به گزارش پارسینه به نقل از ایسنا ،کمبود و نوسان در تأمین نهاده های دامی طی ماه های اخیر نگرانی گسترده ای را میان تولیدکنندگان و مرغداران ایجاد کرده است. فعالان این صنعت می گویند استمرار این وضعیت نه تنها هزینه های تولید را افزایش داده، بلکه ثبات بازار محصولات پروتیینی را نیز با تهدید جدی مواجه کرده است.

بر اساس اظهارات فعالان صنفی، تأخیر در تخصیص و توزیع نهاده ها، به ویژه ذرت و کنجاله سویا، موجب شده هزینه تأمین خوراک طیور به شکل چشمگیری افزایش یابد. برخی مرغداران گزارش می دهند که در برخی دوره ها مجبور به خرید نهاده از بازار آزاد شده اند؛ بازاری که قیمت ها در آن گاهی تا دو برابر نرخ مصوب افزایش یافته است.

افزایش هزینه تولید، موجب کاهش حاشیه سود و در برخی موارد زیان مرغداران شده است. فعالان این حوزه هشدار می دهند که ادامه این روند می تواند به خروج تدریجی تولیدکنندگان کوچک از چرخه تولید و کاهش ظرفیت تولید گوشت مرغ و تخم مرغ منجر شود. این کاهش عرضه، زمینه ساز بی ثباتی در بازار و رشد قیمت محصولات پروتیینی خواهد بود.

برخی تولیدکنندگان معتقدند ریشه بخشی از مشکلات به ضعف در سامانه های توزیع، کندی فرایند ترخیص نهاده ها از بنادر و نبود نظارت مؤثر بر تخصیص سهمیه ها بازمی گردد. همچنین، نوسانات ارزی نیز موجب شده هزینه واردات نهاده ها برای واردکنندگان افزایش یابد و شبکه تأمین با تأخیر و اختلال مواجه شود.

حبیب اسدالله نژاد- مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران- در گفت وگو با ایسنا، ضمن اشاره به آمار جوجه ریزی پاییز گفت: در مهرماه 159 میلیون قطعه و در آبان ماه 154 میلیون قطعه جوجه ریزی انجام شده که نسبت به ماه های گذشته و مدت مشابه سال قبل رشد خوبی داشته است. این ارقام نشان می دهد برنامه ریزی برای تولید مطابق سیاست های اعلامی پیش رفته و در بخش جوجه ریزی با بحران مواجه نیستیم. در بخش مزارع تولید مرغ گوشتی شرایط تولید منوط به تأمین نهاده های دامی است که اکنون با چالش جدی روبه رو شده.

مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران، نبود نهاده های دامی ضروری به ویژه سویا را اصلی ترین مشکل فعلی دانست و توضیح داد: تولید به دلیل کمبود نهاده ها به ویژه سویا به شدت دچار چالش شده و مرغداران مجبورند ذرت را سه برابر و سویا را بیش از دو برابر قیمت مصوب از بازار آزاد تهیه کنند. این وضعیت هزینه تولید را به شکل قابل توجهی افزایش داده است.

او افزود: به دلیل سختی تأمین نهاده و نبود ارز ترجیحی، مرغ ها زودتر از موعد مقرر از واحدها تخلیه و روانه بازار می شوند. این اتفاق می تواند 15 تا 20 درصد از تولید کشور را کاهش دهد و اگر تدبیری اندیشیده نشود، در انتهای دوره شاهد افت محسوس تولید خواهیم بود.

اسدالله نژاد با اشاره به روند بازار بیان کرد: قیمت جوجه یکروزه به شدت نزولی شده و حدود 15 هزار تومان معامله می شود. این مسئله هشداردهنده است و اگر چاره اندیشی فوری صورت نگیرد، کاهش جوجه ریزی و عدم جذب جوجه ها محتمل است که پیامد آن کاهش تولید و اثرات روانی منفی در بازار خواهد بود.

او تأکید کرد: در روزهای آینده افزایش قیمت مرغ قطعی است. تولیدکنندگان اکنون با وجود عرضه با تلورانس 10 درصدی نسبت به قیمت مصوب، در زیان هستند. اگر برای تأمین نهاده اقدامی نشود، قیمت مصوب فقط روی کاغذ باقی می ماند و قیمت بازار مطابق هزینه های واقعی تولید افزایش خواهد یافت. این یعنی کوچک تر شدن سفره خانوار و تهدید امنیت غذایی؛ زیرا مرغ همیشه با پروتیینی بالا و قیمت پایین قابل دسترس بوده است.

در واکنش به وعده دولت مبنی بر واردات گسترده نهاده، اسدالله نژاد گفت: بیان مواردی در رسانه ها، چه از سوی برخی مسئولان و چه از سوی رییس جمهور، به تنهایی مشکل را حل نمی کند. واقعیت بازار این است که دولت حتی قادر به تأمین 30 درصد نهاده های مورد نیاز تولیدکنندگان نیست.

او در ادامه درباره قیمت گذاری دستوری در کالاهای اساسی توضیح داد: دو مسئله وجود دارد؛ نخست اینکه آیا اقتصاد از سیاست گذاری دستوری تبعیت می کند یا خیر که پاسخ منفی است. تجربه نشان داده اقتصاد دستوری در کشور موفق نبوده و بازگشت به آن، تکرار خطاهای گذشته است.

اسدالله نژاد در پایان افزود: در عین حال کالاهایی که از ارز ترجیحی استفاده می کنند مشمول قیمت گذاری هستند. اگر دولت نهاده را کامل و به موقع تأمین کند، واحدها تابع قیمت مصوب خواهند بود. اما وقتی دولت تعهداتش را انجام نمی دهد و نهاده در اختیار مرغداران قرار نمی گیرد، قیمت مصوب موضوعیت ندارد و قابل پذیرش نیست.

بنابر شرایط موجود در بازار مرغ و تخم مرغ و شرایط نابسامان تامین نهاده و افزایش قیمت تخم مرغ و چالش های موجود در تولید مرغ گوشتی، وزارت جهاد کشاورزی پاسخ داد: تولید گوشت مرغ و تخم مرغ به طور مستقیم متأثر از عواملی چون تأمین و توزیع به موقع نهاده های دامی، تخصیص کافی و به هنگام ارز ترجیحی و کاهش زمان تشریفات گمرکی است.

بنابراین، برنامه ریزی و تنظیم تولید توسط دفتر امور طیور معاونت امور تولیدات دامی به منظور حفظ استمرار تولید و امنیت غذایی پایدار انجام می پذیرد. در این راستا، از ابتدای سال 1404 تاکنون به طور میانگین ماهانه بیش از 150 میلیون قطعه جوجه ریزی در واحدهای مرغ گوشتی کشور انجام شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل روند افزایشی داشته است.

تأمین نهاده های مورد نیاز زیربخش دام و طیور از طریق سامانه بازارگاه و بر اساس نیازسنجی معاونت امور تولیدات دامی صورت می پذیرد.دراین زمینه، مکاتبات مستمر با معاونت های توسعه بازرگانی و امور زراعت انجام شده تا نهاده های مورد نیاز به صورت کافی، با کیفیت مطلوب، به موقع و مستمر تأمین گردد.

همچنین به منظور ساماندهی تولید محصولات پروتیینی پرمصرف،بخش قابل توجهی از نهاده ها از محل ذخایر شرکت پشتیبانی امور دام کشور و محموله های وارداتی بخش خصوصی و دولتی به صورت هدفمند و با اولویت واحدهای مرغ گوشتی و مرغ تخم گذار در سامانه بازارگاه توزیع می شود.

لازم به ذکراست وزارت جهاد کشاورزی با هدف حفظ توجیه اقتصادی واردات برای بخش خصوصی و افزایش سرعت تأمین نهاده های دامی، نسبت به اصلاح نرخ های پایه ارزی اقدام کرده و همزمان با همکاری نزدیک تر دستگاه های ذی ربط، روند ترخیص و ورود نهاده های خوراک دام و طیور را شتاب بخشیده است.

با وجود پاسخ وزارت جهاد کشاورزی به شرایط موجود، بازار محصولات پروتیینی به شدت وابسته به تأمین پایدار و منظم نهاده های دامی است. ادامه کمبود و نوسانات قیمتی، می تواند پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گسترده ای به همراه داشته باشد و سوال مهم این است که چند درصد وعده های حدود یک ماه گذشته مبنی بر تامین نهاده محقق شده است؟ تاکنون گلایه های تولیدکنندگان به کجا رسیده و چقدر شرایط بهبود یافته؟ آیا صرفا با وعده بهبود وضعیت می توان چرخه تولید را چرخاند؟ یا همچنان باید شاهد خوابیدن چرخه های تولید و گرانی محصولات پروتیینی باشیم؟