به نقل از فراروآلودگی هوای پایتخت، شریان های تنفسی کلان شهر را مسدود کرده و موتورسیکلت های فرسوده نقش غیرقابل انکاری را در این بحران ایفا می کنند. بیش از 11 میلیون موتورسیکلت فرسوده روزانه در سطح شهر جولان می دهند. حالا دولت برای خلاص شدن از این غول های دودزا چاره ای اندیشیده. تسهیلات اسقاط و جایگزینی موتورسیکلت های فرسوده. با این همه، مبلغ وام در مقایسه با واقعیت بازار آنچنان همخوانی ندارد. همچنین شتاب به سمت موتورسیکلت های برقی آن هم بدون زیرساخت با چالش هایی مواجه است که به نوبه خود حکم بمب ساعتی زیست محیطی را دارند تا انرژی پاک.

طرح اسقاط دو مسیر را پیش روی مالکان موتورسیکلت های فرسوده قرار داده: انتخاب موتور انژکتوری بنزینی یا خرید موتور برقی.

طرح نوسازی موتورسیکلت با اولویت اسقاط وسایل بنزینی بیش از شش سال کارکرد در کلان شهرها و سازوکار کلید به کلید انجام می شود (یعنی پس از اسقاط، بلافاصله وسیله جدید را دریافت می کنید).

این تسهیلات بدون سود پرداخت می شود؛ رقم وام تا سقف 120 میلیون تومان برای جایگزینی با موتورسیکلت های انژکتوری بنزینی جدید (با اقساط 36 ماهه) و 150 میلیون تومان برای موتورسیکلت های برقی در نظر گرفته است.

همچنین بازپرداخت وام 120 میلیونی برابر با 3 میلیون و 333 هزار تومان و رقم ماهیانه اقساط وام 150 میلیونی 4 میلیون و 166 هزار تومان محاسبه می شود.

در کنار این تسهیلات هم یارانه های نقدی اسقاطی شامل حدود 8.75 میلیون تومان برای بنزینی ها و 26.7 میلیون تومان برای برقی ها پرداخت خواهد شد؛ بنابراین رقمی که برای خرید موتورسیکلت بنزینی انژکتوری و موتورسیکلت برقی در دست خواهید داشت به ترتیب برابر با 128 میلیون و 750 هزار و 176 میلیون و 700 هزار تومان خواهد بود.

اگرچه تسهیلات بدون سود، گامی مثبت تلقی می شود اما این خوش بینی در مواجهه با قیمت های واقعی در بازار موتورسیکلت دوپاره می شود. این وام ها حتی برای ساده ترین موتورسیکلت های صفر هم بخش کوچکی از هزینه کلی را پوشش می دهد.

برای مثال، قیمت کارخانه برخی مدل های 125 سی سی نظیر SYM گلکسی OR125 حدود 215 میلیون است. یعنی راکب باید حود 90 میلیون تومان به مبلغ تسهیلات (وام + یارانه اسقاط) اضافه کند.

با مثلا برای خرید موتورسیکلت محبوب تر هوندا ویو با قیمت 312 میلیون، راکب ملزم به پرداخت مبلغی بیش از 183 میلیون تومان از بودجه شخصی خود خواهد بود.

این رقم برای موتورسیکلت های اصلی ژاپنی و قدرتمندتر تا 300 میلیون تومان هم محاسبه می شود.

با این همه به نظر می رسد طرح فعلی عمده مانور خود را برای موتورسیکلت های برقی گذاشته؛ بطوری که برای تهیه موتورسیکلت برقی مدل X1 PRO PLUS با قیمت 190 میلیون تومان، کافیست تنها 14 میلیون به مبلغ تسهیلات دریافتی خود اضافه کنید.

با این حال، موتورسوارانی که سالیان سال از مرکب بنزینی استفاده کرده اند، در مواجه با موتورسیکلت برقی آزادی عمل خود را از دست خواهند داد؛ سوخت گیری در پمپ بنزین کمتر از پنج دقیقه زمان می برد و به راکب اجازه تردد چندین ساعته را می دهد، درحالیکه استفاده از موتورسیکلت های برقی مستلزم برنامه ریزی دقیق است. حتی بسیاری از مدل های نیازمند شارژ مجدد (هر دو ساعت یکبار) هستند.

علاوه بر این، موتورسیکلت های برقی توان حمل یک نفر را دارند که همین امر بسیاری را از خرید منصرف می کند.

رقم وام اسقاط و جایگزینی موتورسیکلت فرسوده با مدل برقی تا 176 میلیون تومان برآورد شده. وعده ای که با چالش های فنی و زیست محیطی پنهانی همراه است.

بزرگترین سد به قیمت بالای باتری های لیتیومی بازمی گردد که هزینه تعویض آن معادل خرید یک موتورسیکلت بنزینی کارکرده است. همین امر، موتورسیکلت های برقی را بسوی باتری های سربی-اسیدی سوق داده. باتری هایی با عمر (نهایتا یک ونیم سال) کوتاه و آلودگی زیست محیطی پنهان.

دفع این باتری ها در غیاب زیرساخت های استاندارد بازیافت، حجم عظیمی از زباله های الکترونیکی سمی وارد چرخه دفع نامنظم شهری خواهد کرد -نیت اولیه طرح یعنی کاهش آلودگی به یک آلودگی نوع دوم بدیل خواهد شد.