احمدرضا لاهیجان‌زاده، معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌ها، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر در تشریح اقدامات انجام شده برای محافظت از اکوسیستم‌های دریایی و تالاب‌ها در مناطق ساحلی ایران، با توجه به تنش‌های اخیر در منطقه و تجربه حوادث گذشته، توضیحاتی ارائه کرد.

لاهیجان‌زاده با اشاره به حادثه‌ای که حدود یک تا یک و نیم ماه پیش در بندرعباس رخ داد، گفت: این حادثه، با وجود اینکه شاید بخشی از زنجیره خرابکاری دشمن محسوب شود، یک هشدار برای همکاران ما در محیط زیست بود.

وی افزود: این اتفاق، تجربه‌ای ارزشمند برای نحوه عمل در حوادث مشابه را فراهم آورد و خوشبختانه با حضور به موقع و حمایت خوب در استان، این اخطار به خوبی دریافت شد.

ابلاغ آماده‌باش عمومی به وزارتخانه‌ها

معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌ها تاکید کرد: پیش از جنگ اخیر و حتی بدون پیش‌بینی آن، به تمامی وزارتخانه‌ها به صورت مکتوب اعلام آمادگی کامل برای مقابله با هرگونه رویداد و حادثه غیرمنتظره ابلاغ شد.

وی افزود: از آن‌ها خواستیم نقاط حساس در طول سواحل، از جمله صنایع آلودگی‌زا، سواحل و تالاب‌های ساحلی، و بنادر و اسکله‌های شیلاتی را شناسایی کنند و مواردی را که بالقوه می‌توانند منشأ آلودگی ن

اشی از حوادثی مانند آتش‌سوزی باشند، بررسی کنند. لاهیجان‌زاده به دو مورد آتش‌سوزی در سواحل جنوبی کشور در یک ماه گذشته اشاره کرد که گواه این آمادگی نسبی بود.

درس‌هایی از جنگ‌های گذشته و تاکید بر مستندسازی

لاهیجان‌زاده به تجربه جنگ اول و دوم آمریکا با عراق اشاره کرد که خسارات زیست‌محیطی فراوانی را به ایران تحمیل کرد.

وی به آتش زدن سکوهای نفتی، دکل‌های نفتی در کویت و آتش زدن نیزارهای تالاب‌های بین‌النهرین توسط صدام و همچنین خشکاندن این تالاب‌ها که منجر به گرد و غبار شدید شد، اشاره کرد.

وی تصریح کرد: متأسفانه در آن مقطع زمانی، اواخر دهه 60 و 70، ما مستندسازی شایسته و بایسته‌ای انجام ندادیم و نتوانستیم این آلودگی‌ها و خسارات را به هزینه‌های مطالبه‌گری تبدیل کنیم. با توجه به این تجربه، در بحران اخیر، محیط زیست ایران بلافاصله بر بحث مستندسازی قوی تاکید کرد.

لاهیجان‌زاده گفت: از همکارانمان خواستیم هر جایی که مورد هجوم قرار می‌گیرد و منجر به تولید آلودگی می‌شود، از جمله آتش‌سوزی و آلودگی هوا، نشت مواد نفتی و آلودگی خاک ناشی از مواد منفجره، عکس و فیلم تهیه کنند.

وی افزود: خوشبختانه پس از 12 روز توقف جنگ، تمامی اتفاقات در این مدت ثبت شده و دستورالعمل مفصلی برای پایش و اندازه‌گیری ابلاغ شده است.

عدم تأثیر جدی بر مهاجرت پرندگان و حیات وحش در تالاب‌ها

معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌ها در مورد تأثیر جنگ بر مهاجرت پرندگان و حیات وحش در تالاب‌ها اظهار داشت: در این موضوع که پیش آمد، گزارش آن‌چنانی نداشتیم که مثلاً در محدوده‌های تالابی یا سواحلی ما اتفاق خاصی افتاده باشد یا موضوع اضطراری پیش آمده باشد.

وی افزود: اگر این وضعیت ادامه پیدا می‌کرد، قطعاً مسائل عدیده‌ای به وجود می‌آمد.

پیگیری‌های بین‌المللی و تهیه گزارش برای سازمان‌های منطقه‌ای

لاهیجان‌زاده در خصوص همکاری‌های بین‌المللی در زمینه محافظت از محیط زیست دریایی گفت: ما یک گزارش تهیه کرده‌ایم که برای مرکز حفاظت از محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان ارسال شود.

وی افزود: این گزارش در حال نهایی شدن است تا به آن‌ها اعلام شود که ایران در این قضایا در کنار آن‌هاست و همچنین پیگیری کنند که تمامی کشورها اهدافی را که می‌تواند باعث آلودگی خلیج فارس شود، رعایت کنند؛ مانند آسیب به نفتکش‌ها یا صنایع ساحلی.

وی خاطرنشان کرد: در حوزه دریای خزر خوشبختانه گزارش اتفاق خاصی نداشتند، اما کنوانسیون تهران مسئولیت پیگیری در آن حوزه را دارد.

نرسیدن جنگ به دریا و تأثیر محدود بر حیات وحش دریایی

لاهیجان‌زاده در پاسخ به سوالی درباره تأثیر حملات هوایی و موشکی بر حیات وحش دریایی و اکوسیستم‌های حساس ساحلی گفت: خوشبختانه جنگ به دریا کشیده نشد و ما بیشتر در حوزه صحنه سرزمینی این موارد را داشتیم.

وی افزود: در حوزه دریا اتفاق خاصی نیفتاد و گزارشی در این زمینه نداشتند.