به نقل ازایلنا، طی چند روز گذشته قیمت نان در مشهد دوباره گران شد. در رابطه با این گرانی، امیرالله شمقدری، معاون استاندار و دبیر شورای تأمین خراسان رضوی، خبر داد اتحادیه های صنفی نانوایان اعلام کردند حقوق کارگر، اجاره بهای مغازه، بیمه کارگر، قبوض آب و برق و گاز افزایش پیدا کرده و برخی اقلام مانند خمیر مایه نان نیز گران شده است که در مجموع 15 مولفه با نظر اتحادیه نانوایان فهرست شد و تقاضا کردند با توجه به این افزایش قیمت ها نرخ نان در استان افزایش پیدا یابد.

در حال حاضر این احتمال کاملاً جدی است که در هفته های آینده، قیمت نان در سایر استانها نیز افزایش یابد و یک شوک مجدد به سفره های کارگران وارد شود.

در چند ماه گذشته، نانوایان در بسیاری از شهرها از جمله، مشهد، اهواز، تهران، اصفهان، بیرجند، کرمانشاه و شاهین شهر در اعتراض به عدم پرداخت یارانه نان از سوی دولت تجمع کردند. نانوایان معترض هستند که هزینه های تولید بالاست، قیمت نان پایین است و در مقابل دولت نیز یارانه نان را پرداخت نمی کند.

این اظهارات در حالی مطرح می شود که قیمت نان طی یک سال گذشته حدود 100درصد افزایش یافته است. این افزایش اما از قرار معلوم، نه مشکل کارفرمایانِ این صنف و نه معضلات کارگران نانوا را حل کرده است. کارفرمایان می گویند دولت از پرداخت یارانه نان سرباز می زند و از طرفی قیمت نان را هم کنترل می کند. کارگران نیز می گویند از افزایش قیمت نان چیزی نصیبشان نشده و همچنان با مشکلات شدید معیشتی مواجه هستند.

افزایش قیمت نان همچنین از آن جهت که قوت غالبِ اقشارِ ضعیف جامعه است، اعتراضات بسیاری به همراه دارد و معیشتِ این اقشار را بیش از پیش در معرض تهدید قرار می دهد. با این اوصاف وضعیتِ نانوایان و موضوع افزایشِ قیمتِ نان گروه های متفاوتی را درگیر می کند: مردم، کارفرمایانِ صنف نانوایی و کارگران نانوا.

در این بین از دولت انتظار می رود تا با میانه داری موضوع را جوری هدایت کند که هیچ کدام از این اقشار آسیب نبینند. پرداختِ یارانه ی نان یکی از همین راه هاست که به گفته ی نانوایان، دولت از پرداختِ آن شانه خالی کرده و این موضوع پیش از پیش عرصه را بر آن ها تنگ کرده است.

عبدالله بلواسی، فعال کارگری، اما معتقد است هم ساختار ناکارآمد است و هم دولت توان خود را برای این میانه داری از دست داده است. او ضمن تأکید بر اینکه دولت باید یارانه نان پرداخت کند و به کارگران نانوا نیز در زمینه معیشت کمک کند، می گوید: دولت باید نقش میانجی ایفا کند تا نه مردم متضرر شوند و نه کارفرما و کارگر؛ اما متأسفانه دولت به قدری ضعیف عمل کرده که هر سه گروه با شدتِ متفاوت بازنده هستند و بیشترین ضرر را اقشارِ ضعیفِ جامعه که کارگران نانوا هم جز آن ها هستند، متحمل می شوند.

بلواسی می گوید: دولت موظف است از درآمدهای عمومی کشور، از جمله مالیات و فروش نفت، برای حمایت از مردم و کارگران استفاده کند. امروز ثروت کشور در اختیار گروهی محدود قرار گرفته که بدون پاسخگویی از جیب مردم ارتزاق می کنند. برای همین است که همه ی مردم متضرر هستند. ببینید در این مورد، دولت باید به کارفرمایان یارانه ی نان پرداخت کند و در مقابل نیز باید به کارگران نانوا بن کارگری پرداخت کند و خدمات درمانی رایگان در اختیار آنان بگذارد تا بتوانند با شرایط سخت معیشتی کنار بیایند.

این فعال کارگری می گوید: افزایش قیمت نان نه تنها به نفع کارگران نیست بلکه فشار بیشتری بر اقشار کم درآمد جامعه وارد می کند. کارفرمایان می گویند نان باید گران شود تا دستمزد کارگران افزایش پیدا کند، اما کارگران نانوایی ها همچنان با دستمزد سه سال پیش فعالیت می کنند، در حالی که هزینه های زندگی به شدت افزایش یافته است.

دستمزد کارگران نانوایی با سازوکار پیمان های جمعی تعیین می شود. در این سازوکار، گروه کارگری و کارفرمایی زیر نظرِ دولت، باید دستمزد کارگران را تعیین کنند اما گاهی هر چند سال یکبار هم جلسه ای برای تعیین دستمزد کارگران نانوا تشکیل نمی شود چراکه گروه کارفرمایی زیرِ بار افزایش دستمزد نمی رود و گروه کارگری نیز از توانِ چانه زنیِ لازم برخوردار نیست.

بلواسی با اشاره به چنین ساختاری می گوید: این ساختار و در کل، سیستم موجود، زمینه را برای ظلم به کارگر فراهم می کند و کارگران قربانیِ سیاست های نادرست دولت و کارفرما می شوند. طبق ماده 41 قانون کار، دستمزد کارگران باید از ابتدای هر سال افزایش یابد اما متأسفانه افزایش دستمزد کارگران نانوایی منوط به گران شدن نان شده است. حتی در برخی از شهرها که دستمزدِ کارگران نانوا تغییر کرده، این افزایش در مقایسه با میزان تورم و افزایش قیمت ها بسیار ناچیز بوده است. ضمن اینکه تضمینی وجود ندارد که دستمزد کارگران نانوا هر سال تغییر کند.

وی ادامه می دهد: گرچه بخشی از کارفرمایانِ این صنف از افزایش هزینه های بیمه، آب، برق و اجاره مغازه گلایه دارند و از سوی دیگر یارانه دولتی نیز در ماه های اخیر قطع شده است، اما به هر حال افزایش قیمتِ نان بیشترین آسیب را به اقشارِ ضعیفِ جامعه و همین کارگران نانوا می زند.

این فعال کارگری تاکید می کند: کارگران روزانه چیزی بین 500 تا 600 هزار تومان دستمزد دارند که در مجموع ماهانه حدود 13 میلیون تومان می شود. از این مبلغ سهم بیمه کارگر نیز کسر می شود و دستمزد کارگر در نهایت بسیار ناچیز و حدود 11 میلیون تومان می شود. طبق قانون کار دستمزد کارگران باید هر سال افزایش یابد، اما این افزایش برای کارگر نانوا اتفاق نمی افتد اما حق بیمه ای که از او کسر می شود مانند حق بیمه ای است که از کارگرانِ دیگر کسر می شود. به عبارتی دیگر، حقوق افزایش پیدا نمی کند، اما سهم کارگر از حق بیمه افزایش می یابد. کارگر نانوایی عملاً حقوق دو سال قبل را می گیرد، اما بیمه اش بر اساس دستمزد سال جاری محاسبه می شود.

وی ادامه داد: این در حالی است که هزینه زندگی یک خانواده کارگری بر اساس آمار رسمی چندین برابر این رقم است. کارگری که اجاره نشین است و فرزند مدرسه ای دارد، با چنین درآمدی قادر به تأمین حداقل های زندگی نیست. بسیاری از کارگران نانوا پس از ساعت کاری برای جبران هزینه ها به شغل های دوم مانند مسافرکشی، کار ساختمانی یا حتی کولبری روی می آورند و متأسفانه برخی در این مسیر جان خود را از دست می دهند.

بلواسی در پایان تاکید کرد: سیستم موجود ناکارآمد است و عملاً کارگر هیچ بهره ای از این وضعیت نمی برد حتی اگر یارانه نان هم پرداخت شود، باز هم بعید نیست که کارگران سودی از آن نبرند. در واقع، کارگر قربانی اصلی این ساختار معیوب و ناکارآمد است.