برای دولت ترامپ، ونزوئلا در نقطه تلاقی سه نگرانی بزرگ قرار گرفته است؛ مهاجرت، قاچاق مواد مخدر و سوسیالیسم.

به گزارش اقتصادنیوز، از اوایل پاییز جاری، آمریکا شروع به استقرار نیروی نظامی در سواحل کاراییب و انجام حملات هوایی به قایق‌های مظنون به حمل مواد مخدر کرده است؛ اقدامی که گمانه‌زنی‌ها درباره برنامه‌ریزی آمریکا برای یک عملیات نظامی گسترده علیه دولت ونزوئلا را افزایش داده است. با درنظر گرفتن اتفاقات و اظهارات هفته اخیر، احتمالا به نقطه بحرانی این منازعه نزدیک می‌شویم.

حریم هوایی ونزوئلا بسته شد

جاشوا کیتینگ در وکس نوشت: روز شنبه، دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا اعلام کرد که حریم هوایی ونزوئلا و اطراف آن باید تا سه ماهه آینده بسته درنظر گرفته شود. او در ادامه توضیح نداد که دقیقا چه منظوری از این گفته‌ها داشته است. با این‌حال، به نظر نمی‌رسد آمریکا اقدامی واقعی برای اعمال منطقه پرواز ممنوع انجام داده باشد.

ترامپ هفته گذشته نیز گفته بود که آمریکا خیلی زود اقداماتی را برعلیه قاچاقچیان مواد مخدر در خاک ونزوئلا انجام خواهد داد. با توجه به اینکه او نیکولاس مادورو، رییس‌جمهور ونزوئلا را رهبر یک کارتل نارکوتروریستی می‌داند، این اقدامات می‌تواند شامل اقداماتی مستقیم علیه دولت و ارتش ونزوئلا نیز باشد.

دونالد ترامپ از نخستین سال‌های حضور در عرصه سیاسی، همواره بر ضرورت کنار رفتن مادورو تأکید کرده است. به باور کاخ سفید، بقای دولت کنونی در کاراکاس مانع بازگشت دموکراسی است؛ اما تحلیلگران معتقدند که انگیزه‌های آمریکا به این موارد محدود نمی‌شود.

ماجرای تماس تلفنی چه بود؟

طبق گزارش میامی هرالد، دونالد ترامپ اخیرا در تماسی تلفنی با مادورو، به او گفته که می‌تواند با کنار رفتن از قدرت و ترک کشور، خود و خانواده‌اش را نجات دهد. روزنامه واشنگتن‌پست نیز گزارش داده که پیت هگزث وزیر دفاع آمریکا، دستور حمله دوم برای کشتن بازماندگان حمله اولیه به قایقی که مظنون به قاچاق مواد مخدر در دوم سپتامبر بود را صادر کرده است؛ اقدامی که به باور متخصصان حقوق بین‌الملل می‌تواند بر اساس قوانین، مصداق قتل باشد.

ترامپ هنوز صحبت رسمی از اقدامات نظامی نکرده است، اما در اظهارات خود چندین بار گفته که «دوران مادورو به‌سر رسیده است»

تمامی این رخدادها، مسیر آغاز جنگی عجیب را هموار کرده است؛ برخی از توجیهات آمریکا چندان منطقی نیست و اهداف نهایی عملیات نیز هنوز روشن نیست. 

وضعیت چطور به این نقطه رسید؟

اولین حمله آمریکا در تاریخ دوم سپتامبر، به قایقی مظنون به قاچاق مواد مخدر در آب‌های بین ونزوئلا و ترینیداد و توباگو صورت گرفت. بعد از آن تاریخ، 20 قایق دیگر نیز در دریای کاراییب و شرق اقیانوس آرام مورد هدف قرار گرفتند که موجب کشته شدن بیش از 80 نفر شد.؛ عملیاتی که هگزث آن را نیزه جنوبی نام‌گذاری کرده است.

در این میان، آمریکا بزرگ‌ترین تجمع نظامی خود را در کاراییب از زمان بحران موشکی کوبا تاکنون صورت داده است. هزاران نیروی نظامی، پهپادهای پیشرفته، جنگنده‌ها، ناوشکن‌ها و رزم‌ناوهای مجهز به موشک هدایت‌شونده و به شکل برجسته‌تر، ناو هواپیمابر یو‌اس‌اس جرالد فورد، به این منطقه اعزام شده‌ است. بالگردهای عملیات ویژه نیز در فاصله کمتر از صد مایلی سواحل ونزوئلا مأموریت خود را انجام می‌دهند. ترامپ همچنین به سیا مجوز عملیات مخفیانه در داخل خاک ونزوئلا را داده است.

با این وجود، ترامپ هنوز تاییدی را از کنگره برای اقدام نظامی علیه کاراکاس دریافت نکرده است و به احتمال زیاد،‌ اهمیتی نیز به آن نخواهد داد. کاخ سفید در تلاش است تا با معرفی کارتل دِلوسولِس به‌عنوان یک سازمان تروریستی و معرفی مادورو به‌عنوان رهبر آن، زمینه‌سازی‌های حقوقی را انجام دهد.

دِلوسولس در واقع یک کارتل رسمی نیست؛ بلکه اصطلاحی است که ونزوئلایی‌ها برای اشاره به مقامات ارشد سیاسی و نظامی دخیل در انواع فعالیت‌های مجرمانه، از جمله قاچاق مواد مخدر، به‌کار می‌برند.

درواقع بر اساس منطقی که دولت ترامپ دارد، خود دولت ونزوئلا نیز یک سازمان تروریستی محسوب می‌شود.

آیا آمریکا در آستانه جنگ با ونزوئلا است؟

حداقل چیزی که درباره جنگ می‌توان گفت، این است که دولت ترامپ ترجیح می‌دهد که این‌طور به نظر برسد. میزان نیرو و تجهیزات گرد آمده در کاراییب بسیار بیش‌تر از چیزی است که برای انهدام چند قایق نیاز است. ناو هواپیمابر نیز اساسا مناسب چنین مأموریت‌هایی نیست، اما برای یک حمله هوایی علیه ونزوئلا کاملا مناسب خواهد بود.

متخصصان مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی معتقدند که از آن‌جایی ناو های هواپیمابر فورد فقط مدتی مشخص می‌توانند در دریا بمانند و نیاز به چرخش و تعمیر دارند، اگر دولت ترامپ برنامه‌ای برای استفاده نظامی از حضور آن دارد هرچه سریع‌تر باید تصمیم بگیرد. درحدود یک‌سوم ناوهای هواپیمابر آمریکا در هر لحظه در دریا هستند و تقاضا برای حضور آن‌ها در مناطقی مانند خاورمیانه و اقیانوس هند‌ آرام بالاست. بنابراین، اگر دولت ترامپ قصد انجام اقدامات بیشتری را دارد، زمان در حال از دست رفتن است.

از برخی جهات، این عدم قطعیت مشابه روزهای قبل از تهاجم روسیه به اوکراین است؛ زمانی که کارشناسان سیاسی معتقد بودند جنگ منطقی ندارد، اما میزان تجهیزات نظامی آماده شده، انکارناپذیر بود.

از سوی دیگر، ممکن است کاخ سفید فقط به انهدام قایق‌ها ادامه دهد و ناگهان یک روز اعلام کند که به اهداف خود رسیده است.

یک نمونه مشابه این موقعیت، حمله هوایی آمریکا علیه حوثی‌های یمن بود، حمله‌ای که پس از توافق آتش‌بس پایان یافت، در حالی که حوثی‌ها همچنان به حمله به دیگر کشتی‌ها و مواضع اسراییل ادامه داد. تصمیمات و رفتار ترمپ نشان داده که او پیش از گرفتار شدن در یک باتلاق ناتمام، ماجرا را فیصله می‌دهد..

دولت مادورو از روز اول دشمن سیاست‌های واشنگتن بود

دولت سوسیالیستی ونزوئلا از زمان هوگو چاوز، دشمن سیاست‌های واشنگتن بوده است. ونزوئلا نفوذ آمریکا در آمریکای لاتین را به چالش کشیده و با دشمنان آمریکا مانند کوبا، ایران، روسیه و گروه‌های مسلح مخالف سیاست‌های واشنگتن متحد شده است.

از 2013، پس از مرگ چاوز و روی کار آمدن مادورو، اقتصاد نفت‌محور ونزوئلا فروپاشید. تورم افسارگسیخته، بیکاری، فساد سازمان‌یافته، سرکوب مخالفان و مهاجرت میلیونی شهروندان نیز افزایش یافته است.

مهم‌تر از همه، ونزوئلا به اصلی‌ترین مسیر ترانزیت کوکایین به آمریکا، غرب آفریقا و اروپا تبدیل شده است.

ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌ تلاش‌های آشکار و پنهان متعددی برای کنار زدن مادورو انجام داده است. او پس از بازگشت مجدد به قدرت، ابتدا به دنبال توافقاتی محدود با مادورو درباره زندانیان آمریکایی و مسائل نفتی بود، اما اکنون همه آن‌ها را متوقف کرده و فشار را افزایش داده است.

این تغییر جهت احتمالا تا حدی تحت تأثیر مارکو روبیو، وزیر خارجه دولت است که و از منتقدان دیرینه مادورو است.

اگرچه دولت مادورو دچار برخی چالش‌ها و ناکارامدی‌ها است، اما بسیاری از ادعاهای آمریکا نیز اغراق‌آمیز است. دولت ترامپ مدعی است که مادورو به‌ صورت عمدی آمریکا را به مواد مخدر و مجرمان آلوده کرده است و همچنین کنترل باندهای زندان‌ها مانند ترن دِ آراگوا را در دست دارد، ادعاهایی که شواهد زیادی برای تایید آن وجو ندارد.

ترامپ همچنین ونزوئلا را به تولید فنتانیل متهم می‌کند. بنابراین برای دولت ترامپ، ونزوئلا در نقطه تلاقی سه نگرانی بزرگ قرار گرفته است؛ مهاجرت، قاچاق مواد مخدر و سوسیالیسم.

الگوی پاناما یا عراق؟

محتمل‌ترین شکل عملیات، نه تهاجم زمینی شبیه به تهاجم به عراق در 2003، بلکه احتمالا به صورت حملات هوایی و موشکی دورایستا شبیه الگوی پاناما در 1989 خواهد بود؛ چرا که آمریکا نیروی پیاده‌نظام کافی برای انجام عملیات گسترده زمینی در اختیار ندارد. این حملات به‌احتمال زیاد زیرساخت‌های مرتبط با قاچاق، گروه‌های مسلح، واحدهای ارتش و حتی رهبران دولت مادورو را با پهپاد و عملیات ویژه یا ضربه‌های دقیق را هدف خواهد گرفت.

اگرچه بسیاری از ونزوئلایی‌ها خواهان سقوط مادورو هستند و برخی رهبران اپوزیسیون نیز از اقدامات ترامپ حمایت می‌کنند، اما تغییر حکومت می‌تواند بسیار پرخطر باشد؛ چرا که سقوط مادورو احتمالا باعث خلأ قدرت، درگیری میان فرماندهان نظامی رقیب، تقویت گروه‌های مسلح و جناح‌های سیاسی شود و موج جدیدی از مهاجرت میلیونی ایجاد خواهند شد.

کنگره هنوز حمله را تایید نکرده اما...

اختیارات رییس‌جمهور آمریکا برای انجام عملیات نظامی در دهه‌های اخیر به‌شدت گسترش یافته، اما توجیهات دولت ترامپ حتی نسبت به استانداردهای مبهم جنگ با ترور نیز شکننده است. 

کنگره هیچ مجوزی را برای اقدام نظامی علیه کارتل‌های مواد مخدر یا دولت ونزوئلا صادر نکرده است.

قاچاقچیان مواد مخدر طبق حقوق بین‌الملل مجرم محسوب می‌شوند، نه دشمن جنگی. همچنین انهدام قایق‌های غیرنظامی در آب‌های بین‌المللی بدون دادن فرصت تسلیم، از حدود قوانین بین‌المللی فراتر می‌رود.

طبق گزارش واشنگتن‌پست، دستور حمله به بازماندگان حمله نخست، که عملاً فرصت تسلیم را سلب می‌کند، بر اساس قوانین کاملاً ممنوع است.

دولت ترامپ به کنگره گفته که مجوز فعلی شامل حمله به خاک ونزوئلا نمی‌شود، اما سی‌ان‌ان گزارش داده که دولت ترامپ به‌دنبال دریافت تفسیر حقوقی جدید از وزارت دادگستری برای انجام چنین حملاتی بدون مراجعه به کنگره است. یکی از مقامات به سی‌ان‌ان گفته:چیزی که امروز درست است، ممکن است فردا دیگر درست نباشد. جمله‌ای که نشان‌دهنده تصویری کامل از کل این وضعیت است.