخته اند، دیگر توان پرداخت این هزینه ها را ندارند.

عرب با بیان اینکه دولت از مدیریت هزینه های درمانی بیماران خاص عملاً شانه خالی کرده است، می گوید: بسیاری از خانواده ها در شرایط بحرانی، برای حفظ جان فرزندان مبتلا به تالاسمی به اقدامات تلخی روی می آورند.

او یادآور می شود: خانواده هایی به ما مراجعه می کنند که درخواست دارند برای تأمین هزینه داروی فرزندشان، اعضای بدنشان مانند کلیه یا حتی قرنیه چشمشان فروخته شود. این وضعیت برای نظام سلامت کشور بسیار تأسف بار و نگران کننده است.

عرب با اشاره به تغییر سطح بندی ارزی داروها و انتقال برخی اقلام دارویی از تالار یک به تالار دو توضیح می دهد: حذف ارز ترجیحی داروهای وارداتی نیاز به سه تا چهار برابر نقدینگی بیشتر برای واردات دارو ایجاد کرده است که شرکت های واردکننده و داروخانه ها توان تأمین آن را ندارند. درعین حال، سازمان های بیمه گر نیز با بدهی های سنگین روبه رو هستند و قادر به پرداخت سریع مطالبات داروخانه ها نیستند. این موضوع چرخه تأمین دارو را با اختلال بیشتری مواجه می کند.

مدیرعامل انجمن بیماران تالاسمی ایران همچنین نسبت به تشدید قاچاق معکوس دارو درنتیجه افزایش نرخ ریالی ارز هشدار می دهد: برخلاف تصور دولت، مشکل قاچاق معکوس ناشی از تفاوت قیمت ریالی دارو در داخل کشور نیست؛ بلکه ناشی از اختلاف نرخ ارزی دارو میان ایران و کشورهای منطقه است. برخی شرکت های چندملیتی به دلیل شرایط تحریم، دارو را با قیمت ارزی پایین تری به ایران عرضه می کنند و همین اختلاف قیمت، انگیزه قاچاق معکوس را افزایش می دهد.

به گفته او، اعمال نرخ های جدید ارزی بر دارو به این معناست که بیماری که امروز برای تهیه یک قلم داروی 700 هزار تومانی مشکل دارد، با قیمت های چند میلیون تومانی مواجه می شود: چگونه یک خانواده کارگری با حقوق 10 یا 11 میلیون تومان می تواند چنین هزینه هایی را برای یک عضو بیمار خانواده تأمین کند؟ این موضوع بیماران را به سمت خرید داروی گران و فروش آن برای کسب درآمد و درنهایت محروم شدن از درمان سوق می دهد.

عرب یادآور می شود: افزایش نرخ ریالی دارو بدون کنترل تورم، تنها رنج بیماران را بیشتر و خطر مرگ را به آنها نزدیک تر می کند. او تأکید کرد: تکرار این سیاست ها بدون اصلاحات ساختاری، بحران دسترسی بیماران خاص به دارو را تشدید می کند.

تجمع دوباره بیماران سیستینوزیس

هم زمان با نگرانی انجمن بیماران تالاسمی، جمعی از بیماران مبتلا بیماری نادر سیستینوزیس در اعتراض به گران شدن داروی سیستاگون در مقابل وزارت بهداشت تجمع کردند. این بیماران در مهرماه نیز تجمع دیگری را انجام داده بودند.

سرگردانی بیماران خود ایمنی

فروغ یک بیمار مبتلا به نوعی بیماری خودایمنی است و از نایاب شدن چند داروی حیاتی از جمله متوترکسات مورد استفاده در درمان بیماری های روماتولوژیک و التهاب های استروییدی خبر می دهد و می گوید: بیش از دو ماه است که این داروها در بسیاری از داروخانه ها توزیع نمی شود و مسئولان داروخانه ها دلیل آن را نرسیدن مواد اولیه یا توقف تولید عنوان می کنند.

به گفته این بیمار، داروهایی که طی 25 سال با قیمت پایین و تحت پوشش بیمه تهیه می شد، اکنون یا کاملاً نایاب شده یا تنها نمونه خارجی آن با قیمت بسیار بالا عرضه می شود.

فروغ با تأکید بر اینکه مصرف استروییدها و متوترکسات برای بیماران قابل قطع نیست، می گوید: جایگزین مطمئنی برای این داروها وجود ندارد و حتی یک روز قطع مصرف می تواند توان فعالیت های روزمره را برای آنها مختل کند.

او می افزاید: برای یافتن دارو ناچار شده به داروخانه های متعدد، سامانه های دارویی و حتی شهرهای دیگر مراجعه کند و گاهی تنها نسخه های خارجی با تاریخ انقضا نزدیک یا قیمت های چند برابر پیشنهاد می شود.

کاهش شدید ذخایر دارویی

گفته های این بیماران درحالی است که اکبر عبداللهی اصل ، مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو، از کاهش موجودی شرکت های پخش دارو خبر می دهد و می گوید: اکنون موجودی کارخانه ها به زیر یک ماه رسیده است. موجودی پخش نیز به شدت کاهش یافته است. ذخیره برای شرایط صلح و ثبات تعریف شده، نه برای وضعیت فعلی که کشور در بدترین حالت ممکن از نظر تأمین ارز قرار دارد.

به گفته عبداللهی، در حوزه داروهای بیمارستانی 21 قلم دارو دچار کمبود است: البته 540 قلم داروی ضروری و حیاتی در حوزه داروهای غیر بیمارستانی هم وجود دارد که 56 قلم آن دچار کمبود است. ذخایر 195 قلم دارو نیز زیر یک ماه، 360 قلم دارو زیر دو ماه و 270 قلم موجودی زیر سه ماه است.

او همچنین یادآور می شود: حدود سه هزار قلم دارو در فهرست دارویی کشور داریم که در بسیاری از کشورها همه این داروها ضروری محسوب می شوند، اما ما این داروها را طبقه بندی کردیم و از این سه هزار قلم، حدود 130 قلم داروهای حیاتی و حدود 400 قلم داروهای ضروری محسوب می شوند که ارزان ترین و هزینه-اثربخش ترین داروها هستند. این 540 قلم دارو اولویت اول سازمان غذا و دارو برای تأمین هستند و تا این داروها تأمین نشوند، سراغ بقیه داروها نمی رویم. فاصله 540 تا سه هزار قلم داروهایی هستند که ممکن است هر زمان دچار کمبود شوند.

افزایش مطالبات شرکت های دارویی

از سوی دیگر و هم زمان با مشکلات ارزی دارو، سید ابراهیم هاشمی ، رییس انجمن پخش دارو و مکمل ایران، نیز افزایش مطالبات این شرکت ها از دولت خبر می دهد و می گوید: مجموع مطالبات معوق از داروخانه ها، بیمارستان های خصوصی، دانشگاه های علوم پزشکی و سایر دستگاه های دولتی تا پایان آبان ماه 1404 به حدود 157 هزار میلیارد تومان رسیده است. تنها دانشگاه های علوم پزشکی حدود 31.5 هزار میلیارد تومان بدهی دارند و مجموع بدهی بخش دولتی به 47 هزار میلیارد تومان می رسد.

به گزارش فارس، او می افزاید: بخش قابل توجهی از این مطالبات مربوط به دوره هایی بیش از هشت ماه و حتی بالاتر از یک سال است. نمی دانم امروز در کشور چه کالایی وجود دارد که بیش از یک سال پول آن پرداخت نشود؛ اما دارو تنها بخشی است که چنین فشاری را تحمل می کند.

گفته های مدیرکل امور دارو و رییس انجمن شرکت های پخش دارو به معنی افزایش میزان کمبودهای دارویی در هفته ها و ماه های آینده است و این، یعنی ممکن است بیماران بیشتری برای تهیه داروی خود دچار مشکل شوند و دور از انتظار نیست که برخی صنایع دارویی نیز به دلیل کمبود نقدینگی و مشکلات تأمین ارز برای تهیه مواد اولیه خود خطوط تولید را متوقف کنند.