بازار مواد غذایی در روزهای اخیر شاهد یکی از مهم‌ترین تغییرات ساختاری خود بوده است: حذف ارز ترجیحی برنج خارجی. این تصمیم که در ظاهر با هدف واقعی‌سازی قیمت‌ها و جلوگیری از رانت ارزی گرفته شده، بلافاصله اثر مستقیم خود را در بازار نشان داده و باعث افزایش قیمت برنج هندی و پاکستانی شده است؛ دو محصولی که سهم مهمی در سفره خانوارهای ایرانی دارند.

در ادامه این گزارش 2500 کلمه‌ای، روند بازار، اثرات حذف ارز ترجیحی، پیش‌بینی قیمت‌ها و تحلیل وضعیت عرضه و تقاضا را براساس داده‌های رسمی و گفت‌وگوهای منتشرشده بررسی می‌کنیم.

بر اساس اعلام رضا کنگری، رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران، دولت ارز ترجیحی برنج هندی و پاکستانی را حذف کرده است. این ارز ترجیحی باعث می‌شد که قیمت مصوب برای مصرف‌کننده بسیار کمتر از نرخ واقعی تمام‌شده باشد.

اما واقعیت بازار چه بود؟

قیمت مصوب برنج هندی: 59,800 تومان

قیمت واقعی بازار: 130 تا 135 هزار تومان

قیمت مصوب برنج پاکستانی: 66,300 تومان

قیمت واقعی بازار: 210 تا 220 هزار تومان

به‌گفته کنگری، چون این قیمت‌های مصوب هرگز به دست مردم نمی‌رسید، دولت تصمیم گرفت ارز ترجیحی را حذف کند و قیمت‌ها را به واقعیت بازار نزدیک کند.

1) فساد و رانت گسترده در واردات

وقتی برنج با نرخ ترجیحی وارد می‌شد اما با قیمت آزاد فروخته می‌شد، رانت بزرگی ایجاد می‌کرد.

2) نبود نظارت مؤثر بر زنجیره توزیع

برنج با ارز دولتی وارد می‌شد، اما نه به دست مصرف‌کننده، بلکه در بنکداری‌ها با قیمت آزاد معامله می‌شد.

3) فاصله زیاد قیمت مصوب با قیمت بازار

حتی با وجود ارز ترجیحی، قیمت نهایی برای مردم 2 تا 3 برابر نرخ مصوب بود.

4) تغییر سیاست دولت برای واقعی‌سازی قیمت‌ها

سیاست فعلی دولت این است که به جای تخصیص ارز ارزان، یارانه نقدی یا کالابرگ ارائه شود.

قیمت برنج | قیمت‌های جدید پس از حذف ارز ترجیحی

به‌گفته رییس اتحادیه بنکداران:

قیمت‌های جدید برنج با ارز آزاد:

برنج هندی: 120 تا 125 هزار تومان

برنج پاکستانی: 150 تا 155 هزار تومان

این قیمت‌ها نسبت به قیمت مصوب افزایش داشته، اما نسبت به قیمت بازار آزاد فعلی کاهش محسوسی دارد.

طبق آمارهای اعلام‌شده: