اعلام رسمی «افزایش 20 درصدی حقوق کارمندان» برای سال 1405، نخستین سیگنال جدی از سیاست‌های مالی دولت در بودجه سال آینده است. براساس ضوابط مالی تدوین بودجه، دستگاه‌های اجرایی موظف شده‌اند افزایش 20 درصدی حقوق کارکنان را در محاسبات خود اعمال کنند؛ افزایشی که قرار است بعد از بررسی در هیأت وزیران نهایی شود.
اما سؤال مهم اینجاست: آیا افزایش 20 درصدی حقوق کارمندان می‌تواند با تورم بالای 45 درصدی پایان 1404 هم‌خوانی داشته باشد؟

در این گزارش، با استفاده از ساختار کاملاً سئویی، ابعاد مختلف این تصمیم بررسی می‌شود.

افزایش 20 درصدی حقوق کارمندان در بودجه 1405؛ چه چیزی تصویب شده است؟

طبق ضوابط مالی تهیه لایحه بودجه 1405، دولت از تمام دستگاه‌های اجرایی خواسته است:
«ضریب حقوق نسبت به احکام سال 1404 با رشد 20 درصد محاسبه شود.»

این بخشنامه حکم یک چارچوب اولیه را دارد؛ یعنی:

هنوز نهایی نیست

ممکن است در هیأت وزیران تغییر کند

ممکن است در مجلس نیز دستخوش اصلاحات شود

با این حال، افزایش 20 درصدی حقوق کارمندان فعلاً مبنای رسمی محاسبات حقوق سال آینده قرار گرفته است.

دولت برای تعیین نرخ افزایش حقوق چند معیار اصلی دارد:

منابع واقعی و قابل تحقق بودجه

هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر دولت

وضعیت درآمدهای مالیاتی، نفتی و غیرنفتی

نیاز به کنترل کسری بودجه

حفظ تعادل بین حقوق‌بگیران و بازنشستگان

با توجه به محدودیت منابع، دولت نمی‌تواند افزایش 45 درصدی هم‌سطح تورم را پرداخت کند؛ زیرا کسری بودجه شدید ایجاد خواهد شد.

به همین دلیل، افزایش 20 درصدی حقوق کارمندان فعلاً «نقطه شروع» محسوب می‌شود.

یکی از انتقادات اصلی نسبت به این سیاست، فاصله زیاد میان:

افزایش حقوق: 20٪

تورم پایان 1404: 45٪

به عبارت ساده:حقوق 20 درصد افزایش می‌یابد
اما هزینه‌های زندگی بیش از دو برابر آن رشد کرده است

این یعنی قدرت خرید کارمندان در 1405 بیش از 25 درصد کاهش خواهد یافت.

وقتی تورم بالاتر از رشد حقوق باشد، نتیجه آن کاهش درآمد واقعی است.
فرض کنیم حقوق یک کارمند در 1404 برابر 20 میلیون تومان باشد.

حقوق جدید با افزایش 20٪
→ 24 میلیون تومان

اما هزینه‌ها با تورم 45٪ از 20 میلیون به
→ 29 میلیون تومان

یعنی:

5 میلیون تومان شکاف میان درآمد و هزینه

این مسئله برای کارمندان دولت، یکی از مهم‌ترین چالش‌های اقتصادی سال 1405 خواهد بود.

طبق ضوابط رسمی:

این عدد پیشنهادی و اولیه است

ضریب قطعی پس از بررسی در هیأت وزیران مشخص می‌شود

مجلس نیز می‌تواند آن را افزایش یا کاهش دهد

با توجه به تجربه سال‌های گذشته:

ممکن است دولت در نهایت 25 تا 30 درصد را تصویب کند

یا در مجلس پیشنهاد افزایش مجدد مطرح شود

اما احتمال افزایش بیشتر از 30 درصد بسیار کم است

افزایش حقوق، مستقیماً بر تراز بودجه تأثیر دارد.

پیامدهای احتمالی:

افزایش هزینه جاری دولت

احتمال کسری بودجه

احتمال چاپ پول و تشدید تورم

فشار بیشتر بر منابع مالیاتی

کاهش توان سرمایه‌گذاری دولت

دولت باید تعادلی میان حقوق کارمندان و پایداری مالی حفظ کند.

حقوق کارمندان در سال 1405 چگونه محاسبه می‌شود؟

حقوق کارکنان دولت چند جزء کلیدی دارد:

ضریب حقوق

حق شغل

فوق‌العاده‌های مستمر

اضافه‌کار

حق عائله‌مندی

حق اولاد

فوق‌العاده ویژه (برای برخی ادارات)

افزایش 20 درصدی شامل: ضریب پایه حقوق و برخی مزایا می‌شود.

اما:

اضافه‌کار معمولاً بر عهده دستگاه است

فوق‌العاده‌ها ممکن است درصدهای متفاوت داشته باشند

این یعنی افزایش واقعی ممکن است کمتر از 20 درصد حس شود.

تحلیل کارشناسی درباره افزایش حقوق کارمندان

کارشناسان چند دیدگاه دارند:

1. گروه اول: موافق افزایش 20 درصدی

می‌گویند:

منابع بودجه محدود است

افزایش بیشتر باعث تورم می‌شود

حفظ تعادل مالی مهم‌تر از افزایش حقوق است

2. گروه دوم: مخالف افزایش 20 درصدی

استدلال می‌کنند:

فاصله حقوق با تورم بسیار زیاد است

حقوق پایین قدرت خرید کارمندان را نابود می‌کند

احتمال افزایش فقر در طبقه کارمند

موج نارضایتی در ابتدای 1405

تأثیر افزایش حقوق کارمندان بر بازنشستگان

معمولاً پس از افزایش حقوق کارمندان:

حقوق بازنشستگان کشوری

حقوق بازنشستگان لشکری

حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی

نیز افزایش می‌یابد.

بنابراین افزایش 20 درصدی حقوق کارمندان به‌طور غیرمستقیم بر بازنشستگان نیز اثر خواهد گذاشت.
با این حال، صندوق‌های بازنشستگی دچار بحران منابع هستند.

چرا دولت نتوانست نرخ افزایش حقوق را به تورم نزدیک کند؟

دلایل:

بدهی‌های سنگین دولت

کسری شدید صندوق‌های بازنشستگی

هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر مانند یارانه و درمان

رشد پایین درآمدهای مالیاتی

کاهش سهم بودجه عمرانی

محدودیت در فروش نفت

در چنین شرایطی، افزایش 45 درصدی حقوق غیرممکن است و دولت مجبور به انتخاب 20 درصد شده است.

افزایش حقوق کارمندان و آینده اقتصادی سال 1405

چند سناریو پیش رو است:

سناریو 1: افزایش همان 20 درصد

→ فشار اقتصادی شدید بر کارمندان
→ کاهش قدرت خرید
→ رشد اعتراضات

سناریو 2: افزایش به 25 تا 30 درصد

→ کاهش فشار
→ اما افزایش کسری بودجه

سناریو 3: اصلاح ساختاری

→ حذف معافیت‌های مالیاتی
→ کاهش هزینه‌های غیرضرور
→ آزادسازی منابع یارانه‌ای
→ افزایش واقعی حقوق

سناریوی سوم بهترین است اما سخت‌ترین مسیر.

جمع‌بندی: افزایش 20 درصدی حقوق کارمندان کافی است؟

پاسخ کوتاه: خیر.

با تورم بالای 45 درصدی، افزایش 20 درصدی:

شکاف میان هزینه و درآمد را افزایش می‌دهد

قدرت خرید کارکنان را کاهش می‌دهد

احتمال فشار اقتصادی در سال 1405 را بالا می‌برد

با این حال، این نرخ در مرحله نهایی نیست و احتمال تغییر وجود دارد.

منابع خبری:دیده‌بان ایران-ایسنا-ضوابط مالی بودجه 1405 منتشرشده توسط سازمان برنامه و بودجه