به نقل از the times of india، تصور کنید دنیایی که در آن پوسیدگی دندان به جای تراشیدن و پر کردن، قابل بازگشت باشد. این امکان اکنون بیش از هر زمان دیگری نزدیک شده است. بر اساس مطالعه ای در سال 2024 که در نشریه Nature Communications منتشر شد، دانشمندان ژل فسفات کلسیم پایدارشده با گلیسرول را توسعه داده اند که قادر است آسیب های اولیه مینای دندان را با تقلید از فرآیند معدنی سازی طبیعی دندان ترمیم کند.

این کشف یک پیشرفت بزرگ در دندان پزشکی پیشگیرانه محسوب می شود. اگرچه هنوز در مرحله توسعه است، کارشناسان معتقدند می تواند نقطه عطفی باشد که درمان پوسیدگی از طریق پرکردن را به بازسازی طبیعی مینا تغییر دهد. این تحول می تواند وابستگی به پرکردگی های سنتی را کاهش دهد، نتایج سلامت دهان را بهبود بخشد و تجربه ای کمتر تهاجمی و بیشتر پیشگیرانه برای بیماران فراهم کند.

مینای دندان سخت ترین ماده در بدن انسان است، اما پس از تخریب، توانایی بازسازی ندارد. این لایه نازک محافظ، دندان ها را از اسیدها، باکتری ها و سایش محافظت می کند. وقتی مینا فرسوده شود، عاج داخلی نمایان شده و حساسیت و خطر پوسیدگی افزایش می یابد. مراقبت های فعلی دندان بیشتر بر پرکردن یا روکش کردن متمرکز است که جایگزین مصنوعی هستند، نه بازسازی واقعی.

مطالعه اخیر در *Nature Communications* تلاش دانشمندان برای تقلید از فرآیند رشد طبیعی مینای دندان را شرح می دهد. آن ها خوشه های فسفات کلسیم پایدارشده با گلیسرول ساخته اند که پوششی در مقیاس نانو ایجاد می کند و به طور یکپارچه با ساختار مینا ترکیب می شود. این لایه جدید نه تنها سختی بلکه ترکیب پیچیده مینای طبیعی را تقلید می کند و تراکم معدنی از دست رفته را بازمی گرداند.

این فناوری از بیومیمیکری الهام گرفته است؛ تقلید از فرآیندهای زیستی طبیعی تشکیل مینا. در رشد دندان، سلول های ویژه ای به نام آملوبلاست ها پروتیین هایی ترشح می کنند که به حرکت و تبلور کلسیم و فسفات در ساختار مینا کمک می کند. پس از رویش کامل دندان ها، این سلول ها از بین می روند و بازسازی مینا غیرممکن می شود.

دانشمندان با ساخت خوشه های فسفات کلسیم پایدارشده با گلیسرول این مشکل را حل کردند. این ماده ساختار کریستالی مینا را تقلید کرده و هنگام استفاده روی سطح دندان دچار دمینرالیزه، به سرعت پوشش محافظ تشکیل می دهد. آزمایش های کنترل شده نشان داد ژل ظرف چند ساعت فرسایش اولیه مینا را ترمیم کرده و مقاومت مکانیکی و اسیدی مشابه مینای سالم دارد.

- پیشگیری زودهنگام از پوسیدگی: توقف روند پوسیدگی پیش از نیاز به تراش و پرکردن.

- کاهش حساسیت دندان: با پوشاندن عاج نمایان شده، ناراحتی ناشی از دما یا اسید کاهش می یابد.

- محافظت طولانی مدت: لایه جدید سختی و مقاومت مشابه مینای طبیعی دارد.

- مراقبت پیشگیرانه در دسترس: امکان استفاده توسط دندان پزشکان یا حتی در درمان های خانگی.

این پژوهش هنوز در مرحله آزمایشگاهی است و نیاز به کارآزمایی های بالینی انسانی دارد. باید عملکرد ژل در شرایط واقعی مانند جویدن، تماس با بزاق و فعالیت باکتریایی بررسی شود. همچنین ایمنی بلندمدت، عوارض احتمالی، دوز مناسب و تعامل با محصولات مراقبت دهان باید ارزیابی گردد. تولید پایدار و مقرون به صرفه خوشه های فسفات کلسیم نیز چالش برانگیز است. احتمالاً چند سال طول می کشد تا این محصول وارد کلینیک های دندان پزشکی شود.

آینده دندان پزشکی با بازسازی مینا

اگر تجاری سازی موفقیت آمیز باشد، این فناوری نقطه عطفی در مراقبت های دندان خواهد بود. به جای پرکردن پوسیدگی، تمرکز بر ترمیم زیستی و بازسازی ساختار طبیعی دندان خواهد بود. درمان های پیشگیرانه می توانند به سادگی یک ژل موضعی در معاینه دوره ای باشند.

تا آن زمان، حفظ سلامت مینا همچنان ضروری است: مسواک زدن با خمیردندان فلوراید، نخ دندان، پرهیز از غذاهای اسیدی و ویزیت منظم دندان پزشک بهترین دفاع در برابر فرسایش مینا هستند. این کشف امید تازه ای به آینده می دهد؛ آینده ای که مراقبت دهان و دندان بیشتر بر بازسازی طبیعی استوار خواهد بود.

یادداشت: این مقاله صرفاً برای اطلاع رسانی عمومی است و جایگزین مشاوره پزشکی حرفه ای نیست. برای هرگونه شرایط پزشکی یا تغییر سبک زندگی، همیشه با پزشک یا دندان پزشک متخصص مشورت کنید.