به نقل از تبیان، کافیین ماده ای است که هوشیاری را افزایش داده و انرژی بدن را بالا می برد. بیشتر بزرگسالان می توانند روزانه تا 400 میلی گرم کافیین (معادل حدود چهار فنجان قهوه دم کرده 8 اونسی) را با خیال راحت مصرف کنند؛ اما در افرادی که به کافیین آلرژی دارند، حتی مقادیر اندک می تواند علائمی از خفیف تا شدید ایجاد کند.

کافیین با مسدود کردن اثر آدنوزین، ماده ای شیمیایی در مغز که به خواب کمک می کند و افزایش آدرنالین، هورمونی که انرژی را بالا می برد، باعث احساس بیداری و نشاط می شود.

برخی افراد نسبت به کافیین حساس تر از دیگران هستند.

در افراد دارای حساسیت به کافیین، بدن این ماده را کندتر متابولیزه (تجزیه و دفع) می کند، بنابراین اثرات آن را شدیدتر احساس می کنند. حساسیت شایع تر از آلرژی است و سیستم ایمنی را درگیر نمی کند، در حالی که آلرژی می تواند تهدیدکننده حیات باشد.

پس از مصرف هر مقدار کافیین، افراد حساس ممکن است علائمی مانند موارد زیر را تجربه کنند:

سردرد

بی قراری یا احساس لرزش

تپش قلب (تاکی کاردی)

اسهال یا ناراحتی معده

اختلال در خواب

اضطراب

تحریک پذیری

برخلاف حساسیت به کافیین، در آلرژی واقعی، سیستم ایمنی بدن درگیر می شود.

اگر به کافیین آلرژی داشته باشید، بدن شما به اشتباه کافیین را به عنوان یک عامل تهدیدکننده شناسایی می کند و برای مقابله با آن پادتن (آنتی بادی) تولید می کند، درست مانند واکنش بدن در برابر سایر آلرژی های غذایی.

این نوع واکنش می تواند منجر به بروز علائم جدی و گاه تهدیدکننده ی حیات شود.

علائم آلرژی به کافیین

علائم آلرژی به کافیین می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و معمولاً در عرض چند دقیقه تا دو ساعت پس از مصرف کافیین ظاهر می شود.

این علائم ممکن است بخش های مختلف بدن از جمله پوست، ریه ها، قلب، دستگاه گوارش و مغز را درگیر کنند.

علائم آلرژی خفیف تا متوسط به کافیین ممکن است شامل موارد زیر باشند:

خارش پوست یا کهیر (برجستگی های خارش دار روی پوست)

تورم لب ها، زبان یا گلو

سرفه یا خس خس سینه (صدای سوت هنگام تنفس)

احساس گزگز یا سوزن سوزن شدن در دهان

علائم گوارشی مانند دل درد، تهوع، استفراغ یا اسهال

سرگیجه

دشواری در تنفس

در موارد گزارش شده، علائم اغلب از خارش گلو شروع شده و به آنژیوادم (تورم عمیق بافت ها) و کهیر عمومی می رسد.

در موارد نادر، آلرژی به کافیین می تواند موجب آنافیلاکسی (Anaphylaxis) شود؛ واکنشی آلرژیک شدید و تهدیدکننده ی حیات که نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.

علائم آنافیلاکسی ناشی از آلرژی به کافیین عبارت اند از:

کهیر گسترده در سراسر بدن

تورم شدید در صورت، لب ها یا زبان

خس خس یا تنگی نفس شدید

احساس اضطراب یا پیش بینی خطر قریب الوقوع

تپش قلب سریع

درد یا فشار در قفسه سینه

استفراغ مکرر یا اسهال شدید

غش کردن یا از دست دادن هوشیاری

علت بروز آلرژی به کافیین چیست؟

آلرژی به کافیین زمانی ایجاد می شود که سیستم ایمنی بدن، کافیین را به اشتباه به عنوان ماده ای خطرناک تشخیص می دهد.

وقتی کافیین مصرف می کنید، بدن شما نوعی پادتن (آنتی بادی) به نام ایمونوگلوبولین ای E (IgE) تولید می کند تا با آنچه تصور می کند تهدید است، مقابله کند.

این آنتی بادی ها موجب آزاد شدن مواد شیمیایی از جمله هیستامین می شوند؛ هورمونی که مسئول بروز علائم آلرژیک در بدن است.

پژوهشگران هنوز به طور کامل نمی دانند چرا برخی افراد دچار آلرژی به کافیین می شوند و برخی دیگر نه. به نظر می رسد عوامل ژنتیکی در این زمینه نقش دارند، زیرا آلرژی های غذایی معمولاً در خانواده ها دیده می شوند.

ژن ها همچنین می توانند بر حساسیت بدن نسبت به کافیین تأثیر بگذارند؛ برخی افراد کافیین را کندتر متابولیزه می کنند و همین باعث می شود پس از مصرف آن احساس بی قراری یا اضطراب بیشتری داشته باشند.

علاوه بر این، داشتن سایر بیماری های آلرژیک مانند آسم، اگزما یا تب یونجه (آلرژی فصلی) می تواند خطر بروز آلرژی به کافیین را افزایش دهد.

ممکن است آلرژی در واقع به ترکیبات مرتبط با کافیین (مانند کپک در دانه های قهوه یا گرد و غبار گیاهان) باشد، نه فقط کافیین خالص.

چگونه پزشکان آلرژی به کافیین را تشخیص می دهند؟

تشخیص آلرژی به کافیین می تواند دشوار باشد، زیرا این نوع آلرژی بسیار نادر است.

همیشه برچسب ترکیبات محصولات را با دقت بخوانید تا از منابع پنهان کافیین اجتناب کنید. کافیین به طور طبیعی در بیش از 60 نوع گیاه وجود دارد و از عصاره ی برخی از آن ها در نوشیدنی های انرژی زا و مکمل های غذایی استفاده می شودعلائم آلرژی خفیف به کافیین شباهت زیادی به حساسیت به کافیین دارد، به همین دلیل پزشک (مانند متخصص آلرژی) معمولاً برای تأیید تشخیص، آزمایش های آلرژی تجویز می کند.

متخصص آلرژی پزشکی است که در زمینه ی تشخیص و درمان آلرژی ها و آسم تخصص دارد.

برای تشخیص آلرژی به کافیین، پزشک ابتدا سوابق پزشکی شما را بررسی کرده و درباره ی علائم، زمان بروز آن ها و این که چه خوراکی ها یا نوشیدنی هایی را در ساعات قبل از شروع علائم مصرف کرده اید، پرس وجو می کند.

سپس ممکن است یک یا چند روش تشخیصی زیر را توصیه کند:

تست پوستی (Skin Prick Test):

در این روش، پزشک قطره ی کوچکی از محلول حاوی کافیین را روی پوست شما می گذارد و سپس با سوزن ظریف، سطح پوست را کمی خراش می دهد تا مقدار کمی از ماده وارد لایه ی سطحی پوست شود. اگر طی 15 تا 30 دقیقه در محل آزمایش برجستگی قرمز و خارش دار ظاهر شود، ممکن است نشان دهنده ی واکنش آلرژیک باشد.

آزمایش خون IgE:

این آزمایش وجود پادتن های اختصاصی IgE علیه کافیین را در خون بررسی می کند. برای انجام آن، مقدار کمی خون (معمولاً از بازو) گرفته شده و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می شود.

آزمایش خوراکی (Oral Challenge):

در این روش، تحت نظارت دقیق پزشکی، مقادیر بسیار کم و تدریجاً افزایشی از کافیین به فرد داده می شود. اگر در حین آزمایش علائم آلرژی ظاهر شوند، درمان فوری انجام می گیرد. اگر هیچ واکنشی بروز نکند، احتمال وجود آلرژی به کافیین کم است. این آزمایش پرریسک است و فقط تحت نظارت دقیق انجام می شود.

درمان آلرژی به کافیین

تنها روش مطمئن برای پیشگیری از بروز علائم آلرژی به کافیین، پرهیز کامل از همه منابع کافیین است.

اگر پس از مصرف کافیین دچار علائم آلرژیک شدید، نوع درمان به شدت واکنش بدن بستگی دارد.

پزشک ممکن است یکی یا چند مورد از درمان ها یا داروهای زیر را توصیه کند:

آنتی هیستامین ها:

این داروها به کنترل علائم خفیف تا متوسط مانند خارش، کهیر یا تورم کمک می کنند. آن ها با مسدود کردن اثر هیستامین، ماده ای که سیستم ایمنی هنگام واکنش آلرژیک ترشح می کند، عمل می نمایند.

کورتیکواستروییدها (استروییدها) : این داروها به کاهش التهاب پس از واکنش آلرژیک کمک می کنند و ممکن است به صورت خوراکی یا تزریق وریدی (IV) تجویز شوند، به ویژه در شرایط اورژانسی.

با این حال، استروییدها به تنهایی برای درمان آنافیلاکسی (واکنش آلرژیک شدید و تهدیدکننده حیات) کافی نیستند، ولی می توانند به کنترل سایر واکنش های شدید آلرژیک کمک کنند.

اپی نفرین (Epinephrine): اپی نفرین در واقع تزریق آدرنالین است که برای درمان واکنش های آلرژیک شدید از جمله آنافیلاکسی به کار می رود. این دارو با باز کردن راه های هوایی، افزایش فشار خون و کاهش تورم گلو به سرعت عمل می کند و اصلی ترین درمان برای آنافیلاکسی است.

افرادی که آلرژی تأییدشده به کافیین دارند و در معرض خطر آنافیلاکسی هستند، معمولاً خودتزریق اپی نفرین (مانند EpiPen) دریافت می کنند تا در مواقع اضطراری از آن استفاده کنند.

اگر شما یا فردی دیگر علائم یک واکنش آلرژیک شدید مانند تنگی نفس، گرفتگی گلو یا غش کردن را نشان می دهد، باید فوراً از اپی نفرین استفاده کرده و با اورژانس (115) تماس بگیرید.

آنافیلاکسی می تواند تهدیدکننده ی زندگی باشد و دریافت درمان فوری از بروز عوارض یا مرگ جلوگیری می کند.

چگونه در صورت آلرژی از کافیین اجتناب کنیم؟

مؤثرترین راه برای جلوگیری از بروز علائم، حذف کامل همه منابع کافیین از رژیم غذایی است.

منابع رایج کافیین شامل موارد زیر هستند:

. قهوه و اسپرسو

. چای سیاه، سبز و برخی چای های گیاهی

. شکلات و فرآورده های حاوی کاکائو

. نوشابه ها و نوشیدنی های انرژی زا

. پودرهای قبل از تمرین و مکمل های انرژی زا

. برخی داروهای بدون نسخه، مانند:

اکسدرین میگرن (Excedrin Migraine) حاوی استامینوفن، آسپیرین و کافیین

میدول برای تسکین PMS (Midol Complete) حاوی استامینوفن، کافیین و پیریلامین

. همیشه برچسب ترکیبات محصولات را با دقت بخوانید تا از منابع پنهان کافیین اجتناب کنید. کافیین به طور طبیعی در بیش از 60 نوع گیاه وجود دارد و از عصاره ی برخی از آن ها در نوشیدنی های انرژی زا و مکمل های غذایی استفاده می شود.

این ترکیبات گیاهی ممکن است مستقیماً به نام کافیین در برچسب درج نشده باشند، بنابراین هنگام بررسی ترکیبات، به نام های زیر نیز توجه کنید:

گوارانا (Guarana)

یِربا ماته (Yerba Mate)

مغز یا دانه کولا (Kola Nut)

عصاره چای سبز (Green Tea Extract)

حتی قهوه بدون کافیین (decaf) ممکن است 2-15 میلی گرم کافیین باقی مانده داشته باشد.

افرادی که آلرژی به کافیین دارند، ممکن است احتمال بیشتری برای ابتلا یا داشتن سایر بیماری های آلرژیک داشته باشند، از جمله:

آلرژی های غذایی: داشتن یک آلرژی غذایی می تواند خطر ابتلا به سایر آلرژی ها مانند آلرژی به مغزها یا لبنیات را افزایش دهد. ریسک بالاتر در افراد با سابقه آلرژی غذایی است.

درماتیت آتوپیک (اگزما) : یک بیماری پوستی مزمن که باعث لکه های خارش دار و ملتهب پوست می شود و در افراد دارای آلرژی غذایی شایع تر است.

آسم آلرژیک: اگر به غذاهای خاصی آلرژی دارید، احتمال ابتلا به آسم آلرژیک نیز بیشتر است. این نوع آسم با تماس با مواد آلرژی زا تحریک می شود.

زندگی با آلرژی به کافیین

داشتن آلرژی به کافیین یعنی باید بیشتر مراقب باشید که چه چیزی می خورید، می نوشید و چه داروها یا مکمل هایی مصرف می کنید.

خواندن برچسب ترکیبات محصولات بسیار مهم است، زیرا کافیین می تواند در انواع مختلف محصولات مانند انرژی بارها، مسکن ها و محصولات گیاهی وجود داشته باشد.

زمانی که بدانید چه چیزهایی باید اجتناب شود و منابع پنهان کافیین کجا هستند، مدیریت آلرژی آسان تر می شود.

اگر واکنش ها شدید باشند، پزشک ممکن است اپی پن (EpiPen) برای مواقع تماس تصادفی تجویز کند.

همچنین توصیه می شود دوستان نزدیک، اعضای خانواده یا همکاران از آلرژی شما مطلع باشند تا در مواقع اضطراری بتوانند کمک کنند.

با کمی سازگاری، افراد دارای آلرژی به کافیین می توانند زندگی سالم و فعالی داشته باشند، به شرط آن که اطلاعات کافی داشته و آماده باشند.