به گزارش پارسینه به نقل از کجارو، در اوایل ماه نوامبر 2025 که ایالات متحده پس از 230 سال ضرب سکه پنی را متوقف کرد، نگاه ها بار دیگر به ریشه های تاریخی پول این کشور جلب شده است. دلار آمریکا که اکنون 58 درصد از ذخایر مالی جهان را تشکیل می دهد، ریشه ای دور از خاک ایالات متحده دارد. زادگاه این ارز، شهر کوچک و کوهستانی یاخیموف (Jáchymov) در جمهوری چک محسوب می شود که به فهرست میراث جهانی یونسکو (UNESCO) افزوده شده است. (BBC)

داستان دلار به سال 1516 برمی گردد؛ زمانی که کشف مقادیر عظیمی نقره در کوه های کروشنه هوری (Krušné hory)، این ناحیه را متحول کرد. نجیب زاده ای محلی، در نهم ژانویه 1520 مجوز ضرب سکه را دریافت کرد. او نام این سکه ها را به افتخار قدیس حامی معدنچیان، یواخیمستالر (Joachimsthalers) گذاشت که بعدها به اختصار تالر (Thaler) نامیده شد.

این نجیب زاده با هوشمندی وزن تالر را با سکه رایج آن زمان همسان کرد. در طی یک دهه، این روستا با 1٬050 نفر جمعیت به مرکز معدنی اروپا با 18٬000 ساکن تبدیل شد. تخمین زده می شود تا اواسط قرن شانزدهم، حدود 12٬000٬000 تالر از این کوه ها ضرب و در سراسر قاره پخش شده باشد.

جیسون گودوین (Jason Goodwin) در کتاب خود با نام گرین بک (Greenback) می نویسد که تالر الگوی پول بسیاری از کشورها شد؛ اما این لیو ن دالر (Leeuwendaler) هلندی بود که به نیویورک امروزی رسید و مهاجران انگلیسی زبان تلفظ آن را به دلار تغییر دادند. سرانجام در سال 1792، ایالات متحده دلار را به عنوان واحد پول رسمی خود پذیرفت.

با وجود این تاریخچه غنی، امروزه در یاخیموف خبری از دلار نیست. یان فرانکویچ (Jan Francovič)، راهنمای موزه ضرابخانه سلطنتی (Royal Mint House) که محل ضرب نخستین اجداد دلار بوده است، می گوید:

گردشگرانی که امروز به این شهر 2٬300 نفری می روند، اغلب از این پیشینه بی خبرند. یکی از اهالی منطقه می گوید:

یاخیموف فقط به نقره محدود نشد. با پایان یافتن ذخایر نقره، معدنچیان با ماده ای سیاه روبه رو شدند که بعدها فیزیکدان مشهور، ماری کوری (Marie Curie)، در سال 1898 رادیوم و پولونیوم را از آن استخراج کرد. این کشف سرنوشت شهر را تغییر داد. جی رابرت اوپنهایمر (J Robert Oppenheimer)، پدر بمب اتمی، پایان نامه خود را درباره شفت های غنی از اورانیوم این منطقه نوشت.

در دوران جنگ سرد، معادن یاخیموف به اردوگاه های کار اجباری شوروی تبدیل شدند و بین سال های 1949 تا 1964، حدود 50٬000 زندانی سیاسی برای استخراج اورانیوم جهت ساخت زرادخانه اتمی شوروی در این معادن به کار گرفته شدند.

امروزه یاخیموف با بازسازی ساختمان های تاریخی و بهره گیری از آب های معدنی برای گردشگری سلامت، تلاش می کند گذشته پرفرازونشیب خود را احیا کند؛ شهری که هم نماد قدرت اقتصادی (دلار) و هم نماد قدرت نظامی (سلاح هسته ای) از دل خاک آن بیرون آمده است.

اکنون که می دانید یکی از قدرتمندترین ارزهای جهان از دل یک معدن کوچک نقره متولد شده، چه دیدگاهی درباره ارتباط قدرت اقتصادی و تاریخ پنهان دارید؟