به گزارش پارسینه ،روز دانشجو، بیش از یک تاریخ در تقویم، نمادی درخشان از تعهد، آگاهی و نقش آفرینی مؤثر قشر فرهیخته جامعه است. این روز که هر ساله در ماه آذر زنده نگاه داشته می شود، یادآور واقعه ای تاریخی است که در آن، دانشجویان با ایستادگی در برابر بی عدالتی، فداکاری خود را برای حفظ ارزش های اصیل ملی و دانشگاهی به اثبات رساندند. گرامی داشت این روز، نه تنها قدردانی از مجاهدت های تاریخی است، بلکه تلاشی برای تقویت انگیزه نسل های امروز و آینده در جهت کسب علم، پژوهش و ایفای نقش فعال در اعتلای فرهنگ و توسعه میهن است.

روز دانشجو در تقویم شمسی، قمری، میلادی به صورت زیر است:

برخلاف تصور رایج، روز دانشجو (16 آذر) در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران تعطیل رسمی محسوب نمی شود و دانشجویان موظف به حضور در کلاس ها هستند.

علت نامگذاری این روز به یکی از مهم ترین و تلخ ترین وقایع تاریخ جنبش دانشجویی ایران در دوران پهلوی بازمی گردد:

در تاریخ 16 آذر، سه دانشجو در پی اعتراض به سفر ریچارد نیکسون ، معاون وقت رییس جمهور آمریکاو همچنین ازسرگیری روابط ایران با بریتانیا، توسط نظامیان رژیم پهلوی در دانشگاه تهران به شهادت رسیدند. این واقعه دردناک، نقطه عطفی در تاریخ مبارزات دانشجویی شد و به ابتکار کنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از کشور، روز 16 آذر به عنوان روز دانشجو نامگذاری گردید تا یاد و خاطره این قهرمانان همواره زنده بماند.16 آذر گرامی داشت تمام جویندگان علم و دانش و آگاهی است که وجدان بیدار دارند.

روز دانشجو، یادآور واقعه خونین 16 آذر 1332 در دانشگاه تهران است که به نمادی از مبارزه دانشجویی تبدیل شد. دانشجویان در اعتراض به از سرگیری روابط ایران و بریتانیا پس از کودتای 28 مرداد و همچنین ورود ریچارد نیکسون، معاون رییس جمهور وقت آمریکا از 14 آذر علیه کاردار انگلیس در دانشگاه شعار دادند و این اعتراضات در 15 آذر به بیرون از دانشگاه کشیده شد و علیه دولت غیرقانونی سرلشکر زاهدی شعار داده شد که با خشونت و زخمی شدن عده ای همراه بود.

در نهایت، در روز 16 آذر، به دستور سرلشکر زاهدی، نیروهای نظامی وارد محیط دانشگاه شدند. درگیری ها و اعتراض دانشجویان به حضور نظامیان با تیراندازی پایان یافت و سه دانشجو به نام های مصطفی بزرگ نیا، احمد قندچی، و مهدی شریعت رضوی (آذر) به شهادت رسیدند.

پس از این واقعه، کنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از کشور، این روز را به عنوان روز دانشجو نامگذاری کرد تا این رویداد تاریخی و ارزش های اعتراضی آن همواره زنده بماند.

روز جهانی دانشجو، که هر ساله در هفدهم نوامبر گرامی داشته می شود، ریشه هایی عمیق و الهام بخش در دل مقاومت دارد. این تاریخ به یادبود اعتراضات دانشجویان پراگ علیه اشغال نازی ها در 17 نوامبر 1939 انتخاب شده است؛ مقاومتی که به شکل گیری اولین ائتلاف دانشجویی ضد نازی منجر شد. سه سال بعد، یعنی در سال 1941، شورای بین المللی دانشجویان در لندن، این روز را به عنوان روز جهانی دانشجو اعلام کرد و سنگ بنای اتحادیه بین المللی دانشجویان گذاشته شد.در سال 2025، روز جهانی دانشجو مصادف با جمعه، 17 نوامبر خواهد بود.