به نقل از همشهری آنلاین، قیمت لبنیات در هفته های اخیر افزایش تصاعدی پیدا کرده است. تغییر قیمت ها حتی به روزانه هم کشیده شده است. کارخانجات لبنی افزایش قیمت را نتیجه گران شدن شیر خام توسط دامداران می دانند و دامداری ها هم کمبود نهاده ها در ماه های اخیر را بهانه می کنند. در هر صورت افزایش سرسام آور قیمت لبنیات، سبب شده اقشار متوسط و کم درآمد جامعه به تدریج خرید لبنیات را کاهش داده یا حذف کنند.

در میزگرد تلویزیون همشهری با حضور امیرحسین اسماعیل پور، مدیرعامل یکی از کارخانجات تولید لبنیات و علی احسان ظفری، رییس اتحادیه فرآورده های لبنی درباره وضعیت بازار لبنیات و راهکارهای رفع مشکلات گفت وگو کردیم.

امیرحسین اسماعیل پور، مدیرعامل یکی از کارخانجات تولید لبنیات: با افزایش قیمت لبنیات، برگشت فرآورده ها زیاد شده چون مردم کمتر لبنیات می خرند. از لحاظ مقدار فروش، افت داشته ایم. این نشان می دهد که مردم کمتر می توانند لبنیات بخرند. قیمت مواداولیه لبنیات در 3 ماه اخیر 70 درصد گران شده و شیر خام از 23 هزار تومان به 35 هزار تومان رسیده است.

65 درصد قیمت شیرخام را نهاده های دامی مثل ذرت، جو، سویا و کاه تشکیل می دهد که در چندماه اخیر در سامانه بازارگاه به خوبی تامین نشده است. همچنین تب برفکی سبب شده در برخی دامداری ها 30 درصد تلف دام داشته باشیم.

قبلا پول شیرخام را 3 ماه بعد می دادیم اما اکنون باید نقدی پرداخت کنیم چون دامداران مشکل دارند.

قطعی های مستمر برق کارخانجات هم سبب آسیب زدن به دستگاه هایی مثل دیگ های بخار شده که بر هزینه تمام شده تولید لبنیات افزوده است.

در مورد شیر مدارس قیمت دولتی آن 13 هزار تومان تصویب شده اما آموزش و پرورش چون بودجه کمی دارد، نتوانست بموقع پول را پرداخت کند. قرار شده قیمت آن به حدود 18 هزار تومان افزایش پیدا کند تا طی یکی دو هفته آینده توزیع آن در مدارس شروع شود.

پرمصرف ترین محصول در لبنیات، شیرخشک است که عمدتا هم صادر می شود چون شیرخشک تولید ایران به مراتب ارزان تر از قیمت جهانی است. به همین دلیل کارخانجات لبنی، تولید شیرخشک را افزایش داده و در عوض تولید سایر محصولات را کاهش دادند.

از کل شیرخام تولیدی کشور، 24 درصد صرف تولید شیر پاستوریزه، 22 درصد پنیر، 9 درصد ماست، 12 درصد کره و 13 درصد خامه می شود.

به نظر می رسد از این به بعد دولت ارز 28500 تومانی برای نهاده نمی دهد. شاید رییس کل بانک مرکزی بگوید می دهد، اما دیگر قابل پرداخت نیست چراکه همه نهاده ها توسط یک شخص وارد می شود و این شخص با انحصار در بازار، نهاده ها را توزیع نمی کند. این انحصار را دولت ایجاد کرده و اکنون به این تصمیم رسیده که دیگر ارز 28500 تومانی برای واردات نهاده اختصاص ندهد. پس دامداران باید نهاده ها را با قیمت دو برابر در بازار آزاد تهیه کنند و از سوی دیگر تب برفکی، 20 تا 30 درصد دام ها را از بین برده است. در این شرایط، قیمت شیرخام بالا رفته و کارخانجات لبنی هم مجبور می شوند محصولاتی تولید کنند که قیمت مصوب تعزیراتی ندارد تا بتوانند حاشیه سود را حفظ کنند.

به نظر می رسد بخشی از واردات نهاده ها با بیش اظهاری انجام می شود یعنی واردکنندگان به طور صوری قیمت بالاتر برای نهاده وارداتی درج می کنند تا ارز 28500 تومانی بیشتری دریافت کنند و مازاد ارز را در بازار آزاد به فروش می رسانند.

علی احسان ظفری، رییس اتحادیه فرآورده های لبنی: با توجه به حضورم در جلسات تنظیم بازار باید بگویم تصمیم گیرندگان اصلی خیلی به فکر سفره مردم نیستند. وزارت جهادکشاورزی آمار شیرخام را 12.8 میلیون تن در سال می دهد. 7 میلیون تن آن جذب صنایع پودری یعنی شیرخشک می شود که نهایتا صادر می شود و درواقع مواداولیه کشورهای مقصد می شود.

ارز دولتی 28500 تومانی به نهاده های دامی اختصاص می یابد تا نهایتا لبنیات برای مردم کشورمان با قیمت پایین عرضه شود، نه اینکه با تولید و صادرات شیرخشک، به جیب کشورهای مقصد برود.

سالانه 20 هزار تن مصرف شیرخشک داریم اما الان 200 تا 300 هزار تن صادرات رسمی و غیررسمی شیرخشک صورت می گیرد. هر یک کیلوگرم شیرخشک از 11 کیلوگرم شیرخام تولید می شود. نیروی انتظامی عدد قابل توجهی از قاچاق شیرخشک داده است به طوری که بالای 50 درصد آن به پاکستان قاچاق می شود.

از 5.8 میلیون تن شیرخام باقیمانده حدود یک میلیون تن صرف شیردهی گوساله های نورس می شود و بقیه به تولید لبنیات می رسد.

ایران 86 میلیون نفر جمعیت دارد و با 12.8 میلیون تن تولید شیرخام حتی اگر یک کیلوگرم از آن هم صادر نشود، باید سرانه مصرف کشور به 130 کیلوگرم برسد درحالی که استاندارد جهانی 180 کیلوگرم است. امروز سرانه مصرف لبنیات ایران 50 کیلوگرم است. در سال 1389 سرانه مصرف لبنیات ایران به 130 کیلوگرم رسیده بود اما با افزایش شدید قیمت لبنیات، دهک های یک تا 5 یعنی حدود 40 تا 45 میلیون نفر از جامعه دیگر قدرت خرید لبنیات ندارند.

باید سرریز تقاضای داخلی صرف صادرات شیرخشک شود اما هم اکنون نیاز سفره مردم صادر می شود. یعنی ارز 28500 تومانی برای واردات نهاده می دهیم اما شیرخشکی که با این ارز ارزان تولید شده با ارز آزاد صادر می شود. درواقع یارانه نهاده های دامی دارد به جیب مصرف کنندگان خارجی می رود.

تصمیم وزارت جهادکشاورزی سبب ویژه خواری شده است. هم اکنون سفره مردم از لبنیات خالی شده اما شیرخشک صادر یا قاچاق می شود. 64 کارخانه در ایران شیرخشک تولید می کنند که نصف آنها کارخانجات لبنی هستند و نصف دیگر هم صرفا تولیدکننده پودر شیرخشک هستند.

از 1200 کارخانه تولید لبنیات 800 کارخانه تعطیل شده و از آن طرف، کارخانجات تولید شیرخشک رونق گرفته اند.

میزان نهاده های وارداتی با ارز 28500 تومانی در 8 ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل بیشتر بوده است. مشکل در توزیع این نهاده هاست. چرا در توزیع آن هیچ نظارتی وجود ندارد؟ وزارت جهادکشاورزی موظف است نهاده ای را که وارد کشور شده مدیریت کند تا با قیمت دو برابر به دست دامدار نرسد. حجم بالایی از نهاده ها دپو می شود تا با قیمت بالاتر به دامدار به فروش برسد. در سامانه بازارگاه، یکسری دامداران صوری فعال هستند که نهاده ها را دریافت می کنند و به دامدار واقعی نمی رسد.