جوان آنلاین: بازار اقلام مرتبط با نهاده‌های دامی مانند شیر و لبنیات، تخم‌مرغ، گوشت قرمز و مرغ که کالا‌های اصلی سبد معیشت خانوار است، در تلاطمی فاقد توجیه است. گرانی بی‌لجام قیمت این اقلام با وجود تخصیص ارز یارانه‌ای، داستان امروز و دیروز نیست. ماجرای آن به زمان دولت دوازدهم و ابداع ارز 4 هزارو 200 تومانی بازمی‌گردد. تا پیش از آن، نهاده‌های دامی و طیور با ارز آزاد (به نرخ روز) وارد می‌شد و به دست دامدار می‌رسید و اگر افزایش قیمتی در این کالا‌ها اتفاق می‌افتاد، به دلیل افزایش قیمت حقوق و دستمزد کارگر و احیاناً قیمت سوخت یا افزایش نرخ تورم بود. اما از بهار سال 1397 تاکنون تأمین و توزیع نهاده‌ها به غده‌ای سرطانی تبدیل شده که روز به روز در حال بزرگ‌شدن است. تخصیص ارز دولتی 4 هزارو 200 یا 28هزارو 500‌تومانی به رانت بزرگی برای واردکننده بزرگ نهاده‌ها و متولیان تأمین آن در وزارت جهاد کشاورزی تبدیل شده است. بیش از سه دهه است وزیران این وزارتخانه از خودکفایی در تولیدنهاده‌های دامی خبر می‌دهند، اما رانت و لابی پر قدرت واردکنندگان بزرگ مانع این اتفاق می‌شود، حتی در یک دورانی برخی متولیان کشاورزی خودکفایی و تولید گندم را هم زیر سؤال می‌بردند و معتقد بودند واردات ارزان‌تر است. حال در شرایطی قرار داریم که به دلیل کمبود آب و خشکسالی، در سال‌های پیش‌رو امکان کاشت و تولید این نهاده‌ها و رسیدن به خودکفایی را نداریم و چاره‌ای جز واردات آن نیست. بدیهی است با اتفاقاتی که سال گذشته و امسال بر سر واردات و توزیع نهاده‌ها آمد، نهاد‌های نظارتی و مجلس باید تدبیری بیندیشند تا بیش از این، اقلام ضروری سد معیشت خانوار دور از دسترس نشود و به اصطلاح از سفره‌های مردم حذف نشود.

بی‌تدبیری وزارت جهاد کشاورزی در تأمین و توزیع بموقع نهاده‌ها در یک سال اخیر و انحصارگرایی در واردات، موجب راه‌اندازی بازار سیاه شده است و دامداران و مرغداران نهاده را گران خریداری و کالای تولیدی‌شان را با قیمت بالا می‌فروشند. رییس مجلس پشت تریبون مجلس و مراسم متعدد از این روش تأمین نهاده و حیف و میل شدن ارز‌های دولتی گلایه می‌کند و تأمین‌کننده انحصاری نهاده‌ها با انتشار ویدئو‌هایی در فضای مجازی از عدم‌تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی، از سال گذشته تاکنون خبر می‌دهد و توزیع خود را متوقف کرده است. مدلل در این فیلم مدعی شده که بانک مرکزی دو سال است یک‌میلیاردو 300‌میلیون یوروی این شرکت را بابت واردات و توزیع نهاده در بازارگاه تخصیص نداده و هشدار می‌دهد تا زمانی که طلبش تسویه نشود، فروش و عرضه نهاده‌های این هلدینگ متوقف خواهد ماند.

حال در میان نزاع واردکننده، توزیع‌کننده و رییس مجلس و حتی سازمان بازرسی بر سر آشفته‌بازار نهاده‌ها، تنها مصرف‌کننده نهایی، مرغداران و دامداران ضرر می‌کنند که به هیچ وجه از ارز ترجیحی 28 هزارو 500 تومانی منتفع نشده‌اند؛ سفره‌هایی که متأسفانه کوچک و کوچک‌تر می‌شود و حتی کالابرگ‌های ناچیز دولتی نیز پاسخگوی نیاز‌های خانوار نیست. بدیهی است در این نابسامانی‌های اتفاق افتاده تولیدکنندگان لبنیات یا واسطه و دلالان فعال در بازار مرغ، گوشت و تخم‌مرغ برای کسب سود بیشتر تخلفاتی انجام دهند و بازار را بیشتر ملتهب کنند، مانند تولیدکنندگان لبنیات که بیشترین شیر دریافتی‌شان را به شیر خشک تبدیل و صادر می‌کنند، با همین کار باعث افزایش تقاضا برای شیر خام و گرانی قیمت آن شده‌اند و شیر دریافتی‌شان را به شیر خشک صنعتی تبدیل و سود کلانی می‌کنند. آیا می‌شود از دلالان و این دست تولیدکنندگان انتظار داشت هوای مصرف‌کننده را داشته باشند؟

 جهادکشاورزی با ارز رانتی 28هزارو 500 تومانی تجارت می‌کند

متأسفانه این روز‌ها رؤسای قوا، اعم از رییس‌جمهور یا رییس مجلس مدام از وضعیت موجود گلایه و انتقاد می‌کنند، گویی مردم باید برای این مشکلات چاره‌جویی کنند. 

محمدباقر قالیباف که توزیع کالابرگ را دوای درد گرانی و تأمین معیشت مردم می‌داند، معتقد است ارز ترجیحی نباید به واردکننده نهاده پرداخت شود. باید نهاده با نرخ آزاد دلار وارد و توزیع شود. باید مصرف‌کننده نهایی منتفع شود. کالا باید در ابتدای سال متناسب با افزایش حقوق و دستمزد کارگران و کارمندان افزایش قیمت داشته باشد و تا پایان سال ثابت بماند، البته باید توجه داشت که با تغییرات دهک‌بندی‌ها در دولت چهاردهم، تعداد بسیاری از قشر متوسط جامعه از گرفتن یارانه و کالابرگ حذف شده‌اند. آیا همه مردم به استثنای مرفهین توان خرید کالا‌های ضروری را بدون داشتن کالابرگ و یارانه دولتی دارند؟ شاید این طرح در گفتار ساده باشد، اما عملیاتی شدن آن از عهده مردم برنمی‌آید، قانونگذار و اجراکننده آن با سیاست هماهنگ و یکسان باید آن را پیاده‌سازی کنند. قالیباف روز گذشته در جمع دانشجویان در بخشی از اظهاراتش از وزارت جهاد کشاورزی و رویه تأمین و توزیع نهاده‌ها گلایه کرد و گفت: امروز متأسفانه وزارت جهاد کشاورزی ما که تولیدی‌ترین وزارت ماست و امنیت غذایی ما آنجاست، به وزارتخانه تجاری تبدیل شده است. دانه‌ها و نهاده‌هایی که بدون شک برای تأمین امنیت ملی و امنیت غذایی‌مان باید در داخل تولید شود، با ارز 28هزارو500تومانی وارد می‌شود. 

وی افزود: این وزارتخانه امروز به خاطر اشکالات نهادی که از 25سال قبل به وجود آمده یعنی از زمان ادغام وزارت صنایع سبک و سنگین تا بعد، ادغام وزارت بازرگانی در وزارت صمت و بعد، جدا کردن بحث مربوط به تأمین کالا‌های مواد غذایی از وزارت صمت به وزارت جهاد کشاورزی و بعد، ادغام جهاد با کشاورزی به این وضعیت دچار شده است و می‌بینیم، مهم‌ترین وزارتخانه تولیدی ما شده وزارتخانه تجاری ما. تجارت می‌کند، با چه ارزی؟ با ارز رانتی 28هزارو500تومانی! 

قالیباف گفت: بار‌ها می‌گویند مجلس دنبال این است که ارز 28هزارو500تومانی را بردارد، هرگز. نمی‌خواهیم برداریم، اما معتقدیم که باید از ابتدای زنجیره به مصرف‌کننده نهایی منتقل شود. اکنون 10، 20تاجر، این پول 28هزارو500تومانی را می‌گیرند و نهاده‌ها را وارد می‌کنند و می‌آورند تا مثلاً مرغ ارزان تولید شود، این روش اشتباه است. کنشگران می‌گویند، در روز‌های گذشته همین طرح پیشنهادی قالیباف در واردات برنج اتفاق افتاد و ارز یارانه‌ای برای واردات برنج حذف و با نرخ آزاد وارد شد. نتیجه آن شد که برنج‌های توزیع‌شده از بازار جمع‌آوری و با نرخ ارز آزاد و بسیار گران‌تر از قبل وارد بازار شد. آیا ارز حذف‌شده از ابتدای زنجیره به مصرف‌کننده نهایی منتقل خواهد شد؟ اکنون که نیمه آذر ماه است، فقط سه دهک موفق به دریافت کالابرگ 620 هزار تومانی شده‌اند. آیا با این مبلغ ناچیز می‌شود برنج خریداری کرد؟

 رییس اتحادیه فرآورده‌های لبنی: سوپرمارکت‌ها مواد لبنی را به دلیل نخریدن مردم به کارخانه برمی‌گردانند

یکی از اقلامی که به شدت از گرانی نهاده‌ها تأثیر گرفته شیر و لبنیات است. بازار فرآورده‌های لبنی از آن دست بازار‌هایی است که ثبات و ارزان نگه داشتن قیمت‌های آن از دغدغه اصلی دولت‌ها بوده، اما در سال‌های اخیر (1397) تقریباً از سفره مردم به تدریج حذف شده است. به گواه قیمت‌هایی که روزانه گران می‌شود، طی پنج ماه اندازه 50 سال قیمت‌ها بالا رفته است. به عنوان مثال، ماست نیم کیلویی که در خرداد 85 هزار تومان قیمت داشت، اکنون 185 هزار تومان شده، از این رو مرجوعی این اقلام افزایش یافته است. قطعاً تولیدکنندگان راه‌های استفاده بهینه از کالا‌های مرجوعی را خوب می‌دانند. در این خصوص رییس اتحادیه فرآورده‌های لبنی می‌گوید قیمت لبنیات از ابتدای سال تا شهریور ماه 50 درصد و از شهریور ماه تاکنون به طور افسارگسیخته‌ای قیمتش بالا رفته است. وی درباره کاهش قدرت خرید مردم می‌افزاید: با افزایش قیمت لبنیات، برگشت فرآورده‌ها زیاد شده و از لحاظ مقدار فروش، افت داشته‌ایم. این موضوع نشان می‌دهد مردم کمتر می‌توانند لبنیات بخرند. 

علی احسان‌ظفری می‌گوید: قیمت مواد اولیه لبنیات در سه ماه اخیر 70 درصد گران شده و شیر خام از 23 هزار تومان به 35 هزار تومان رسیده است. وی دلیل گرانی لبنیات را عدم‌تأمین نهاده و صادرات شیرخشک می‌داند و می‌افزاید: بیشترین شیرخام دریافتی به شیرخشک صنعتی تبدیل و صادر می‌شود و همین امر با افزایش قیمت دلار در کشور برای تولیدکنندگان لبنیات بسیار مقرون‌به‌صرفه و سودآور است. احسان‌ظفری می‌افزاید: قیمت لبنیات شدیداً به صورت روزمره بالا می‌رود و دلیل آن به افزایش قیمت شیرخام برمی‌گردد. 

رییس اتحادیه فرآورده‌های لبنی کشور در پاسخ به این سؤال که «چرا قیمت شیرخام افزایش یافته است؟» می‌گوید: دامداران دلیل افزایش قیمت شیرخام را گرانی نهاده‌های دامی اعلام می‌کنند. قیمت شیرخام در حال حاضر به کیلویی 35 تا 39هزار تومان رسیده است، در حالی که مرداد ماه امسال کیلویی 23هزار تومان بود. رییس اتحادیه فرآورده‌های لبنی کشور با انتقاد از عدم‌نظارت بر قیمت شیرخام تأکید می‌کند: قیمت شیرخام در 60سال به کیلویی 23هزار تومان رسیده، اما طی پنج ماه به کیلویی 35 تا 39 هزار تومان رسیده است. قیمت شیرخام نزدیک به 60درصد افزایش داشته، این میزان معادل 50سال افزایش قیمت بوده است.

منبع: روزنامه جوان