به نقل از ایسنا، شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی روز پنجشنبه با 19 رأی موافق، سه رأی مخالف (روسیه، چین و نیجر) و 12 رأی ممتنع، قطعنامه ای پیشنهادی آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان را علیه برنامه هسته ای ایران به تصویب رساند.

این نخستین قطعنامه مهم شورای حکام پس از تجاوز نظامی آمریکا و رژیم صهیونیستی به تأسیسات هسته ای ایران و همچنین اقدام غیرقانونی غرب در فعال سازی اسنپ بک بود.

مفاد اصلی قطعنامه شامل درخواست از ایران برای ارائه بدون تأخیر اطلاعات دقیق درباره موجودی اورانیوم غنی شده تا 60 درصد و الزام ایران به اعطای دسترسی کامل و فوری بازرسان آژانس به تمام سایت های هسته ای بود؛ از جمله تأسیساتی که در حملات ژوئن آسیب دیده اند.

در این قطعنامه هیچ اشاره ای به محکومیت حملات نظامی ژوئن به تأسیسات هسته ای ایران نشده است.

وزارت امور خارجه ایران ساعاتی پس از تصویب، قطعنامه را کاملاً سیاسی، غیرقانونی و مردود خواند و آن را نشانه سوءاستفاده آشکار غرب از مکانیسم های آژانس دانست.

قطعنامه علیه ایران کاملاً سیاسی است

یسری ابوشادی بازرس ارشد پیشین آژانس بین المللی انرژی اتمی در گفت وگوی اختصاصی با ایسنا در پاسخ به این پرسش که به نظر او قطعنامه اخیر شورای حکام علیه ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی که از سوی سه کشور اروپایی و آمریکا ارائه شده بود تا چه حد ناشی از نگرانی های واقعی فنی است و تا چه حد انگیزه سیاسی دارد و ارزیابی فنی و استراتژیک وی در این ارتباط چیست؟ ، گفت: این قطعنامه کاملاً سیاسی است و واقعاً معنای فنی ندارد.

وی افزود: قطعنامه به طور کامل این موضوع را نادیده گرفته که تأسیسات هسته ای ایران مورد حمله قرار گرفته یا تخریب شده اند و در عین حال از ایران می خواهد که اجازه بازرسی در این سایت های مورد حمله را صادر و مواد و تأسیسات هسته ای که مورد حمله قرار گرفته اند را اعلام کند. پس کاملاً سیاسی بود. متأسفانه شورای حکام آژانس تحت کنترل چند کشور خاص است و آن ها همیشه تعدادی رأی دارند. نباید فراموش کنیم که 16 کشور با این قطعنامه موافق نبودند.

ایران اجازه بازرسی ها را صادر کرد

این بازرس ارشد پیشین آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنین در پاسخ به این سوال که به نظر وی این قطعنامه از منظر بین المللی و آژانس چه پیامی به ایران می دهد و آیا نشان دهنده تنگ تر شدن فضای همکاری هسته ای است؟ ، خاطرنشان کرد: خود قطعنامه از ایران خواسته که همکاری کند، امکان بازرسی ها را فراهم کند و مواد هسته ای خود به ویژه اورانیوم غنی شده را اعلام کند.

وی افزود: از نظر منطقی، ایران همچنان به ان پی تی و توافقنامه پادمان متعهد است و باید این کارها را انجام دهد، اما قطعنامه نباید این واقعیت را نادیده بگیرد که سه سایت هسته ای (اصفهان، فردو و نطنز) مورد حمله قرار گرفته اند و در حال حاضر ورود به این سایت ها و ارزیابی مواد و حتی اجازه دادن به بازرسان برای رفتن به آنجا به دلیل خطر جانی برای بازرسان مشکل بزرگی است.

ابوشادی تصریح کرد: نکته جالب و تعجب آور اینجاست که در قطعنامه (و حتی در گزارش آژانس) به این نکته اشاره نشده که ایران از ماه اوت تا نوامبر 12 بازرسی در نقاط مختلف، از جمله مکانی نزدیک به یکی از سایت های مورد حمله را پذیرفته و بازرسان توانسته اند کارشان را انجام دهند. ایران واقعاً اجازه بازرسی داده، اما این موضوع در قطعنامه یا جای دیگری برجسته یا حتی ذکر نشده است. به همین دلیل می گویم قطعنامه تا حدی سیاسی و با انگیزه فشار به ایران به دلایل دیگر است.

فکر می کنم توافق قاهره نمرده است

وی در واکنش به این موضوع که ایران بعد از تصویب قطعنامه در جلسه شورای حکام اعلام کرد که توافق قاهره پایان یافته است. با توجه به این موضوع، آیا هنوز امکان عملی برای احیای یک چارچوب فنی-اطلاعاتی بین ایران و آژانس وجود دارد، اگر بله، چه مکانیزمی می تواند کار کند؟ ، تصریح کرد: در مورد توافق قاهره، آقای عراقچی (وزیر امور خارجه ایران) به صراحت گفته بود که این توافق یا تفاهم از لحظه امضا در قاهره، مشروط به عدم بازگشت تحریم ها علیه ایران بوده است. حالا که تروییکای اروپایی موفق شده اند شورای امنیت را مطلع کنند و تحریم ها دوباره علیه ایران اعمال شود، ایران به جهان یادآوری می کند که دیگر به این توافق متعهد نیست.

ابوشادی افزود: با این حال، به نظر من حتی پس از پایان مهلت 18 اکتبر هم ایران بازرسی ها را پذیرفته و تا امروز هم فکر نمی کنم ایران تصمیم گرفته باشد بازرسی ها را متوقف کند. بازرسی ها همچنان ادامه دارد. تنها محدودیت در سایت های مورد حمله است، آن هم نه به این دلیل که ایران نمی خواهد، بلکه صرفاً به دلیل خطر امنیتی برای خود بازرسان. به همین دلیل فکر می کنم توافق قاهره نمرده و احتمالاً با نام یا شکل دیگری ادامه پیدا خواهد کرد.

باید اعتماد بین ایران و غرب بازسازی شود

این بازرس پیشین در آژانس بین المللی انرژی اتمی در پاسخ به این سوال که با توجه به این که در شرایط فعلی که تنش سیاسی بسیار بالاست، چه اقدامات مشخص و گام به گام برای بازسازی اعتماد بین ایران و آژانس پیشنهاد می کنید و چه ابزارها یا تضمین های راستی آزمایی ضروری هستند؟ گفت: بله، من قویاً اعتقاد دارم که باید اعتماد بین ایران و غرب، به ویژه از طریق مذاکرات صلح آمیز، دوباره ساخته شود. این واقعاً تنها راه حل هر مشکلی است.

وی افزود: با چنین تفاهمی مطمئنم که ایران به محض اینکه امنیت بازرسان در مناطق مورد حمله تضمین شود، اجازه ورود مجدد به آن ها را خواهد داد. با مذاکره، دو طرف به درک متقابل می رسند. این تنها راه است. در این صورت ایران تمام مواد هسته ای را برای راستی آزمایی در دسترس قرار خواهد داد. بهترین راه محکومیت یا تحریم نیست؛ بهترین راه مذاکره و رسیدن به توافق است.

لزومی ندارد مواد هسته ای ایران در یک مکان ثابت و معلوم باشند

یسری ابوشادی در پاسخ به سوال پایانی ایسنا مبنی بر اینکه با توجه به تجربه تان در آژانس، چه توصیه ای به مقامات ایرانی و به مدیرکل آژانس دارید تا از تشدید بیشتر جلوگیری شود و مسیر تعامل دوباره باز شود؟ ، اظهار کرد: توصیه من به هر دو طرف این است که ایران تصمیمات تند نگیرد، مثلاً بازرسی ها را متوقف نکند (همان طور که قبلاً 12 بازرسی را اجازه داده، باید ادامه دهد). در مورد سایت های آسیب دیده، توصیه می کنم ایران تلاش کند ورود امن بازرسان به این سه سایت را فراهم کند. در این صورت راهی باز می شود که ایران دوباره تمام اورانیوم غنی شده را اعلام کند.

وی گفت: من قبلاً پیشنهاد موجودی سیار اورانیوم را داده بودم. یعنی ایران اجازه دهد بازرسان اورانیوم غنی شده ای را که تحت مهر و موم (آژانس) است راستی آزمایی کنند، اما لزومی ندارد این مواد همیشه در یک مکان ثابت و معلوم باشند؛ ایران می تواند آن ها را به مکان های مخفی دیگری منتقل کند.

ابوشادی توضیح داد: طبق مقررات، دوره راستی آزمایی اورانیوم با غنای بالا یک ماه است. یعنی ایران فقط یک روز یا چند ساعت در ماه باید دسترسی بدهد. پس ایران حق دارد این مواد را تا ماه بعد مخفی کند. با این روش هم نگرانی امنیتی ایران برای موادش برطرف می شود و هم بازرسان آژانس می توانند مطمئن شوند که این مواد هنوز همان جا هستند و برای مقاصد دیگری استفاده نشده اند. به این ترتیب مشکل حل می شود.