موضوع حقوق بازنشستگان در سال 1404 و 1405 حالا به یکی از مهم‌ترین محورهای بحث اقتصادی کشور تبدیل شده است. افزایش عجیب هزینه‌های زندگی، رشد شدید قیمت کالاهای اساسی، چند ب رابر شدن هزینه‌های درمان و سقوط قدرت خرید، جامعه بازنشستگان را وارد مرحله‌ای جدید از مطالبه‌گری کرده است؛ مطالبه‌ای که این بار فقط یک نامه یا درخواست ساده نیست، بلکه در قالب دو کارزار بزرگ ملی با ده‌ها هزار امضا شکل گرفته است.

افزایش 70 درصدی حقوق بازنشستگان که تا مدتی پیش یک شعار دور از ذهن به نظر می‌رسید، امروز به یک مطالبه جدی تبدیل شده و صدای آن به طور مستقیم به دولت، مجلس و وزارت تعاون رسیده است.

در این گزارش، ابعاد کامل ماجرا، دلایل شکل‌گیری این مطالبه، وضعیت فعلی حقوق، قدرت خرید، هزینه‌های بازنشستگان، نامه‌های رسمی، کارزارهای اعتراضی، و سناریوهای افزایش حقوق در اجرای بودجه 1405 را به‌صورت جامع بررسی می‌کنیم.

سال 1404 یکی از سخت‌ترین سال‌ها برای بازنشستگان بوده است. فشار تورمی، رشد چندبرابری هزینه‌های درمان، گرانی مسکن، گرانی کالاهای مصرفی و کاهش حمایتی‌ها، موجب شده بازنشستگان به این جمع‌بندی برسند که:«بدون افزایش جدی حقوق، ادامه زندگی با درآمد فعلی ممکن نیست.»

طبق گفته کارشناسان:

تورم اسمی در سال 1404 حدود 60 درصد

تورم در کالاهای اساسی 80 تا 120 درصد

رشد هزینه‌های درمان 90 درصد

رشد اجاره‌خانه 100 درصد

در چنین شرایطی، حقوق بسیاری از بازنشستگان تنها 20 درصد افزایش یافته؛ فاصله‌ای که شکاف درآمد و هزینه را به سطحی بی‌سابقه رسانده است.

کارزار اول با انتشار نامه‌ای رسمی خطاب به:

رییس‌جمهور

رییس مجلس

وزیر تعاون

و سایر نهادها

شکل گرفت. در این نامه آمده است:

 «هزینه‌های زندگی از ابتدای سال دو برابر شده اما حقوق ما هیچ تغییری نکرده است.»

 «همسان‌سازی هیچ اثر مثبت واقعی در زندگی ما نداشته.»

«قدرت خرید ما روزبه‌روز کاهش یافته است.»

بازنشستگان در این کارزار درخواست کرده‌اند:

فرآیند افزایش حقوق از آذرماه 1404 آغاز شود.

این نامه با استقبال گسترده بازنشستگان مواجه شد و طی روزهای نخست، هزاران امضا جمع‌آوری کرد.

تحلیل‌ها نشان می‌دهد علت رشد این مطالبه‌گری، سه عامل اصلی است:

 1. سقوط قدرت خرید

درآمد بازنشستگان رشد نکرده، اما:

قیمت کالاهای اساسی: دو برابر

درمان: تقریباً دو برابر

مسکن: دو برابر

حمل‌ونقل: افزایش شدید

بازنشستگان می‌گویند:«حقوق ما 10 تا 20 میلیون است اما سبد معیشت 30 تا 40 میلیون تومان هزینه دارد.»

 2. عدم اجرای واقعی همسان‌سازی

بسیاری معتقدند همسان‌سازی فقط روی کاغذ اجرا شده و اثر واقعی در زندگی بازنشستگان نداشته است.

 3. هزینه‌های درمان و کهولت سن

بازنشستگان تأکید می‌کنند:

داروها گران شده

فرانشیز بیمه تکمیلی افزایش یافته

خدمات بیمارستانی بسیار گران شده

این هزینه‌ها برای افراد مسن بسیار سنگین است.

این کارزار که تنها در چند روز بیش از 31 هزار امضا جمع کرده، یکی از بزرگ‌ترین حرکت‌های مطالبه‌گری سال‌های اخیر در حوزه بازنشستگی است.

سه مطالبه اصلی کارزار:

افزایش حداقل 70 درصدی حقوق بازنشستگان

اصلاح ساختار و عملکرد صندوق بازنشستگی کشوری

بازنگری در بیمه تکمیلی درمان

امضاکنندگان نوشته‌اند:«افزایش 70 درصدی یک لطف نیست؛ یک ضرورت برای ادامه زندگی است.»

طبق بررسی‌های اقتصاددانان:

دلیل اول: شکاف حقوق با سبد معیشت

در حالی که سبد معیشت خانوار بازنشسته به 30 تا 38 میلیون تومان رسیده، حقوق بسیاری از بازنشستگان کمتر از نصف این رقم است.

دلیل دوم: تورم تجمیعی دو سال گذشته

افزایش 15 تا 20 درصدی حقوق در مقابل تورم 90 تا 120٪، عملاً حقوق بازنشستگان را بی‌اثر کرده است.

دلیل سوم: افزایش هزینه درمان

طبق گزارش‌ها، هزینه‌های درمانی در 1404 به طور میانگین 90 درصد رشد کرده است.

بنابراین افزایش 70 درصدی، نه یک افزایش غیرمنطقی بلکه تلاش برای نزدیک شدن درآمد به واقعیت بازار است.

حقوق بازنشستگان | سابقه افزایش حقوق در یک دهه اخیر

در ده سال گذشته میانگین افزایش حقوق بازنشستگان:

بین 15 تا 25 درصد بوده

فقط در یکی دو سال عدد بالاتری ثبت شده

هیچ‌گاه با تورم همخوان نبوده

نتیجه این ناهماهنگی:

کاهش تدریجی قدرت خرید

افزایش فاصله طبقاتی

وابستگی بیشتر به حمایت‌های دولتی

حقوق بازنشستگان | چرا کارزار 70 درصدی این‌قدر خبرساز شد؟

سه دلیل:

1. تعداد امضاهای بسیار بالا

بیش از 31 هزار بازنشسته در مدت کوتاه این درخواست را امضا کرده‌اند.

2. تمرکز بر افزایش قابل توجه

این اولین بار است که درخواست افزایش بیش از 50 درصد، در سطح ملی مطرح می‌شود.

3. قدرت رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی

این کارزار در شبکه‌های اجتماعی ترند شد و رسانه‌ها به آن پرداختند.

حقوق بازنشستگان | نقش بودجه 1405 در تعیین افزایش حقوق

همه نگاه‌ها به لایحه بودجه 1405 است.
در این لایحه مشخص می‌شود:

درصد افزایش حقوق

منابع تامین افزایش

اصلاحات احتمالی در صندوق‌ها

وضعیت همسان‌سازی

بازنشستگان امیدوارند دولت برای سال آینده:

افزایش واقعی

افزایش پلکانی

یا بازبینی کامل ساختار پرداخت

را در نظر بگیرد.

حقوق بازنشستگان | آیا دولت توان افزایش 70 درصدی را دارد؟

کارشناسان دو پاسخ متفاوت دارند:

 گروه اول: امکان‌پذیر است

به شرط:

اصلاح ساختاری صندوق‌ها

اختصاص منابع مالی پایدار

بازپرداخت بدهی دولت

مدیریت هزینه‌ها

 گروه دوم: محدودیت بودجه‌ای اجازه نمی‌دهد

از نظر آنها:

کسری بودجه شدید

رشد هزینه‌های دولت

کاهش درآمدهای نفتی

موانع جدی برای افزایش 70 درصدی است.

حقوق بازنشستگان | راه‌حل‌های پیشنهادی اقتصاددانان برای تأمین افزایش 70 درصدی