با تصویب لایحه اصلاح ماده 106 قانون مدیریت خدمات کشوری، یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین تغییرات نظام بازنشستگی در دهه اخیر در حال رخ دادن است. لایحه‌ای که بسیاری از کارشناسان آن را «انقلاب در حقوق بازنشستگان» می‌دانند.

این اصلاحیه باعث می‌شود برای نخستین‌بار اقلامی که تا امروز از محاسبه حقوق بازنشستگی حذف شده بودند—مثل اضافه‌کار، نوبت‌کاری، فوق‌العاده مناطق محروم و حتی حق‌التدریس—وارد فرمول محاسبه حقوق شوند.

نتیجه مستقیم این تغییر چیست؟

 کاهش تبعیض میان کارمندان و بازنشستگان
 واقعی‌تر شدن حقوق دوران بازنشستگی
 افزایش قدرت خرید در برابر تورم
 نزدیک شدن فرمول محاسباتی ایران به استاندارد کشورهای پیشرفته، این گزارش ، به‌صورت کامل، عمیق و دقیق، تمام ابعاد این تحول بزرگ را بررسی می‌کند.

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان مرکزی لایحه اصلاح ماده 106 را یکی از مهم‌ترین اقدامات دولت در حوزه رفاه دانسته است. دلیل این اهمیت در چند نکته اساسی نهفته است:

1) بازنشستگان سال‌ها از کاهش قدرت خرید رنج برده‌اند

افزایش هزینه‌های درمان، مسکن، حمل‌ونقل و خوراک باعث شده حقوق بازنشستگی به‌تدریج از نیازهای واقعی زندگی فاصله بگیرد.

2) مزایای واقعی شغلی وارد محاسبه نمی‌شد

تا قبل از این لایحه، حقوق بازنشستگی فقط از روی «حقوق ثابت» محاسبه می‌شد، نه «حقوق واقعی دریافتی».

3) تبعیض بین صندوق‌ها و گروه‌ها زیاد بود

بعضی صندوق‌ها مزایای بیشتری لحاظ می‌کردند و برخی کمتر. این لایحه وحدت رویه ایجاد می‌کند.

4) ضرورت اجرای سیاست‌های کلی تأمین اجتماعی

رهبر انقلاب در ابلاغ سیاست‌های کلی، بر عدالت در بازنشستگی و تقویت پایداری صندوق‌ها تأکید کرده بودند. این لایحه در راستای همان سیاست‌هاست.

مهم‌ترین بخش لایحه اینجاست. بر اساس اصلاحیه جدید، اقلام زیر، که پیش از این محاسبه نمی‌شدند، از این پس وارد محاسبه حقوق بازنشستگان می‌شود:

 اضافه‌کار

 نوبت‌کاری

 فوق‌العاده مناطق کمتر توسعه‌یافته

 حق‌التدریس غیرموظف

 مزایای رفاهی مختلف

 مزایای شغلی مرتبط با سختی کار و مسئولیت‌ها

این‌ها همه مزایایی هستند که کارمندان در دوران خدمت دریافت می‌کنند اما بازنشستگی‌شان براساس آن محاسبه نمی‌شود.

نتیجه این اصلاح:

حقوق بازنشستگان دیگر فقط بر پایه حقوق ثابت نیست، بلکه بر پایه مجموع مزایا و حقوق واقعی خواهد بود.

برای اینکه اثر این لایحه بهتر دیده شود، چند مثال محاسباتی ارائه می‌کنیم:

مثال 1: کارمند با حقوق ثابت 12 میلیون تومان

پیش از لایحه:

بازنشستگی بر اساس حقوق ثابت → حدود 9 میلیون تومان

با لایحه جدید (افزودن مزایا):

اضافه‌کار: 2.4 میلیون

نوبت‌کاری: 1 میلیون

فوق‌العاده منطقه: 600 هزار

حق‌التدریس: 400 هزار

حقوق مشمول بازنشستگی = 16.4 میلیون تومان
حقوق بازنشستگی جدید ≈ 12.5 تا 13 میلیون تومان
یعنی 35٪ رشد

مثال 2: کارمند با حقوق واقعی 20 میلیون اما حقوق ثابت 13 میلیون

پیش از لایحه:

بازنشستگی ≈ 10 میلیون

پس از لایحه:

حقوق بازنشستگی ≈ 14 میلیون
افزایش: 40 درصد

نتیجه:

✔ افزایش 20 تا 40 درصدی کاملاً قابل تحقق است.

این لایحه سه گام مهم عدالت‌محور دارد:

1) یکسان‌سازی فرمول میان همه صندوق‌ها

پیش از این، صندوق بازنشستگی کشوری، لشکری و تأمین اجتماعی هرکدام فرمول‌های متفاوتی داشتند.

2) رفع تبعیض‌های مزدی

افرادی که اضافه‌کار یا نوبت‌کاری داشته‌اند، در بازنشستگی از مزایای واقعی شغل خود محروم می‌شدند.

3) تناسب حقوق قبل و بعد از بازنشستگی

در بعضی کشورها نسبت حقوق بازنشستگی به حقوق دوران خدمت 70٪ است. این لایحه ایران را به این استاندارد نزدیک‌تر می‌کند.

حقوق بازنشستگان | نقش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در تدوین این لایحه

وزارت تعاون نقش محوری در این لایحه داشته است:

تدوین کارشناسی

هماهنگی با سازمان اداری و استخدامی

محاسبه اثرات مالی

بررسی پایداری صندوق‌ها

دفاع از لایحه در هیئت دولت

وزارت تعاون گزارش داده که اگر این لایحه تصویب نهایی شود، می‌تواند به پایداری صندوق‌های بازنشستگی در بلندمدت کمک کند.

این یعنی افزایش حقوق بازنشستگان بدون وارد کردن شوک مالی خطرناک به بودجه کشور.

حقوق بازنشستگان | افزایش 40 درصدی حقوق چطور اعمال می‌شود؟

افزایش یک‌باره نیست. سه مرحله دارد:

مرحله اول – تغییر فرمول محاسبه

اضافه‌کار و مزایا وارد محاسبه می‌شوند.

مرحله دوم – اجرای تدریجی

برای صندوق‌هایی که کسری بالاتر دارند، اجرای 2 ساله پیشنهاد شده.

مرحله سوم – همسان‌سازی تکمیلی

در صورت تأمین اعتبارات، اختلاف طبقاتی با کارمندان شاغل کم می‌شود.

حقوق بازنشستگان | چه کسانی بیشترین افزایش را خواهند داشت؟

طبق تحلیل‌ها:

بیشترین افزایش برای بازنشستگان با موارد زیر است:

بازنشستگان نوبت‌کار

بازنشستگان دارای اضافه‌کار بالا

کارکنان بیمارستانی و درمانی

معلمان با حق‌التدریس

کارکنان مناطق محروم

کمترین افزایش برای:

کارمندانی که اضافه‌کار نداشتند

افراد با مزایای ثابت

کارمندان عادی اداری

میانگین افزایش پیش‌بینی‌شده بین 25 تا 40 درصد است.

حقوق بازنشستگان | اثرات اقتصادی لایحه

افزایش حقوق بازنشستگان چند پیامد مثبت دارد:

1) تقویت قدرت خرید

بازنشستگان یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌های اقتصادی هستند.

2) افزایش تقاضای مصرفی

باعث رونق بازارها می‌شود.

3) بهبود سلامت روانی بازنشستگان

در سال‌های اخیر فشار اقتصادی، بحران‌های روحی ایجاد کرده است.

4) کمک به ثبات اجتماعی

حقوق مناسب، حس عدالت و تعلق را افزایش می‌دهد.

حقوق بازنشستگان | نظر کارشناسان اقتصادی درباره لایحه

کارشناسان عمدتاً با این لایحه موافقند اما چند هشدار مهم داده‌اند:

✔ دولت باید منابع پایدار ایجاد کند

✔ افزایش حقوق نباید از محل استقراض انجام شود

✔ صندوق‌ها باید اصلاح ساختاری شوند

✔ هزینه‌های اضافی صندوق‌ها کنترل شود

اما در مجموع، کارشناسان معتقدند این لایحه مسیر درست را باز کرده است.

حقوق بازنشستگان | زمان اجرا و مسیر تصویب نهایی

وضعیت لایحه اکنون:

تصویب در هیئت دولت ✔

ارسال به مجلس طی هفته‌های آینده

بررسی در دو کمیسیون تخصصی

تصویب در صحن علنی

ابلاغ رییس‌جمهور

اجرا توسط صندوق‌های بازنشستگی

پیش‌بینی اجرا: تا پایان زمستان 1404

پرسش‌های متداول حقوق بازنشستگان

1) آیا افزایش 40 درصدی برای همه اعمال می‌شود؟

به‌صورت میانگین بله، اما مقدار واقعی بین 20 تا 40 درصد است.

2) آیا صندوق تأمین اجتماعی هم شامل این لایحه می‌شود؟

بله؛ هدف ایجاد وحدت رویه میان همه صندوق‌هاست.

3) افزایش‌ها از چه ماهی اعمال می‌شود؟

احتمالاً از پایان زمستان 1404 یا فروردین 1405.

4) آیا معلمان بازنشسته هم شامل افزایش هستند؟

بله، چون حقوق آنها نیز شامل اقلام حق‌التدریس می‌شود.

5) آیا این لایحه باعث کسری بودجه می‌شود؟

اگر منابع پایدار مدیریت شود، خیر.

اطلاع‌رسانی مهم برای بازنشستگان

برای پیگیری آخرین جزییات افزایش حقوق بازنشستگان، اخبار تصویب لایحه، جدول‌های جدید و تحلیل‌های ویژه:

فردانیوز را دنبال کنید
این گزارش را برای دیگر بازنشستگان ارسال کنید
هر روز آخرین اخبار رفاهی و بازنشستگی را در سایت بخوانید

منبع

تحلیل فردانیوز بر پایه گزارش خبرآنلاین، پیگیری‌های وزارت تعاون و داده‌های کارشناسی حوزه رفاه