علی بلوکی، معاون مالی مجموعه آهن‌آنلاین، از سالی سخن می‌گوید که برای فعالان صنعت فولاد، بیش از هر زمان دیگری با واژه «بی‌ثباتی» گره خورده بود؛ سالی که نوسانات ارزی، تغییرات لحظه‌ای سیاست‌های مالی و محدودیت نقدینگی، شرکت‌ها را به آزمونی دشوار در مدیریت مالی و تصمیم‌گیری سریع کشاند. او در گفت‌وگو در این خصوص تأکید می‌کند که در چنین شرایطی، «مدیریت جریان نقدینگی» نه فقط یک وظیفه مالی، بلکه هنر بقا برای بنگاه‌های اقتصادی است.

بلوکی با اشاره‌به وضعیت مالی سال گذشته بیان داشت؛ واقعیت این است که سال گذشته یکی از پیچیده‌ترین دوره‌ها برای فعالان حوزه بازرگانی فولاد بود. نوسانات شدید قیمت در بازار داخلی، تغییر مداوم نرخ ارز و نبود ثبات در سیاست‌های مالی و تجاری، برنامه‌ریزی میان‌مدت را تقریباً ناممکن کرده بود. در کنار این چالش‌ها، فشار ناشی از کمبود نقدینگی و سخت‌تر شدن دریافت تسهیلات بانکی به‌دلیل سیاست‌های انقباضی، مشکلاتی جدی برای شرکت‌ها به‌وجود آورد. تعطیلی‌های مکرر ناشی از کمبود برق و محدودیت‌های اداری نیز عملاً هزینه‌های زمانی و مالی را افزایش داد.

به گفته معاون مالی آهن‌آنلاین، حفظ تعادل مالی در چنین فضایی تنها با «مدیریت دقیق جریان نقدینگی و تصمیم‌گیری‌های منعطف و روزانه» امکان‌پذیر بود.

علی بلوکی در پاسخ به پرسشی درباره الگوهای علمی مدیریت مالی در شرایط پرنوسان، چنین پاسخ داد؛ در سال‌های اخیر، مدل‌های علمی متعددی برای صنایع پرریسک از جمله فولاد تدوین شده است. یکی از مهم‌ترین آن‌ها مدل مدیریت پویای سرمایه در گردش است که تمرکز اصلی‌اش بر پایش مداوم جریان‌های نقدی و بهینه‌سازی زمان‌بندی پرداخت‌ها و وصول مطالبات است. در این مدل، تصمیمات مالی براساس داده‌های واقعی بازار و تحلیل‌های هفتگی اتخاذ می‌شود، نه بر پایه بودجه‌های سالانه ثابت.

او در ادامه به بودجه‌ریزی مبتنی بر سناریو اشاره کرد و گفت؛ در این رویکرد، شرکت چندین سناریوی متفاوت از تغییرات نرخ ارز یا هزینه‌های تولید را شبیه‌سازی می‌کند و برای هر سناریو، از پیش تصمیم‌های مالی لازم را تدوین می‌نماید. این روش کمک می‌کند که در مواجهه با بحران‌ها، واکنش‌ها سریع و منطقی باشد. در هند و ترکیه، شرکت‌های فولادی با بهره‌گیری از مدل‌های پیش‌پرداخت مرحله‌ای و تأمین مالی زنجیره‌ای توانستند بحران نقدینگی را مدیریت کنند. در ایران هم همین ترکیب مدیریت نقدینگی پویا، بودجه‌ریزی چند‌سناریویی و تأمین مالی زنجیره‌ای می‌تواند چارچوب عبور از شرایط بی‌ثباتی باشد.

به باور معاون مالی آهن‌آنلاین، در دوران رکود، هدف اصلی نه افزایش فروش، بلکه «زنده نگه داشتن جریان نقدینگی» است. او در این خصوص بیان داشت؛ در چنین شرایطی تمرکز ما بر مدیریت مؤثر منابع موجود است. فاصله زمانی بین پرداخت‌ها و دریافت‌ها باید تا حد ممکن کوتاه شود تا سرمایه در گردش قفل نشود. هزینه‌های غیرضروری را حذف می‌کنیم و پروژه‌های کم‌بازده را از دستور کار خارج می‌نماییم. در حقیقت، هر فروش را یک پروژه می‌بینیم و بازدهی آن را به‌صورت ماهانه رصد می‌کنیم. پیش‌بینی جریان‌های نقدی در این دوره حیاتی است؛ چراکه خطای کوچک در تخمین، می‌تواند کل چرخه مالی را مختل کند.

علی بلوکی درباره اقدامات انجام شده برای بهینه‌سازی ساختار مالی توضیح داد؛ کنترل هزینه در صنعت فولاد بدون رویکرد چندجانبه ممکن نیست. نخست، باید هزینه‌ها را بازنگری و فعالیت‌های کم‌بازده را حذف کرد. دوم، بهینه‌سازی زنجیره تأمین از طریق مذاکره با تأمین‌کنندگان و خریدهای اعتباری می‌تواند فشار نقدینگی را کاهش دهد. سوم، دیجیتالی‌سازی فرآیندها با اجرای سیستم‌های مالی و عملیاتی هوشمند، هم دقت را بالا می‌برد و هم هزینه‌های پرسنلی را کم می‌کند. در نهایت، بازنگری در ساختار سرمایه و ترکیب بدهی نیز به کاهش هزینه‌های مالی و افزایش انعطاف‌پذیری کمک می‌کند. این رویکردها در مجموع موجب می‌شود جریان نقدی شرکت بدون لطمه به عملیات اصلی، پایدار و مقاوم بماند.

بلوکی با اشاره‌به تأثیر نرخ ارز بر برنامه‌ریزی مالی گفت؛ اگرچه ما در بازار داخلی فعالیت می‌کنیم، اما نرخ ارز از طریق هزینه تجهیزات، مواد اولیه و حتی رفتار مشتریان بر برنامه‌ریزی مالی اثرگذار است. بنابراین از مدل بودجه‌ریزی چند‌سناریویی برای پیش‌بینی و تعدیل تصمیمات استفاده می‌کنیم.

وی در ادامه سیاست تأمین مالی آهن‌آنلاین (ahanonline.com) را چنین توضیح داد؛ هدف ما حفظ تعادل میان انعطاف‌پذیری و هزینه سرمایه است. تمرکز اصلی بر تأمین مالی داخلی از طریق گردش نقدی و پیش‌پرداخت مشتریان است تا وابستگی به وام بانکی کاهش یابد. درعین‌حال، برای پروژه‌های بزرگ از تسهیلات بانکی یا تأمین مالی زنجیره‌ای استفاده می‌کنیم. تنوع‌بخشی به منابع مالی، کلید پایداری در شرایط پرنوسان است.

علی بلوکی درباره سال آینده صنعت فولاد می‌گوید؛ نوسان نرخ ارز، محدودیت‌های انرژی و حمل‌ونقل، و دشواری دسترسی به منابع مالی بلندمدت، از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌رو هستند. اما درعین‌حال، فرصت‌هایی هم وجود دارد؛ از توسعه بازارهای داخلی گرفته تا بهره‌گیری از فناوری‌های افزایش بهره‌وری.

در پایان، معاون مالی آهن‌آنلاین درباره سرمایه‌گذاری جدید در فولاد تصریح کرد؛ سرمایه‌گذاری در شرایط فعلی باید کاملاً تحلیلی و هدفمند باشد. ورود به پروژه‌های بزرگ بدون ارزیابی ریسک، منطقی نیست. اما سرمایه‌گذاری در حوزه‌هایی مانند کاهش هزینه‌های عملیاتی، بهبود زنجیره تأمین و توسعه محصولات با ارزش افزوده بالا، همچنان سودآور و آینده‌دار است. اگر شرکت‌ها بتوانند با نگاهی مبتنی بر سناریو و تحلیل ریسک پیش بروند، حتی در بازار پرنوسان هم می‌توانند رشد کنند.